Bài 22. Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể

Nhiệt liệt chào mừng
quí thầy cô giáo về dự giờ
Kiểm tra bài cũ:
Kiểm tra bài cũ:
Hãy chọn phương án trả lời đúng:
1- Đột biến gen là những biến đổi trong
A. cấu trúc của gen.
B. cấu trúc của các nuclêotit.
C. cấu trúc của tế bào.
D. cấu trúc của nhiễm sắc thể.
2- Đột biến gen gồm các dạng:
A. mất, thêm, thay thế một cặp gen.
B. mất, thêm, thay thế một cặp nuclêotit.
C. mất, thêm, thay thế một cặp nhiễm sắc thể.
D. mất, thêm, thay thế một phân tử AND.


Tiết 23: Bài 22: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
I. Đột biến cấu trúc NST là gì?
Quan sỏt hỡnh sau, th?o lu?n nhúm ho�n th�nh phi?u h?c t?p trong 3phỳt
H
G
F
A
E
D
C
B
H
Nhiễm sắc thể ban đầu.
Nhiễm sắc thể bị biến đổi cấu trúc.
a
Một số dạng đột biến cấu trúc NST
Tiết 23: Bài 22: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
I. Đột biến cấu trúc NST là gì?
H
G
F
A
E
D
C
B
Nhiễm sắc thể ban đầu.
Nhiễm sắc thể bị biến đổi cấu trúc.
b
Một số dạng đột biến cấu trúc NST
B
C
Tiết 23: Bài 22: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
I. Đột biến cấu trúc NST là gì?
H
G
F
A
E
D
C
B
H
A
G
F
E
Nhiễm sắc thể ban đầu.
Nhiễm sắc thể bị biến đổi cấu trúc.
c
Một số dạng đột biến cấu trúc NST
Tiết 23: Bài 22: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
I. Đột biến cấu trúc NST là gì?
Chỉ điểm bị đứt
: Chỉ quá trình dẫn đến đột biến
Một số dạng đột biến cấu trúc NST
Tiết 23: Bài 22: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
I. Đột biến cấu trúc NST là gì?
NST ban đầu NST bị biến đổi cấu trúc
Th?o lu?n nhúm ho�n th�nh phi?u h?c t?p
Tiết 23: Bài 22: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
I. Đột biến cấu trúc NST là gì?
Gồm các đoạn ABCDEFGH
Gồm các đoạn
ABCDEFGH
Gồm các đoạn
ABCDEFGH
Mất đoạn H
Lặp lại đoạn BC
Trình tự đoạn BCD đổi lại thành đoạn DCB
Mất đoạn
Lặp đoạn
Đảo đoạn
Phi?u h?c t?p
Chỉ điểm bị đứt
: Chỉ quá trình dẫn đến đột biến
Một số dạng đột biến cấu trúc NST
Tiết 23: Bài 22: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
I. Đột biến cấu trúc NST là gì?
NST ban đầu NST bị biến đổi cấu trúc
Th?o lu?n nhúm ho�n th�nh phi?u h?c t?p
Gồm các đoạn ABCDEFGH
Gồm các đoạn
ABCDEFGH
Gồm các đoạn
ABCDEFGH
Mất đoạn H
Lặp lại đoạn BC
Trình tự đoạn BCD đổi lại thành đoạn DCB
Mất đoạn
Lặp đoạn
Đảo đoạn
Tiết 23: Bài 22: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
I. Đột biến cấu trúc NST là gì?
Phiếu học tập
Gồm các đoạn ABCDEFGH
Gồm các đoạn
ABCDEFGH
Gồm các đoạn
ABCDEFGH
Mất đoạn H
Lặp lại đoạn BC
Trình tự đoạn BCD đổi lại thành đoạn DCB
Mất đoạn
Lặp đoạn
Đảo đoạn
- Đột biến cấu trúc NST là những biến đổi trong cấu trúc NST.
- Các dạng: mất đoạn, lặp đoạn và đảo đoạn.
I. Đột biến cấu trúc NST là gì?
- Đột biến cấu trúc NST là những biến đổi trong cấu trúc NST.
Tiết 23: Bài 22: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
Tiết 23: Bài 22: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
- Các dạng: mất đoạn, lặp đoạn và đảo đoạn.
Quan sát hình sau: a; b; c. Cho biết tên các dạng đột biến
a
b
c
Mất đoạn
Lặp đoạn
Đảo đoạn
Nhiễm sắc thể ban đầu.
Đột biến chuyển đoạn NST.
Một số dạng đột biến cấu trúc NST
I. Đột biến cấu trúc NST là gì?
- Đột biến cấu trúc NST là những biến đổi trong cấu trúc NST.
Tiết 23: Bài 22: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
Tiết 23: Bài 22: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
- Các dạng: mất đoạn, lặp đoạn và đảo đoạn.
?Vì sao đột biến cấu trúc NST có khả năng di truyền?
Trong cấu trúc NST bao gồm chủ yếu phân tử ADN & chất nền Prôtêin. Phân tử ADN là nơi lưu giữ thông tin di truyền & cũng là bản mã gốc truyền đạt thông tin di truyền.
Khi NST bị biến đổi cấu trúc =>ADN (bản mã gốc) cũng bị biến đổi theo.
Vì vậy đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể có khả năng di truyền.
I. Đột biến cấu trúc NST là gì?
-Đột biến cấu trúc NST là những biến đổi trong cấu trúc NST.
-Các dạng: mất đoạn, lặp đoạn và đảo đoạn.
II. Nguyên nhân phát sinh và tính chất của đột biến cấu trúc NST.
Tiết 23: Bài 22: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
? Nguyên nhân phát sinh đột biến cấu trúc NST?
Tiết 23: Bài 22: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
Bên ngoài: Tác nhân vật lý và hoá học là nguyên nhân chủ yếu
Bên trong:Quá trình sinh lí, sinh hoá nội bào bị rối loạn.
1.Nguyên nhân phát sinh:
? Vì sao các tác nhân lý hoá trong ngoại cảnh lại là nguyên nhân chủ yếu gây ra đột biến cấu trúc NST?
Vì các tác nhân lý hoá phá vở cấu trúc NST hoặc gây ra sự sắp xếp lại các đoạn của NST.
gây phá vỡ cấu trúc NST, hoặc gây ra sự sắp xếp lại các đoạn của NST.
I. Đột biến cấu trúc NST là gì?
-Đột biến cấu trúc NST là những biến đổi trong cấu trúc NST.
-Các dạng: mất đoạn, lặp đoạn và đảo đoạn.
II. Nguyên nhân phát sinh và tính chất của đột biến cấu trúc NST.
Tiết 23: Bài 22: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
Tiết 23: Bài 22: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
1.Nguyên nhân phát sinh:
Nªu nh÷ng t¸c nh©n gây đột biến cấu trúc NST mà em biết ?
Những tác nhân gõy d?t bi?n
Bên ngoài: Tác nhân vật lý và hoá học là nguyên nhân chủ yếu gây phá vỡ cấu trúc NST, hoặc gây ra sự sắp xếp lại các đoạn của NST.
Bên trong:Quá trình sinh lí, sinh hoá nội bào bị rối loạn.
I. Đột biến cấu trúc NST là gì?
-Đột biến cấu trúc NST là những biến đổi trong cấu trúc NST.
-Các dạng: mất đoạn, lặp đoạn và đảo đoạn.
II. Nguyên nhân phát sinh và tính chất của đột biến cấu trúc NST.
Tiết 23: Bài 22: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
Tiết 23: Bài 22: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
1.Nguyên nhân phát sinh:
?Nêu hậu quả của các tác nhân nói trên?
Hậu quả
Bên ngoài: Tác nhân vật lý và hoá học là nguyên nhân chủ yếu gây phá vỡ cấu trúc NST, hoặc gây ra sự sắp xếp lại các đoạn của NST.
Bên trong:Quá trình sinh lí, sinh hoá nội bào bị rối loạn.
I. Đột biến cấu trúc NST là gì?
-Đột biến cấu trúc NST là những biến đổi trong cấu trúc NST.
-Các dạng: mất đoạn, lặp đoạn và đảo đoạn.
II. Nguyên nhân phát sinh và tính chất của đột biến cấu trúc NST.
Tiết 23: Bài 22: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
Tiết 23: Bài 22: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
1.Nguyên nhân phát sinh:
? Em phải làm gì để hạn chế các tác nhân có hại?
Bên ngoài: Tác nhân vật lý và hoá học là nguyên nhân chủ yếu gây phá vỡ cấu trúc NST, hoặc gây ra sự sắp xếp lại các đoạn của NST.
Bên trong:Quá trình sinh lí, sinh hoá nội bào bị rối loạn.
Tiết 23: Bài 22: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
-Đột biến cấu trúc NST là những biến đổi trong cấu trúc NST.
-Các dạng: mất đoạn, lặp đoạn và đảo đoạn.
II. Nguyên nhân phát sinh và tính chất của đột biến cấu trúc NST.
1.Nguyên nhân phát sinh:
Do ảnh hưởng của môi trường bên trong và bên ngoài cơ thể tới NST.
Tác nhân vật lý và hoá học là nguyên nhân chủ yếu gây phá vỡ cấu trúc NST, hoặc gây ra sự sắp xếp lại các đoạn của NST.
2.Tính chất đột biến cấu trúc NST:
I. Đột biến cấu trúc NST là gì?
Ví dụ 1: Mất một đoạn nhỏ ở đầu NST 21 gây ung thư máu ở người.

Ví dụ 2: Enzim thuỷ phân tinh bột ở một giống lúa mạch có hoạt tính cao hơn nhờ hiện tượng lặp đoạn NST mang gen quy định enzim này.
Nghiên cứu VD 1, VD 2 SGK/66: Chỉ ra đâu là đột biến có lợi, đâu là đột biến có hại?
? Tại sao đột biến cấu trúc NST có hại cho sinh vật?
Vì : Phá vỡ cấu trúc của NST, gây ra sự sắp xếp lại các đoạn của chúng, biến đổi cấu trúc NST => Thay đổi sự sắp xếp hài hòa các gen trên NST, thay đổi số lượng gen =>Gây ra các rối loạn trong hoạt động của cơ thể, dẫn đến bệnh tật, thậm chí gây chết.
Có lợi
Có hại
Tiết 23: Bài 22: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
-Đột biến cấu trúc NST là những biến đổi trong cấu trúc NST.
-Các dạng: mất đoạn, lặp đoạn và đảo đoạn.
II. Nguyên nhân phát sinh và tính chất của đột biến cấu trúc NST.
1.Nguyên nhân phát sinh:
Do ảnh hưởng của môi trường bên trong và bên ngoài cơ thể tới NST.
Tác nhân vật lý và hoá học là nguyên nhân chủ yếu gây phá vỡ cấu trúc NST, hoặc gây ra sự sắp xếp lại các đoạn của NST.
2.Tính chất đột biến cấu trúc NST:
I. Đột biến cấu trúc NST là gì?
? Tính chất biểu hiện đột biến cấu trúc NST?
Đột biến cấu trúc NST thường có hại cho con người và sinh vật.
Một số đột biến có lợi có ý nghĩa trong chọn giống.
Đột biến cấu trúc NST thường có hại cho con người và sinh vật.
Một số đột biến có lợi có ý nghĩa trong chọn giống.
Tiết 23: Bài 22: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
II. Nguyên nhân phát sinh và tính chất của đột biến cấu trúc NST.
1.Nguyên nhân phát sinh:
2.Tính chất đột biến cấu trúc NST:
I. Đột biến cấu trúc NST là gì?
Dị tật bẩm sinh
Dạng đột biến lặp đoạn VD1: Lặp đoạn 16A ở ruồi giấm làm mắt hình cầu trở thành mắt dẹt =>nếu lặp nhiều lần mất hẳn mắt
VD2: M?t ngu?i mang gen quy d?nh chi?u cao th?p nhung do d?t bi?n l?p do?n, l?p l?i chớnh do?n gen dú nờn h? l?i c�ng lựn thờm
* Dạng đột biến mất đoạn
VD2: D?t bi?n m?t do?n NST s? 15 ? ngu?i gõy ra b?nh mốo kờu
VD: Mất một đoạn cặp NST 21 ở người gây ung thư máu
Dạng đột biến chuyển đoạn lớn thường gây chết làm giảm hoặc mất khả năng sinh sản
VD:chuyển đoạn NST số 4 sang NST 14 ở lợn lanđrát làm giảm 56% khả năng sinh sản
Tiết 23: Bài 22: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
II. Nguyên nhân phát sinh và tính chất của đột biến cấu trúc NST.
1.Nguyên nhân phát sinh:
2.Tính chất đột biến cấu trúc NST:
I. Đột biến cấu trúc NST là gì?
Một vài đột biến cấu trúc NST cú l?i
Ví dụ: Ở ruồi giấm bị đảo đoạn trên NST số 3 thích nghi với nhiệt độ khác nhau của môi trường.
VD: Đột biến mất đoạn đã loại bỏ gen không mong muốn ra ngoài cơ thể => là nguyên liệu trong chọn giống.
Tiết 23: Bài 22: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
II. Nguyên nhân phát sinh và tính chất của đột biến cấu trúc NST.
1.Nguyên nhân phát sinh:
2.Tính chất đột biến cấu trúc NST:
I. Đột biến cấu trúc NST là gì?
Tiết 23: Bài 22: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
-Đột biến cấu trúc NST là những biến đổi trong cấu trúc NST.
-Các dạng: mất đoạn, lặp đoạn và đảo đoạn.
II. Nguyên nhân phát sinh và tính chất của đột biến cấu trúc NST.
1.Nguyên nhân phát sinh:
Do ảnh hưởng của môi trường bên trong và bên ngoài cơ thể tới NST.
Tác nhân vật lý và hoá học là nguyên nhân chủ yếu gây phá vỡ cấu trúc NST, hoặc gây ra sự sắp xếp lại các đoạn của NST.
2.Tính chất đột biến cấu trúc NST:
I. Đột biến cấu trúc NST là gì?
Đột biến cấu trúc NST thường có hại cho con người và sinh vật.
Một số đột biến có lợi có ý nghĩa trong chọn giống.
BÀI TẬP CỦNG CỐ :
So sánh đột biến gen và đột biến cấu trúc NST?
Đáp án:
* Giống nhau:



Khác nhau:
Đều là những biến đổi xảy ra trên cấu trúc vật chất di truyền ( ADN hoặc NST ) - Đều phát sinh từ các tác động của môi trường bên ngoài và môi trường bên trong cơ thể. - Đều di truyền cho thế hệ sau.
- Phần lớn gây hại cho sinh vật.
Làm biến đổi cấu trúc của gen
Gồm các dạng: mất cặp, thêm cặp, thay cặp nucleotit
Làm biến đổi cấu trúc của NST
Gồm các dạng: mất đoạn, lặp đoạn, đảo đoạn NST
- Đột biến cấu trúc NST là những .... trong cấu trúc NST gồm các dạng: .....; .....; .....
-Tác nhân ....... và ..... của ngoại cảnh là nguyên nhân chủ yếu gây đột biến cấu trúc NST.
- Đột biến cấu trúc NST thường ...., nhưng cũng có trường hợp có lợi.
Chọn các từ hoặc cụm từ thích hợp điền vào chỗ (...) trong các đoạn sau:
biến đổi
mất đoạn
Ghi nhớ
đảo đoạn
lặp đoạn
hoá học
vật lí
có hại
BÀI TẬP CỦNG CỐ :
Giờ học đến đây kết thúc.
Chào tạm biệt các em.
Chúc các em học giỏi