Bài 21. Trịnh - Nguyễn phân tranh

Trường PTCS Hướng Sơn
Môn: Lịch sử
GV: Hồ Thị Bích Hạnh
Lớp: 4
Kiểm tra bài cũ
Buổi đầu độc lập thời Lý, Trần, Lê đóng đô ở đâu? Tên gọi nước ta các thời đó là gì?
Thứ tư ngày 11 tháng 3 năm 2009
Lịch sử:
Bài 21: Trịnh - Nguyễn phân tranh
Hoạt động 1: Sự suy sụp của triều Hậu Lê
Đọc đoạn “Từ đầu thế kỉ XVI… chấm dứt” và trả lời các câu hỏi sau:
1. Từ đầu thế kỉ XVI chính quyền nhà Lê như thế nào?
- Từ đầu thế kỉ XVI chính quyền nhà Lê bắt đầu suy yếu
2. Tìm những biểu hiện cho thấy sự suy yếu của triều đình Hậu Lê?
.Vua chỉ bày trò ăn chơi xa xỉ suốt ngày đêm.
. Bắt nhân dân xây dựng thêm nhiều cung điện.
. Nhân dân gọi vua Lê Uy Mục là “vua quỷ”, gọi vua Lê Tương Dực là “vua lợn”.
. Quan lại trong triều chia thành phe phái, đánh giết lẫn nhau để tranh giành quyền lợi.
Kết luận
Từ đầu thế kỉ XVI, nhà Lê bắt đầu suy yếu. Vua chỉ bày trò ăn chơi xa xỉ suốt ngày đêm và xây dựng thêm nhiều cung điện. Nhân dân mỉa mai gọi vua Lê Uy Mục là “ ”, vua Lê Tương Dực là “ ”. Quan lại trong triều thì chia thành phe phái, đánh giết lẫn nhau để tranh giành quyền lợi. Đất nước rơi vào cảnh loạn lạc.
vua quỷ
vua lợn
Vua Lê Uy Mục ngay từ khi mới lên ngôi đã lao vào ăn chơi xa xỉ, thích rượu chè, cờ bạc, gái đẹp, đặc biệt thích các trò giết người nên dân gian gọi là “vua quỷ”.
Vua Lê Tương Dực cũng không kém phần so với Lê Uy Mục, ông vua này đặc biệt thích hưởng lạc, không lo việc triều chính nên dân gian mỉa mai gọi là “vua lợn”.
Hoạt động 2: Nhà Mạc ra đời và sự phân chia Nam - Bắc triều
1. Mạc Đăng Dung là ai?
- Mạc Đăng Dung là một quan võ dưới triều Lê.
2. Nhà Mạc ra đời như thế nào? Triều đình nhà Mạc được sử cũ gọi là gì?
- Năm 1527, lợi dụng tình hình suy thoái của nhà Hậu Lê, Mạc Đăng Dung đã cầm đầu một số quan lại cướp ngôi nhà Lê… lập ra triều Mạc. Sử cũ gọi là Bắc triều.
Hoạt động 2: Nhà Mạc ra đời và sự phân chia Nam - Bắc triều
3. Nam triều là triều đình của dòng họ phong kiến nào? Ra đời trong hoàn cảnh nào?
- Nam triều là triều của họ Lê. Năm 1533, Nguyễn Kim (một quan võ triều Lê) đã đưa một người thuộc dòng dõi nhà Lê lên ngôi, lập ra triều đình riêng ở Thanh Hoá (sử cũ gọi là Nam triều).
Hoạt động 2: Nhà Mạc ra đời và sự phân chia Nam - Bắc triều
4. Vì sao có chiến tranh Nam - Bắc triều?
- Chiến tranh Nam - Bắc triều xảy ra do hai thế lực phong kiến Nam triều và Bắc triều tranh giành quyền lực với nhau.
5. Chiến tranh Nam - Bắc triều kéo dài bao nhiêu năm và có kết quả như thế nào?
- Cuộc nội chiến kéo dài hơn 50 năm, đến năm 1592 khi Nam triều chiếm được Thăng Long thì chiến tranh mới kết thúc.
Kết luận
Nam - Bắc triều là triều đình của hai dòng họ phong kiến: Lê - Mạc. Trong suốt 50 năm chiến tranh Nam - Bắc triều liên tiếp xảy ra. Mãi đến năm 1952, Nam triều chiếm được Thăng Long, chiến tranh Nam - Bắc triều mới chấm dứt.
Hoạt động 3: Chiến tranh Trịnh- Nguyễn
- Đọc đoạn “Tưởng giang sơn… vua Lê, chúa Trịnh”
- Thảo luận nhóm 4 theo nội dung các câu hỏi sau:
1. Năm 1592, ở nước ta có sự kiện gì?
2. Sau năm 1592, tình hình nước ta như thế nào?
3. Trình bày diễn biến chính của chiến tranh Trịnh - Nguyễn?
4. Kết quả cuộc chiến tranh Trịnh - Nguyễn ra sao?
Hoạt động 3: Chiến tranh Trịnh- Nguyễn
1. Năm 1592, Nam triều chiếm được Thăng Long, chiến tranh Nam - Bắc triều chấm dứt.
2. Sau năm 1592, khi Nguyễn Kim chết, con rể là Trịnh Kiểm lên thay nắm toàn bộ triều chính đã đẩy con trai của Nguyễn Kim là Nguyễn Hoàng vào trấn thủ vùng Thuận Hoá, Quảng Nam. Hai thế lực phong kiến Trịnh- Nguyễn tranh giành quyền lực đã gây nên cuộc chiến tranh Trịnh - Nguyễn.
Nguyên nhân dẫn đến chiến tranh Trịnh - Nguyễn.
Hoạt động 3: Chiến tranh Trịnh- Nguyễn
3. Trong khoảng 50 năm, hai họ Trịnh, Nguyễn đánh nhau bảy lần, vùng đất miền Trung trở thành chiến trường ác liệt.
4. Hai họ lấy sông Gianh (Quảng Bình) làm ranh giới chia cắt đất nước. Đàng Ngoài từ sông Gianh trở ra, Đàng Trong từ sông Gianh trở vào làm cho đất nước bị chia cắt hơn 200 năm.
Hoạt động 4: Đời sống nhân dân ở thế kỉ XVI
Thảo luận nhóm đôi
1. Chiến tranh Nam - Bắc triều cũng như chiến tranh Trịnh - Nguyễn xảy ra vì mục đích gì?
2. Hậu quả của các cuộc chiến tranh này như thế nào?
Hoạt động 4: Đời sống nhân dân ở thế kỉ XVI
1. Vì quyền lợi các dòng họ cầm quyền đã đánh giết lẫn nhau.
2. Hậu quả là đất nước bị chia cắt, nhân dân cực khổ.
Kết luận
Vậy là hơn 200 năm các thế lực phong kiến đánh nhau, chia cắt đất nước ra làm hai miền. Trước tình cảnh đó, đời sống của nhân dân ta cực khổ trăm bề.
Ô CỬA BÍ MẬT
1
3
4
2
Thể lệ:
- Có tất cả 4 ô cửa tương ứng với 4 câu hỏi.
- Cả lớp được chia thành hai đội. Các đội sẽ lần lượt thay nhau chọn ô cửa. Mỗi đội được chọn 2 lần. Trả lời đúng câu hỏi trong mỗi ô cửa sẽ ghi được 10 điểm. Trả lời sai không bị trừ điểm và phải nhường câu trả lời cho đội bạn.
Khi trò chơi kết thúc đội nào ghi được nhiều điểm hơn thì thắng cuộc.
Đất nước ta lâm vào thời kì bị chia cắt vào khoảng thời gian nào?
Từ đầu thế kỉ XVI,
nước ta lâm vào thời kì bị chia cắt.
Nơi nào được chọn làm giới tuyến phân chia Đàng Trong và Đàng Ngoài?
Sông Gianh (Quảng Bình) được chọn làm
giới tuyến phân chia Đàng Trong và Đàng Ngoài.
Các tập đoàn phong kiến xâu xé nhau nhằm mục đích gì?
Các tập đoàn phong kiến xâu xé nhau
nhằm tranh giành ngai vàng.
Vì sao nói chiến tranh Trịnh - Nguyễn là cuộc chiến tranh phi nghĩa?
Vì cuộc chiến tranh này:
+ Xảy ra do thế lực phong kiến họ Trịnh,
họ Nguyễn tranh giành quyền lực với nhau.
+ Đất nước bị chia cắt, nhân dân cực khổ.
KÍNH CHÚC QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM SỨC KHOẺ