Bài 22. Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể

1
SINH HỌC 9
CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ
VÀ CÁC EM HỌC SINH
Bài 22: ĐỘT BIẾN
CẤU TRÚC
NHIỄM SẮC THỂ
3
I. Đột biến cấu trúc NST là gì?
Bài 22. ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỂM SẮC THỂ
Chỉ điểm bị đứt
: Chỉ quá trình dẫn đến đột biến
Một số dạng đột biến cấu trúc NST
Chữ cái: A,B,C...Kí hiệu một đoạn NST
Quan sát hình sau:
NST ban đầu NST bị biến đổi cấu trúc
Thảo luận nhóm: hoàn thành phiếu học tập 1
MỘT SỐ DẠNG ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NST
NST BAN ĐẦU
A
B
C
D
E
F
G
H
H
MẤT ĐOẠN
a
NST BỊ BIẾN ĐỔI CẤU TRÚC
Chỉ điểm bị đứt
: Chỉ quá trình dẫn đến đột biến
Một số dạng đột biến cấu trúc NST
Chữ cái: A,B,C...Kí hiệu một đoạn NST
Quan sát hình sau:
NST ban đầu NST bị biến đổi cấu trúc
Thảo luận nhóm: hoàn thành phiếu học tập 1
Mất đoạn H
Mất đoạn
Gồm các đoạn ABCDEFGH
NST BAN ĐẦU
A
C
B
D
E
F
G
H
NST BỊ BIẾN ĐỔI CẤU TRÚC
LẶP ĐOẠN
b
MỘT SỐ DẠNG ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NST
Chỉ điểm bị đứt
: Chỉ quá trình dẫn đến đột biến
Một số dạng đột biến cấu trúc NST
Chữ cái: A,B,C...Kí hiệu một đoạn NST
Quan sát hình sau:
NST ban đầu NST bị biến đổi cấu trúc
Thảo luận nhóm: hoàn thành phiếu học tập
Mất đoạn H
Mất đoạn
Gồm các đoạn
ABCDEFGH
Lặp lại đoạn BC
Lặp đoạn
Gồm các đoạn ABCDEFGH
MỘT SỐ DẠNG ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NST
B
A
C
D
E
F
G
H
H
A
G
F
E
c
NST BỊ BIẾN ĐỔI CẤU TRÚC
D?O DO?N
NST BAN ĐẦU
Chỉ điểm bị đứt
: Chỉ quá trình dẫn đến đột biến
Một số dạng đột biến cấu trúc NST
Chữ cái: A,B,C...Kí hiệu một đoạn NST
Quan sát hình sau:
NST ban đầu NST bị biến đổi cấu trúc
Thảo luận nhóm: hoàn thành phiếu học tập
Mất đoạn H
Mất đoạn
Gồm các đoạn
ABCDEFGH
Lặp lại đoạn BC
Lặp đoạn
Gồm các đoạn ABCDEFGH
Trình tự đoạn BCD đổi lại thành đoạn DCB
Đảo đoạn
Gồm các đoạn ABCDEFGH
Quan sát hình sau: a; b; c. Cho biết tên các dạng đột biến
a
b
c
Mất đoạn
Lặp đoạn
Đảo đoạn


? Đột biến cấu trúc NST là gì?

12
I. Đột biến cấu trúc NST là gì?
II. Nguyên nhân phát sinh và tính chất của đột biến cấu trúc NST
Bài 22 ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỂM SẮC THỂ
MÁY BAY MỸ RẢI CHẤT ĐỘC MÀU DA CAM
THỬ VŨ KHÍ HẠT NHÂN
PHUN THUỐC TRỪ SÂU
DÒNG SÔNG BỊ Ô NHIỄM
?
Nghiên cứu thông tin SGK, kết hợp những hình ảnh quan sát được,có những nguyên nhân chính nào gây biến đổi cấu trúc NST?
KHE HỞ MÔI HÀM
BÀN TAY MẤT MỘT SỐ NGÓN
BÀN CHÂN MẤT NGÓN VÀ DÍNH NGÓN
BÀN TAY NHIỀU NGÓN
HẬU QUẢ CỦA NHIỄM CHẤT ĐỘC MÀU DA CAM ( DIOXIN )
19
? Đột biến cấu trúc NST có lợi hay có hại?
Nghiên cứu VD 1, VD 2 SGK/66: Chỉ ra đâu là đột biến có lợi, đâu là đột biến có hại? Phân biệt dạng đột biến trong 2 VD đó?
Ví dụ 1: Mất một đoạn nhỏ ở đầu NST 21 gây ung thư máu ở người.
Ví dụ 2: Enzim thuỷ phân tinh bột ở một giống lúa mạch có hoạt tính cao hơn nhờ hiện tượng lặp đoạn NST mang gen quy định enzim này.
Vì sao đột biến cấu trúc NST thường gây hại cho sinh vật ?
Vì: Trải qua quá trình tiến hóa lâu dài, các gen được sắp xếp hài hòa trên NST. Biến đổi cấu trúc NST làm thay đổi số lượng và cách sắp xếp gen trên đó nên thường gây hại cho sinh vật
QUAN SÁT MỘT SỐ HÌNH ẢNH VỀ BIẾN DỊ
22
Lúa mạch đột biến
Lúa mạch thường
Người bị đột biến ở mặt
Thoát vị rốn ở thai nhi
- Đột biến cấu trúc NST là những ....... trong cấu trúc NST gồm các dạng: .........; .......; ..........
-Tác nhân ....... và ....... của ngoại cảnh là nguyên nhân chủ yếu gây đột biến cấu trúc NST.
- Đột biến cấu trúc NST thường ...., nhưng cũng có trường hợp có lợi.
Chọn các từ hoặc cụm từ thích hợp điền vào chỗ (...) trong các đoạn sau:
Ghi nhớ
PHIẾU HỌC TẬP 2
PHIẾU HỌC TẬP 3
25
Mất đoạn Nhiễm sắc thể
Lặp đoạn Nhiễm sắc thể
Đảo đoạn Nhiễm sắc thể
Chuyển đoạn Nhiễm sắc thể
Câu 1: Quan sát trường hợp minh họa sau đây và hãy xác định đột biến này thuộc dạng nào?

ABCDEFGH ABCDEFG
26
Mất đoạn Nhiễm sắc thể
Đảo đoạn Nhiễm sắc thể
Lặp đoạn Nhiễm sắc thể
Chuyển đoạn Nhiễm sắc thể
Câu 2: Đột biến cấu trúc nào sau đây không làm thay đổi kích thước nhiễm sắc thể nhưng làm thay đổi trình tự các gen trên đó, ít ảnh hưởng đến sức sống?

Câu3: Cơ chế phát sinh đột biến cấu trúc NST là do tác dụng của các tác nhân gây đột biến, dẫn đến:
a.Phá vỡ cấu trúc NST
b.Gây ra sự sắp xếp lại các đoạn trên NST
c.NST gia tăng số lượng trong tế bào
d.Cả a và b đều đúng
d
28
Câu 4: Nguyên nhân chủ yếu gây đột biến cấu trúc NST là gì?
a. Do NST thường xuyên co xoắn trong phân bào
b. Do hiện tượng tự nhân đôi của NST
c. Do tác động của các tác nhân vật lý, hóa học từ ngoại cảnh
d. Sự tháo xoắn của NST khi kết thúc phân bào
Hội chứng “mèo kêu”:
(mất đoạn NST số 5)
Em có suy nghĩ gì khi xem những hình ảnh này?
Chúng ta cần phải làm gì để hạn chế phát sinh đột biến cấu trúc NST?
- Sử dụng hợp lí thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ
- Có ý thức phòng chống sử dụng vũ khí hạt nhân, vũ khí hóa học
- Có ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường
33
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ

1.Học thuộc bài trả lời các câu hỏi 1,2,3 SGK
2.Nghiên cứu tiết 27: Đột biến số lượng NST. Tìm hiểu
-Đột biến số lượng NST là gì?
-Nguyên nhân dẫn đến Đột biến số lượng NST
-Đột biến số lượng NST có vai trò gì?
* Ôn lại kiến thức NST tương đồng, bộ NST lưỡng bội, đơn bội
Giờ học đến đây kết thúc.
Chào tạm biệt các em.
Chúc các em học giỏi!