Bài 22. Cách làm bài văn lập luận chứng minh

Tuần 24 - Tiết 96
CÁCH LÀM BÀI VĂN LẬP LUẬN CHỨNG MINH
GV: NGUYỄN THỊ HUYỀN TRANG
TRƯỜNG THCS BÔNG VĂN DĨA
Chứng minh là đưa ra những bằng chứng để làm sáng tỏ sự đúng đắn của vấn đề.
Trong văn bản nghị luận:
Muốn chứng minh vấn đề chỉ có cách dùng lời lẽ, lời văn trình bày, lập luận rành mạch, chặt chẽ để làm sáng tỏ vấn đề.
I/ Các bước làm bài văn lập luận chứng minh.
a. Tìm hiểu đề :

b. Tìm ý :


- Vấn đề cần chứng minh:
- Nêu dẫn chứng xác thực.
- Thể loại:
- Chí:
- Nên:
- Khằng định vai trò, ý nghĩa to lớn của Chí trong cuộc sống
Cho đề văn: Nhân dân ta thường nói: “ Có chí thì nên”. Hãy chứng minh tính đúng đắn của câu tục ngữ đó.
1- Tìm hiểu đề và tìm ý
Chứng minh
Có chí thì nên
Là kiên trì, bền bỉ theo đuổi một việc gì đó tốt đẹp.
là kết quả, là thành công.
c. Phương pháp lập luận:
Có hai cách lập luận:
- Nêu lí lẽ.
a. Mở bài:
b. Thân bài:
Nêu luận điểm cần chứng minh.
Nêu lí lẽ và dẫn chứng chứng tỏ luận điểm là đúng đắn.
Nêu ý nghĩa của luận điểm đã được chứng minh.
Nêu vai trò quan trọng của lí tưởng, ý chí, và nghị lực trong cuộc sống mà câu tục ngữ đã đúc kết. Đó là một chân lí.



- Xét về lí:
+ Chí là điều rất cần thiết để con người vượt qua mọi trở ngại.
+ Không có chí thì không làm được gì.
- Xét về thực tế:
+ Những người có chí đều thành công (dẫn chứng).
+ Chí giúp ta vượt qua những khó khăn tưởng chừng không thể vượt qua được (dẫn chứng).
c. Kết bài:
Mọi người nên tu dưỡng ý chí, bắt đầu từ những việc nhỏ, để khi ra đời làm được việc lớn.
2- Lập dàn bài.
* Các cách Mở bài

Đi thẳng vào vấn đề.
Suy từ cái chung đến cái riêng.
Suy từ tâm lí con người.
1/ Hoài bão, ý chí, nghị lực là điều không thể thiếu đối với những ai muốn thành đạt. Câu tục ngữ của dân gian Có chí thì nên đã nêu bật tầm quan trọng đó.
2/ Sống tức là khắc phục khó khăn. Không có ý chí, niềm tin, nghị lưc để khắc phục mọi trở ngại trên đường đời thì không thể thành đạt được. Do đó, từ xưa nhân dân đã dạy: “ Có chí thì nên”.
3/ Ở đời mấy ai mà không mong muốn được thành đạt về sự nghiệp? Nhưng không phải ai cũng có đủ niềm tin, nghị lực để tiếp tục sự nghiệp cho đến thành công. Bởi thế cho nên từ xưa nhân dân ta đã dạy : Có chí thì nên.
a. Mở bài:

b. Thân bài:
- Trước hết phải có từ ngữ chuyển đoạn, tiếp nối phần Mở bài: Thật vậy… hoặc Đúng như vậy…
- Viết đoạn phân tích lí lẽ.
- Viết đoạn nêu các dẫn chứng tiêu biểu về những người nổi tiếng, vì ai cũng biết họ nên dễ có sức thuyết phục.
* Kết bài phải hô ứng với Mở bài:
Mỗi người chúng ta nên tu dưỡng ý chí, hoài bão, nghị lực để làm được những gì ta mong muốn.

Mỗi người chỉ sống có một lần, chỉ có một thời tuổi trẻ, nếu không có ý chí, hoài bão, nghị lực để làm một công việc xứng đáng, chẳng phải là đáng tiếc lắm hay sao?

Cho nên có hoài bão tốt đẹp là rất đáng quý, nhưng đáng quý hơn nữa là nghị lực và niềm tin, nó đảm bảo cho sự thành công của con người.


Kết bài
Mở bài
1/ Đi thẳng vào vấn đề
2/ Suy từ cái chung ra cái riêng
3/ Suy từ tâm lí con người
Một số Mở bài tham khảo


Con đường đi đến thành công thường quanh co khúc khuỷu và lắm chông gai. Để động viên con cháu có sự kiên trì, phấn đấu để đạt được thành công trong cuộc sống, ông cha ta có câu tục ngữ: Có chí thì nên.





Phần Thân bài tham khảo

Thật vậy, chúng ta hãy nhìn lại một số nhân vật tiêu biểu để thấy cuộc đời của họ đã thể hiện sâu sắc chân lý“Có chí thì nên”.

Vào thời nhà Nguyễn, Nguyễn Văn Siêu nổi tiếng học giỏi, văn hay nhưng đến khi đi thi, do viết chữ quá xấu, thần Siêu bị đánh tụt xuống hàng thứ 2 trong bảng cử nhân. Khi đi thi tiến sĩ, cũng do chữ xấu ông chỉ được xếp trúng tuyển trong bảng phụ. Ông thấy rõ tác hại của việc viết chữ xấu nên đã về nhà ngày đêm khổ công tập viết. Cuối cùng chữ của ông cũng đẹp nổi tiếng như lời văn hay. Ngày nay, bút tích ghi lại nét chữ đẹp của ông còn lưu lại ở đền Ngọc Sơn Hà Nội, được nhiều người chiêm ngưỡng và bái phục.





Phần Kết bài tham khảo

Tóm lại, điều mà câu tục ngữ “có chí thì nên” muốn nhắn nhủ mọi người là quá đúng đắn và xác thực. Chính là từ rất nhiều kinh nghiệm sống mà nhân dân ta đã đúc kết nên câu tục ngữ trên. Mỗi chúng ta có thể ngẫm nghĩ về câu tục ngữ này để xem đó là một bài học rất quý giá giúp cho ta trau dồi ý chí nhằm vươn lên, tiến tới.





Muốn làm bài văn lập luận chứng minh thì phải thực hiện 4 bước:
- Đọc lại và sửa chữa
- Tìm hiểu đề, tìm ý
- Lập dàn bài
- Viết bài
Dàn bài:
- Mở bài:
- Thân bài:
- Kết bài:
Nêu luận điểm cần chứng minh
Nêu lí lẽ và dẫn chứng để chứng tỏ luận điểm là đúng đắn
Nêu ý nghĩa của luận điểm cần chứng minh
Giữa các phần và các đoạn văn cần có phương tiện liên kết.
Cho 2 d? van sau:
Đề 1: Hãy chứn minh tính đúng đắn của câ tục ngữ: Có côn mài sắt, có ngày nên kim.
Đề 2: chứng minh tính chân lí trong bài thơ:
Không có việc gì khó
Chỉ sợ lòng không bền
Đào núi và lấp biển
Quyết chí ắt làm nên
(Hồ Chí Minh)
Gi?ng nhau:
Khuyên con người nên bền lòng không được nản chí
Kh�c nhau:
- Đề 1: Hễ có lòng bền bỉ , kiên tì thì sẽ làm được những việc khs khăn (chiều thuận)
- Đề 2:
+ Không kiên trì thì không làm được gì(chiều nghịch)
+ Bền gan vững chí làm được những việc lớn lao (chiều thuận)
- Thể loại:
- Vấn đề cần chứng minh:
Chứng minh
Các bước
làm bài văn
lập luận
chứng minh
Tìm hiểu đề, tìm ý
Tìm hiểu đề

Phương pháp lập luận

Tìm ý

Lập dàn bài

Mở bài
Thân bài


Kết bài

Viết bài

Đọc lại và sửa chữa
DẶN DÒ:
Học và hoàn thành các bài tập SGK.
Chuẩn bị bài : LUYỆN TẬP LẬP LUẬN CHỨNG MINH
CHÚC CÁC EM HỌC TỐT
GV: NGUYỄN THỊ HUYỀN TRANG