Bài 22. Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể

trường thcs linh sơn
?
Bộ môn: Sinh học 9
Tiết 23: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
Giáo viên: Hµ ThÞ Khuyªn
?
Kiểm tra bài cũ
1- Đột biến gen là gì? Nêu các dạng đột biến gen và nhận dạng chúng?
Hình a
Hình d
Thêm một cặp nu
Hình b
Mất một cặp nu
Hình c
Thay thế 1 cặp nu này bằng cặp nu khác
Hình a: đoạn gen ban đầu
Hình b,c,d : Đoạn gen bị biến đổi
Kiểm tra bài cũ
2- Nêu nguyên nhân phát sinh đột biến gen? Vì sao phần lớn đột biến gen có hại cho bản thân sinh vật?
Nguyên nhân: Do rối loạn trong quá trình tự sao của ADN dưới ảnh hưởng của môi trường trong và ngoài cơ thể.
-Phần lớn đột biến gen có hại cho bản thân sinh vật vì chúng phá vỡ sự thống nhất hài hòa trong kiểu gen đã qua chọn lọc tự nhiên và duy trì lâu đời trong tự nhiên, gây ra những rối loạn trong quá trình tổng hợp protein.
Tiết 23: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
I. Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể là gì?
NST bị đột biến cấu trúc
Nhiễm sắc thể ban đầu
8
8
8
ABCDEFGH
ABCDEFGH
ABCDEFGH
7
10
8
Mất đoạn H
Tăng thêm đoạn BC
Đoạn BCD đảo thành BDC
Mất đoạn
Lặp đoạn
Đảo đoạn
Mất đoạn
Lặp đoạn
Đảo đoạn
Hình a
Hình b
Hình c
- Đột biến cấu trúc NST là những biến đổi trong cấu trúc NST.
- Các dạng : mất đoạn, lặp đoạn, đảo đoạn…
II. Nguyên nhân phát sinh của đột biến cấu trúc NST
III. Vai trò của đột biến cấu trúc NST
Đột biến cấu trúc NST phát sinh trong những điều kiện nào?
Do ảnh hưởng của môi trường trong và bên ngoài cơ thể, trong đó chủ yếu là do tác nhân vật lí và hoá học của ngoại cảnh
Tiết 23: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
I. Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể là gì?
*Mất đoạn NST:
- Người bị ung thư máu nếu NST 21 bị mất đoạn
- Mất một phần cánh ngắn của NST số 5 ở người gây hội chứng tiếng mèo kêu.
- Mất 1 phần cánh dài ở NST 22 gây ung thư máu ác tính (philadenphia)
*Lặp đoạn NST:
- Lặp đọan 16a trên NST của ruồi giấm sẽ làm mắt lồi của ruồi trở thành mắt dẹp (lặp càng nhiều thì mắt càng dẹp)
-Lặp đoạn có lợi cho tiến hóa vì tạo ra nguyên liệu di truyền mới ( có thể xảy ra sự trao đổi chéo không đều giữa các crômatic trong giảm phân)
*Đảo đọan: thường ít ảnh hưởng đến sức sống vì vật chất di truyền không bị mất, tạo nên đa dạng các thứ trong một loài.
-VD: ruồi giấm người ta phát hiện ra 12 dạng đảo đoạn trên NST thứ 3, liên quan đến khả năng thích ứng với môi trường. 
Em có biết ?
Hội chứng “mèo kêu”:
(mất đoạn NST số 5)
Mắt ruồi giấm có bộ NST bình thường
Mắt ruồi giấm có một đoạn NST nhân đôi
Mắt ruồi giấm có một đoạn NST nhân ba
Nêu tính chất của đột biến cấu trúc NST?
Vì sao đột biến cấu trúc NST
thường gây hại cho bản thân sinh vật?
Nhiễm sắc thể
gen
Tính trạng
Thay đổi cấu trúc
Thay đổi số lượng và cách sắp xếp
Biến đổi
(Sắp xếp hài hoà)
(Thích nghi)
Có lợi
Có hại
Phần lớn có hại
Nhiễm sắc thể
gen
Tính trạng
Nhân đôi
Phân li
Tổ hợp
Nhân đôi
Phân li
Tổ hợp
Di truyền
Đột biến cấu trúc NST
có di truyền không? Tại sao?
Trong các dạng đột biến trên thì dạng nào
là gây hậu quả lớn nhất cho sinh vật?
Là dạng mất đoạn vì nó làm mất vật chất di truyền
-Đột biến cấu trúc NST thường gây hại cho bản thân sinh vật vì trải qua quá trình tiến hoá lâu dài, các gen đã được sắp xếp hài hoà trên NST. Biến đổi cấu trúc NST đã làm đảo lộn cách sắp xếp của gen, gây rối loạn các hoạt động của cơ thể, dẫn đến bệnh tật, chết.
- Tuy nhiên một số đột biến có lợi, có ý nghĩa trong chọn giống và tiến hoá
Tiết 23: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
- Đột biến cấu trúc NST là những biến đổi trong cấu trúc NST.
- Các dạng : mất đoạn, lặp đoạn, đảo đoạn…
II. Nguyên nhân phát sinh của đột biến cấu trúc NST
III. Vai trò của đột biến cấu trúc NST
Do ảnh hưởng của môi trường trong và bên ngoài cơ thể, trong đó chủ yếu là do tác nhân vật lí và hoá học của ngoại cảnh
I. Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể là gì?
Bài tập
1. Nguyên nhân chủ yếu gây đột biến cấu trúc NST là:
a. Các tác nhân vật lý của ngoại cảnh.
b. Các tác nhân vật lý và hoá học trong môi trường
c. Hoạt động co xoắn và tháo xoắn của NST trong phân bào
d. Các tác nhân hoá học của ngoại cảnh
2. Một đoạn nào đó của 1 NST quay ngược 1 góc 180 0 làm đảo ngược trật tự phân bố của gen trên đoạn NST đó, được gọi là đột biến:
a. Lặp đoạn
b. Đảo đoạn
c. Chuyển đoạn
d. Mất đoạn
Bài tập
3 Dạng đột biến cấu trúc NST nào gây hậu quả lớn nhất?
Lặp đoạn nhiễm sắc thể
Đảo đoạn nhiễm sắc thể
Mất đoạn nhiễm sắc thể
cả a, b và c
Bài tập
 Hướng dẫn học ở nhà
- Học bài và trả lời các câu hỏi SGK trang 66.
- Tìm hiểu đột biến số lượng NST( Dị bội thể)
Xin trân trọng cảm ơn các em học sinh
GIờ học kết thúc