Bài 22. Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể

SINH HỌC 9
Đột biến gen là gì? Kể tên các dạng đột biến gen?
Trả lời:
Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc của gen liên quan đến một hoặc một số cặp nucleotit.
Các dạng đột biến gen:
+ Mất một cặp nucleotit
+ Thêm một cặp nucleotit.
+ Thay thế một cặp nucleotit này bằng cặp nucleotit khác.
___________________________________________
Bài 22: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
NST ban đầu
NST bị biến đổi cấu trúc
Quan sát hình  thảo luận nhóm (7 phút) hoàn thành bảng
8
8
8
ABCDEFGH
ABCDEFGH
ABCDEFGH
7
10
8
Mất đoạn H
Tăng thêm đoạn BC
Đoạn BCD đảo thành DCB
Mất đoạn
Lặp đoạn
Đảo đoạn
HẾT GIỜ
NST bình thường
Mất đoạn
Lặp đoạn
Đảo đoạn
- NST gồm 2 crômatit . Mỗi cromatit gồm một phân tử ADN và protein loại histon.
-Ph©n tö ADN lµ n¬i l­u gi÷ th«ng tin di truyÒn & còng lµ b¶n m· gèc truyÒn ®¹t th«ng tin di truyÒn.
- Khi NST bÞ biÕn ®æi cÊu tróc ADN (b¶n m· gèc) còng bÞ biÕn ®æi theo
=>V× vËy ®ét biÕn cÊu tróc NST cã kh¶ n¨ng di truyÒn
Em có biết ?
MÁY BAY MỸ RẢI CHẤT ĐỘC MÀU DA CAM
Mắt ruồi giấm có bộ NST bình thường
Mắt ruồi giấm có một đoạn NST nhân đôi
Mắt ruồi giấm có một đoạn NST nhân ba
Lúa mạch đột biến
Thuận lợi cho việc sản xuất bia từ lúa mạch
Lúa mạch thường
Hội chứng “mèo kêu”:
(mất đoạn NST số 5)
-VD1: Lặp đoạn 16A ở ruồi giấm làm mắt hình cầu trở thành mắt dẹt =>nếu lặp nhiều lần mất hẳn mắt
-VD2: Lặp đoạn ở cây lỳa mạch làm tăng hoạt tính enzim amilaza ứng dụng trong sản xuất bia.
-VD3: M?t do?n NST s? 5 gõy h?i ch?ng mốo kờu ? ngu?i.
-VD4: Mất một đoạn cặp NST 21 ở người gây ung thư máu
-VD5: Chuyển đoạn NST số 4 sang NST 14 ở lợn lanđrát làm giảm 56% khả năng sinh sản
 VD1,VD3,VD4,VD5 có hại; VD2 có lợi
Em hãy cho biết VD nào có lợi?VD nào có hại cho sinh vật và con người?
Vì sao đột biến cấu trúc NST
thường gây hại cho bản thân sinh vật?
Nhiễm sắc thể
gen
Tính trạng
Thay đổi cấu trúc
Thay đổi số lượng và cách sắp xếp
Biến đổi
(Sắp xếp hài hoà)
Phần lớn có hại
So sánh đột biến gen và đột biến cấu trúc NST?
+ Giống nhau :
- Đều là những biến đổi xảy ra trên cấu trúc vật chất di truyền ( ADN hoặc NST )
- Đều phát sinh từ tác động của MT ngoài và trong cơ thể
- Phần lớn gây hại cho sinh vật
- Đều di truyền được


+ Khác nhau :
ĐỘT BIẾN GEN ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NST
- Làm biến đổi cấu trúc của gen  biến đổi nhỏ.
- Làm biến đổi cấu trúc của NST  biến đổi lớn.
- Gồm các dạng: mất, thêm, thay thế 1 hoặc 1 số cặp nucleotit
- Gồm các dạng: mất đoạn, lặp đoạn, đảo đoạn NST
Biến đổi cấu trúc NST
Mất đoạn
Lặp đoạn
Đảo đoạn
Hóa học
Vật lý
Đa số có hại cho bản thân sinh vật
ĐB có lợi có ý nghĩa trong chọn giống
Em có biết ?
Em có biết ?
Em có biết ?
*Mất đoạn NST:
- Người bị ung thư máu nếu NST 21 bị mất đoạn
- Mất một phần cánh ngắn của NST số 5 ở người gây hội chứng tiếng mèo kêu.
- Mất 1 phần cánh dài ở NST 22 gây ung thư máu ác tính (philadenphia)
*Lặp đoạn NST:
- Lặp đọan 16a trên NST của ruồi giấm sẽ làm mắt lồi của ruồi trở thành mắt dẹp (lặp càng nhiều thì mắt càng dẹp)
-Lặp đoạn có lợi cho tiến hóa vì tạo ra nguyên liệu di truyền mới ( có thể xảy ra sự trao đổi chéo không đều giữa các crômatic trong giảm phân)
*Đảo đọan: thường ít ảnh hưởng đến sức sống vì vật chất di truyền không bị mất, tạo nên đa dạng các thứ trong một loài.
-VD: ruồi giấm người ta phát hiện ra 12 dạng đảo đoạn trên NST thứ 3, liên quan đến khả năng thích ứng với môi trường. 
Em có biết ?
HÁI QUẢ- NHẬN QUÀ
Câu 1: Các từ, cụm từ thích hợp điền vào chổ trống trong câu sau lần lượt là:
Đột biến cấu trúc NST là những biến đổi trong
...............................
Gồm các dạng: mất đoạn, . .........................
và.............................
a. Cấu trúc gen, lặp đoạn, đảo đoạn
b. Cấu trúc NST, lặp đoạn, đảo đoạn
c. Cấu trúc gen, mất 1 cặp nu, thay thế 1 cặp nu
d. Cả a và b đúng.
Câu 2. Dạng đột biến cấu trúc NST nào gây hậu quả lớn nhất?
a. Lặp đoạn nhiễm sắc thể
b. Đảo đoạn nhiễm sắc thể
c. Mất đoạn nhiễm sắc thể
d. Cả 3 ý trên đều sai.
Câu 3. Nguyên nhân tạo ra đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể là:
a. Các tác nhân vật lý của ngoại cảnh.
b. Các tác nhân hoá học và vật lý của ngoại cảnh .
c. Hoạt động co xoắn và tháo xoắn của nhiễm sắc thể trong phân bào.
d. Các tác nhân hoá học của ngoại cảnh
Câu 4. Ở người, mất đoạn NST số 5 gây hậu quả:
a. Bệnh ung thư máu
b. Hội chứng mèo kêu
c. Bệnh Tocno
d. Cả a, b c sai.
Hướng dẫn H?C ? nhà :
- Học và trả lời các câu hỏi SGK.
- Suu t?m nh?ng hỡnh ?nh v? d?t bi?n c?u trỳc NST.
- Chuẩn bị bài 23.

MAY MẮN
PHẦN THƯỞNG

PHẦN THƯỞNG CỦA BẠN LÀ MỘT TRÀNG VỖ TAY CỦA CẢ LỚP