Bài 22. Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể

? ��t bi�n gen l� g�? Nguy�n nh�n ph�t sinh d?t bi?n gen? K? t�n m?t s? d?ng d?t bi?n gen?
Trả lời
Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc của gen liên quan tới một hoặc một số cặp nuclêôtit.
Nguyên nhân: Trong tự nhiên do ảnh hưởng phức tạp của môi trường làm rối loạn quá trình tự sao của AND.
+Trong thực nghiệm :con người gây đột biến nhân tạo bằng các tác nhân vật lý, hóa học.
Các dạng đột biến gen: mất, thêm, thay thế một hoặc một số cặp nuclêôtit.
Kiểm tra bài cũ
NST bị đột biến cấu trúc
Nhiễm sắc thể ban đầu
8
8
8
ABCDEFGH
ABCDEFGH
ABCDEFGH
7
10
8
Mất đoạn H
Lặp lại đoạn BC
Đoạn BCD đảo thành DCB
Mất đoạn
Lặp đoạn
Đảo đoạn
Quan sát các hình sau và điền vào bảng?
Mất đoạn
Lặp đoạn
Đảo đoạn
Hình a
Hình c
Hình b
Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể là gì? Gồm mấy dạng,mô tả các dạng đột biến đó?
Máy bay Mỹ rãi chất độc màu da cam (Dioxin) xuống các cánh rừng Việt Nam
Mỹ ném bom nguyên tử xuống hai thành phố Hiroshima và Nagasaki ở Nhật Bản trong chiến tranh thế giới lần thứ II
Lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật.
Công ty Vedan Việt Nam gây ô nhiễm sông Thị Vải
-Những người bị nhiễm độc cấp do hóa chất BVTV, phốt pho hữu cơ, gây ra gây ra biến đổi cấu trúc NST.Do mất đoạn là chủ yếu, NST ít hơn 2n=46.Người bị nhiễm độc cấp do hóa chất nói trên có tần số đột biến NST gấp 2 lần so với bình thường.
Huyện miền núi Hướng Hoá (Quảng Trị) là địa phương có nhiều nạn nhân chất độc da cam/ dioxin nhất chính chất độc ấy đẫ để lại nhiều hậu quả nặng nề cho con người.
Từ những hình ảnh trên em hãy cho biết nguyên nhân nào dẫn tới đột biến cấu trúc NST?
Hội chứng “mèo kêu”:
(mất đoạn NST số 5)
HẬU QUẢ CỦA NHIỄM CHẤT ĐỘC MÀU DA CAM ( DIOXIN )
Biến đổi trong cấu trúc NST
Biến đổi mARN
Biến đổi Protein tương ứng
Biến đổi Kiểu hình
Biến đổi gen
Chỉ ra đâu là đột biến có lợi, đâu là đột biến có hại?
Ví dụ 1: Mất một đoạn nhỏ ở đầu NST 21 gây ung thư máu ở người.
Ví dụ 2: Enzim thuỷ phân tinh bột ở một giống lúa mạch có hoạt tính cao hơn nhờ hiện tượng lặp đoạn NST mang gen quy định enzim này.
Lúa mạch đột biến cấu trúc NST
Cánh đồng lúa mạch
Sản xuất bia từ lúa mạch`
Lúa mạch thường
Lặp đọan 16a trên NST của ruồi giấm sẽ làm mắt lồi của ruồi trở thành mắt dẹp (lặp càng nhiều thì mắt càng dẹp)
* Mất đoạn NST:
- Người bị ung thư máu nếu NST 21 bị mất đoạn
- Mất một phần cánh ngắn của NST số 5 ở người gây hội chứng tiếng mèo kêu.
- Mất 1 phần cánh dài ở NST 22 gây ung thư máu ác tính (philadenphia)
* Lặp đoạn NST:
- Lặp đọan 16a trên NST của ruồi giấm sẽ làm mắt lồi của ruồi trở thành mắt dẹp (lặp càng nhiều thì mắt càng dẹp)
* Đảo đọan:.
- Ruồi giấm người ta phát hiện ra 12 dạng đảo đoạn trên NST thứ 3, liên quan đến khả năng thích ứng với môi trường. 
Em có biết ?
Nhiễm sắc thể
gen
Tính trạng
Thay đổi cấu trúc
Thay đổi số lượng và cách sắp xếp
Biến đổi kiểu hình
(Sắp xếp hài hoà)
(Thích nghi)
Phần lớn có hại
-Tại sao đột biến nhiễm sắc thể thường có hại cho bản thân sinh vật?
Nhiễm sắc thể
Gen(AND)
Tính trạng
Nhân đôi,
phân li,
tổ hợp
Nhân đôi,
phân li,
tổ hợp
Di truyền
Đột biến
Đột biến cấu trúc NST có di truyền không?
1.Cho 1 nhiễm sắc thể, có trình tự phân bố của các gen như sau:
Hãy vẽ sơ đồ NST sau khi bị đột biến trong các trường hợp sau:
Nếu đột biến làm mất đoạn BC.
Nếu đột biến làm lặp đoạn BC.
Nếu đột biến làm đảo đoạn BCD.
Nếu đột biến làm đảo đoạn EFG.
Đáp án:
a.
c.
b.
d.
2. Nguyên nhân chủ yếu gây đột biến cấu trúc NST là:
a. Các tác nhân vật lý của ngoại cảnh.
b. Các tác nhân vật lý và hoá học của ngoại cảnh
c. Hoạt động co xoắn và tháo xoắn của NST trong phân bào
d. Các tác nhân hoá học của ngoại cảnh
3. Dạng đột biến cấu trúc NST nào gây hậu quả lớn nhất?
Lặp đoạn nhiễm sắc thể
Đảo đoạn nhiễm sắc thể
Mất đoạn nhiễm sắc thể
cả a, b và c
- Đột biến cấu trúc NST là những ………………… trong cấu trúc NST gồm các dạng: ………………..; …………….; …………………
- Tác nhân ………… và …………. của ngoại cảnh là nguyên nhân chủ yếu gây đột biến cấu trúc NST.
- Đột biến cấu trúc NST thường …………, nhưng cũng có trường hợp có lợi.
4. Chọn các từ hoặc cụm từ thích hợp điền vào chỗ (…..)
Hoàn chỉnh các câu sau:
biến đổi
mất đoạn
Ghi nhớ
đảo đoạn
lặp đoạn
hóa học
vật lý
có hại
So sánh đột biến gen và đột biến cấu trúc NST?
Đáp án:
Giống nhau: - Đều là những biến đổi xảy ra trên cấu trúc vật chất di truyền ( ADN hoặc NST ) - Đều phát sinh từ các tác động của môi trường bên ngoài và môi trường bên trong cơ thể. - Đều di truyền cho thế hệ sau. - Phần lớn gây hại cho sinh vật.
Khác nhau:
* Dặn dò
Học bài cũ.
Trả lời câu hỏi SGK
Xem trước bài: “Đột biến số lượng NST” và soạn các câu hỏi 1,2,3 SGK trang 68
a)
b)
1. Mất đoạn
- Có 2 kiểu mất đoạn:
+ Mất đoạn đầu mút: NST mất 1 đoạn ở đầu mút của một cánh
+ Mất đoạn trong: đoạn bị mất nằm ở khoảng giữa đầu mút và tâm động
*