Bài 22. Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể

Ở một loài thực vật, xét một nhiễm sắc thể có chứa đoạn gen như sau:
Quan sát đoạn gen trên, người ta phát hiện một số trường hợp bị đột biến:
Trường hợp 1
Trường hợp 2
Trường hợp 3
Xác định dạng đột biến xảy ra ở mỗi trường hợp?
Mất 1 cặp nucleotit
Thêm 1 cặp nucleotit
Thay thế 1 cặp nucleotit
ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
a
Nhiễm sắc thể ban đầu
Nhiễm sắc thể bị biến đổi cấu trúc
b
c
? Các nhiễm sắc thể sau khi bị biến đổi khác nhiễm sắc thể ban đầu như thế nào?
a) Mất đoạn H
b) Lặp lại đoạn BC
c) Trình tự đoạn BCD đổi lại thành đoạn DCB
 Mất đoạn
Lặp đoạn
 Đảo đoạn
? Gọi tên các dạng đột biến đó?
Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể là gì?
Quá trình phát sinh đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể
Chất độc Dioxin Mỹ rải xuống Việt Nam trong chiến tranh
Bom nguyên tử Mỹ ném xuống 2 thành phố của Nhật Bản (Chất phóng xạ...)
Tác nhân vật lý( chất phóng xạ..), tác nhân hóa học(chất độc, hóa chất độc hại..) đã phá vỡ cấu trúc của nhiễm sắc thể hoặc gây ra sự sắp xếp lại các đoạn của chúng
 Gây ra đột biến cấu nhiễm sắc thể
Công ty Vedan Việt Nam gây ô nhiễm sông Thị Vải
Lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật.
Mất một phần cánh ngắn của NST số 5 ở người gây hội chứng tiếng mèo kêu.
Mất đoạn NST 15 gây hội chứng Angelman( nữ):
Không nói được, không nghe được, trí tuệ chậm phat triển, vô sinh
Mất đoạn đầu NST 21 gây ung thư máu ở người
Mất đoạn NST 15 gây hội chứng Parader (nam): Muốn ăn liên tục, bép phì, chậm phát triển trí tuệ, vô sinh ...
Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể gây ra những ảnh hưởng về di truyền sinh thái, đặc biệt gây ra tình trạng sẩy thai, lưu thai hoặc có con bị dị tật bẩm sinh...
Nhiễm sắc thể
Gen
Tính trạng
Thay đổi cấu trúc
Thay đổi số lượng và cách sắp xếp gen
Tính trạng biến đổi
(Sắp xếp hài hoà)
(Thích nghi)
Phần lớn có hại
Chứa nhiều
Enzim thuỷ phân tinh bột ở một giống lúa mạch có hoạt tính cao hơn nhờ hiện tượng lặp đoạn NST mang gen quy định enzim này.
Lặp đọan 16a trên NST của ruồi giấm sẽ làm mắt lồi của ruồi trở thành mắt dẹp (lặp càng nhiều thì mắt càng dẹp)
Ở tằm, gen quy định màu đen của vỏ trứng từ NST thường chuyển qua NST giới tính Y .Dựa vào màu sắc trứng người ta biết được trứng nào nở ra tằm đực .Tằm đực có sản lượng tơ cao hơn tằm cái
Nhờ đột biến mất đoạn để loại bỏ các gen xấu không mong muốn ra khỏi NST
- Chuyển những nhóm gen mong muốn từ NST của loài này sang NST của loài khác
 Tạo nhiều giống cây trồng mang các đặc điểm quí:
+ Ngô chống chịu được thuốc diệt cỏ, kháng sâu đục thân, côn trùng có hại
Mất đoạn
Lặp đoạn
Đảo đoạn
a
b
c
Bản thân có ý thức bảo vệ môi trường, đấu tranh chống các hành vi gây ô nhiễm môi trường.
Không lạm dụng các loại thuốc trừ sâu, diệt cỏ dại, thuốc chữa bệnh.
Tham gia tuyên truyền tác hại của các loại bệnh, tật di truyền cho cộng đồng để mọi người cùng biết cách phòng tránh....
3. Nguyên nhân tạo ra đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể là:
a. Các tác nhân vật lý của ngoại cảnh.
b. Các tác nhân vật lý và hoá học trong môi trường.
c. Hoạt động co xoắn và tháo xoắn của nhiễm sắc thể trong phân bào.
d. Các tác nhân hoá học của ngoại cảnh
BÀI TẬP: Chọn đáp án đúng
2. Dạng đột biến cấu trúc NST nào gây hậu quả lớn nhất?
a. Lặp đoạn nhiễm sắc thể
b. Đảo đoạn nhiễm sắc thể
c. Mất đoạn nhiễm sắc thể
d. Chuyển đoạn nhiễm sắc thể.
1. Một đoạn nào đó của 1 NST quay ngược 180 0 làm đảo ngược trật tự phân bố của gen trên đoạn NST đó, được gọi là đột biến:
a) Lặp đoạn
b) Đảo đoạn
c) Chuyển đoạn
d) Mất đoạn
Cho 1 nhiễm sắc thể, có trình tự phân bố của các gen như sau:
Viết sơ đồ NST sau khi bị đột biến một trong các trường hợp sau:
Nếu đột biến làm mất đoạn BC.
Nếu đột biến làm lặp đoạn BC.
Nếu đột biến làm đảo đoạn BCD.
BÀI TẬP
Đáp án:

* Học thuộc bài trả lời các câu hỏi SGK
BT. So sánh đột biến gen và đột biến cấu trúc NST
* Nghiên cứu tiết 25: Đột biến số lượng NST.
Tìm hiểu:
- Đột biến số lượng NST là gì?
- Nguyên nhân dẫn đến Đột biến số lượng NST
- Đột biến số lượng NST có vai trò gì?
* Ôn lại kiến thức NST tương đồng, bộ NST lưỡng bội, đơn bội
Hướng dẫn về nhà