Bài 22. Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể

Chào mừng quý thầy cô và các em học sinh
sinh học 9
GV: Phạm Thị Hải Yến
? §ét biÕn gen lµ g×?
Nguyên nhân phát sinh đột biến gen?
Kể tên một số dạng đột biến gen?
KIỂM TRA BÀI CŨ
? Nhắc lại cấu trúc điển hình của nhiễm sắc thể?
NST bị biến đổi cấu trúc
Nhiễm sắc thể ban đầu
8
8
8
ABCDEoFGH
ABCDEoFGH
ABCDEoFGH
7
10
8
Mất đoạn H
Lặp lại đoạn BC
Đoạn BCD đảo thành DCB
Mất đoạn
Lặp đoạn
Đảo đoạn
Quan sát hình 22, thảo luận nhóm và điền thông tin vào ô trống trong bảng (Thời gian 3 phút)
Chuyển đoạn
Mỹ ném bom nguyên tử xuống hai thành phố Hiroshima và Nagasaki ở Nhật Bản trong chiến tranh thế giới lần thứ II
Lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật.
Công ty Vedan Việt Nam gây ô nhiễm sông Thị Vải
Máy bay mỹ rải chất độc da cam xuống Việt Nam
Ô nhiễm nguồn nước
Biến đổi trong cấu trúc NST
Biến đổi mARN
Biến đổi Protein tương ứng
Biến đổi kiểu hình
Biến đổi gen
Hội chứng “mèo kêu” Cri du chat:
(mất đoạn NST số 5)
Triệu chứng: Tiếng khóc giống như mèo kêu meo meo, âm vực cao và chói tai, chậm biết đi, trí tuệ chậm phát triển
Allie Wallace 5 tuổi và Kale Castillo 20 tuổi
Lặp đoạn 16a trên NST của ruồi giấm làm mắt lồi của ruồi trở thành mắt dẹp (Lặp càng nhiều thì mắt càng dẹp)
- Những người bị nhiễm độc cấp do hóa chất bảo vệ thực vật, phốt pho hữu cơ, gây ra biến đổi cấu trúc NST do mất đoạn là chủ yếu. Những người này có tần số đột biến NST cao gấp 2 lần so với bình thường.
? Nghiên cứu VD1,2 SGK/66, chỉ ra đâu là đột biến có lợi, đâu là đột biến có hại?
Phân loại đột biến trong 2 VD đó?
Ví dụ 1: Mất một đoạn nhỏ ở đầu NST 21 gây ung thư máu ở người


Ví dụ 2: Enzim thuỷ phân tinh bột ở một giống lúa mạch có hoạt tính cao hơn nhờ hiện tượng lặp đoạn NST mang gen quy định enzim này
=> Có hại, dạng mất đoạn
=> Có lợi, dạng lặp đoạn
? Tại sao đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể lại gây hại cho sinh vật hoặc con người?
Chúng ta cần phải làm gì để hạn chế phát sinh đột biến cấu trúc NST? (Hạn chế được một số bệnh ung thư ở người)
-Sử dụng hợp lí thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ ...
-Có ý thức phòng chống sử dụng vũ khí hạt nhân, vũ khí hóa học
-Có ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường
-…….
- Đột biến cấu trúc NST là những ………………… trong cấu trúc NST gồm các dạng: ……………….; …………….; ……………

- Tác nhân ………… và …………. của ngoại cảnh là nguyên nhân chủ yếu gây đột biến cấu trúc NST.

- Đột biến cấu trúc NST thường …………, nhưng cũng có trường hợp ………….
1. Chọn các từ hoặc cụm từ thích hợp điền vào chỗ (…..) hoàn
chỉnh các câu sau:
biến đổi
mất đoạn
đảo đoạn
lặp đoạn
hóa học
vật lý
có hại
có lợi
CỦNG CỐ
2. Một đoạn nào đó của 1 NST quay ngược 180 0 làm đảo ngược trật tự phân bố của gen trên đoạn NST đó, được gọi là đột biến:
a) Lặp đoạn
b) Đảo đoạn
c) Chuyển đoạn
d) Mất đoạn
CỦNG CỐ
3. So sánh đột biến gen và đột biến cấu trúc NST?
Đáp án
Giống nhau:
+ Đều là biến đổi xảy ra trên cấu trúc vật chất di truyền
+ Đều phát sinh từ các tác động của môi trường bên trong và bên ngoài cơ thể
+ Đều di truyền cho thế hệ sau
+ Phần lớn gây hại cho sinh vật.
Khác nhau:

Làm biến đổi cấu trúc của gen
Làm biến đổi cấu trúc của NST
Gồm các dạng: mất, thêm, thay thế cặp nuclêôtit
Gồm các dạng: Mất đoạn, lặp đoạn và đảo đoạn
4. Bài tập:

Cho một nhiễm sắc thể có cấu trúc như sau:
A B C D 0 E F G
Hãy xác định nhiễm sắc thể khi bị đột biến trong các trường hợp sau:
a. Mất đoạn G
b. Lặp đoạn BC
c. Đảo đoạn BCD
 Hướng dẫn học ở nhà
- Học bài và trả lời các câu hỏi SGK trang 66.
- Tìm hiểu đột biến số lượng NST (thể dị bội)
TIẾT HỌC ĐẾN ĐÂY KẾT THÚC
TRÂN TRỌNG CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ GIÁO VÀ CÁC EM HỌC SINH
THAM DỰ