Bài 22. Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể

1
SINH HỌC 9
CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ
VÀ CÁC EM HỌC SINH
Giáo viên : NGUỄN NGỌC MINH
2
KIỂM TRA BÀI CŨ
1.Đột biến gen là gì? Gồm những dạng nào.Cho ví dụ
Là những biến đổi trong cấu trúc của gen
Gồm các dạng :Mất, thêm, thay thế cặp nucleotit
Ví dụ:Lợn con có đầu và chân sau dị dạng
2.Nguyên nhân phát sinh và vai trò của đột biến gen
-Do rối loạn trong quá trình sao chép ADN dưới tác động của các yếu tố tự nhiên
-Do con người gây đột biến nhân tạo bằng tác nhân vật lý, hóa học
-Đa số đột biến có hại, một số có lợi
3
Câu 1:
KIỂM TRA BÀI CŨ
ĐÁP ÁN
- Nguyờn nhõn: do r?i lo?n trong quỏ trỡnh t? sao chộp c?a ADN du?i ?nh hu?ng c?a mụi tru?ng trong v� ngo�i co th?
- Tỏc nhõn: v?t lớ, hoỏ h?c c?a mụi tru?ng
Nêu nguyên nhân và tác nhân của đột
biến gen?
4
ĐÁP ÁN
Câu 2:
Hãy quan sát và mô tả cấu trúc
của Nhiễm sắc thể vào kỳ giữa?
- NTS thể hiện rõ ở kì giữa nguyên phân .
- Gồm 2 crômait ( NST chị em )gắn với nhau ở tâm đông ( eo thứ nhất ) và chia nó thành 2 cánh . Một số NST có eo thứ 2 .
- Mỗi cromatit gồm một đoạn AND và protein loại histon
KIỂM TRA BÀI CŨ
5
6
I. Đột biến cấu trúc NST là gì?
Bài 22 – Tiết 22 ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỂM SẮC THỂ
7
A
B
C
D
E
Nhiểm sắc thể bị biến đổi cấu trúc
Nhiểm sắc thể ban đấu
8
THẢO LUẬN NHÓM ( 3 phút)
9
NST bị biến đổi cấu trúc
Mất đoạn
Lặp đoạn
Đảo đoạn
Mất đoạn H
Mất đoạn
Gồm các đoạn
ABCDEFGH
Lặp lại đoạn BC
Lặp đoạn
Gồm các đoạn ABCDEFGH
Trình tự đoạn BCD đổi lại thành đoạn DCB
Đảo đoạn
Gồm các đoạn ABCDEFGH
NST ban đầu
TRẢ LỜI CÂU HỎI THẢO LUẬN NHÓM
10
C
D
E
F
G
H
C
D
E
F
G
H
Chuyển đoạn
A
B
11
I. Đột biến cấu trúc NST là gì?
II. Nguyên nhân phát sinh đột biến cấu trúc NST
Bài 22 – Tiết 22 ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỂM SẮC THỂ
12
Ô nhiễm môi trường do rác thải
13
Ô nhiễm môi trường nước do nước thải sinh hoạt và
công nghiệp chưa qua sử lý
14
Nhà máy hạt nhân
Thử vũ khí hạt nhân
Sử dụng thuốc trừ sâu
Rác thải
Cháy rừng
15
I. Đột biến cấu trúc NST là gì?
II. Nguyên nhân phát sinh đột biến cấu trúc NST
Bài 22 – Tiết 22 ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỂM SẮC THỂ
III. Vai trò của đột biến cấu trúc NST
16
? Đột biến cấu trúc NST có lợi hay có hại?
Nghiên cứu VD 1, VD 2 SGK/66: Chỉ ra đâu là đột biến có lợi, đâu là đột biến có hại? Phân dạng đột biến trong 2 VD đó?
Ví dụ 1: Mất một đoạn nhỏ ở đầu NST 21 gây ung thư máu ở người.
Ví dụ 2: Enzim thuỷ phân tinh bột ở một giống lúa mạch có hoạt tính cao hơn nhờ hiện tượng lặp đoạn NST mang gen quy định enzim này.
17
Lúa mạch đột biến
Lúa mạch thường
Người bị đột biến ở mặt
Thoát vị rốn ở thai nhi
18
Mất một phần cánh ngắn của NST số 5 ở người gây hội chứng tiếng mèo kêu.
19
Bệnh sứt môi hở hàm ếch
Bênh ung thư
20
21
22
Đột biến mất đoạn:
- Thường gây chết hoặc giảm sức sống
- Mất đoạn nhỏ không làm giảm sức sống
Lặp đoạn:
- Tăng cường hoặc giảm bớt mức biểu hiện của tính trạng
- Một số đột biến lặp đoạn có lợi cho cơ thể, con người
Đảo đoạn:
- Đảo đoạn NST thường ít ảnh hưởng tới sức sống của cơ thể vì vật chất di truyền không mất mát
- Cơ thể dị hợp mang đảo đoạn, khi giảm phân nếu trao đổi chéo diễn ra trong vùng đoạn đảo sẽ tạo thành những giao tử không bình thường dẫn đến hợp tử chết
THÔNG TIN BỔ SUNG
23
- Ở tằm nhờ chuyển đoạn ,gen kiểm tra màu đen của vỏ trứng từ NST thường chuyển qua NST giới tính Y .Dựa vào màu sắc trứng người ta biết được trứng nào nở ra tằm đực .Tằm đực có sản lượng tơ cao hơn tằm cái

-Ứng dụng đột biến chuyển đoạn người ta tạo nhiều giống cây trồng mang các đặc điểm quí:
+ Ngô chống chịu được thuốc diệt cỏ, kháng sâu đục thân, côn trùng có hại
THÔNG TIN BỔ SUNG
24
- Sử dụng an toàn thuốc trừ sâu (bảo hộ lao động)
- Sử dụng nguồn nước sạch.
- Phụ nữ mang thai không tiếp xúc với thuốc trừ sâu,
uống thuốc phải theo hướng dẩn của bác sỹ để tránh
ảnh hưởng đến con cái
- Vệ sinh môi trường đất, nước hợp lý vá đúng nguyên tắc
Em sẽ làm gì để bảo vệ mình và người thân tránh khỏi
tác nhân gây ra đột biến cấu trúc NST ?
25
26
? Tại sao đột biến cấu trúc NST lại gây hại cho con người và sinh vật
Vì trải qua quá trình tiến hóa lâu dài các gen được sắp xếp hài hòa trên NST. Biến đổi cấu trúc NST là thay đổi số lượng và cách sắp xếp gen trên đó. Nên thường gây hại cho bản thân sinh vật
27
Tổng kết:
Mất đoạn Nhiễm sắc thể
Đảo đoạn Nhiễm sắc thể
Lặp đoạn Nhiễm sắc thể
Chuyển đoạn Nhiễm sắc thể
Câu 4: Đột biến cấu trúc nào sau đây không làm thay đổi kích thước nhiễm sắc thể nhưng làm thay đổi trình tự các gen trên đó, ít ảnh hưởng đến sức sống?

28
Câu 3: Nguyên nhân chủ yếu gây đột biến cấu trúc NST là gì?
a. Do NST thường xuyên co xoắn trong phân bào
b. Do hiện tượng tự nhân đôi của NST
c. Do tác động của các tác nhân vật lý, hóa học từ ngoại cảnh
d. Sự tháo xoắn của NST khi kết thúc phân bào
29
Tổng kết:
Mất đoạn Nhiễm sắc thể
Lặp đoạn Nhiễm sắc thể
Đảo đoạn Nhiễm sắc thể
Chuyển đoạn Nhiễm sắc thể
Câu 5: Quan sát trường hợp minh họa sau đây và hãy xác định đột biến này thuộc dạng nào?

ABCDEFGH ABCDEFG
30
Bài 22 - ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
CỦNG CỐ
2 . Đột biến gen và đột biến cấu trúc NST giống nhau ở điểm nào ?

+ Giống nhau :
- Đều là những biến đổi xảy ra trên cấu trúc vật chất di truyền ( ADN hoặc NST )
- . Đều phát sinh từ tác động của môi trường ngoài và trong cơ thể
- Đều di truyền cho thế hệ sau.
- Phần lớn gây hại cho sinh vật



31
Hướng dẫn về nhà
1.Học thuộc bài trả lời các câu hỏi SGK

2.Nghiên cứu tiết 24: Đột biến số lượng NST. Tìm hiểu
-Đột biến số lượng NST là gì?
-Nguyên nhân dẫn đến Đột biến số lượng NST
-Đột biến số lượng NST có vai trò gì?
*Ôn lại kiến thức NST tương đồng, bộ NST lưỡng bội, đơn bội
32
Xin chân thành cảm ơn quý thầy cô và
các em học sinh lớp 9/ đã cộng tác
cùng tôi trong tiết học này.