Bài 21. Thêm trạng ngữ cho câu

1
TRƯỜNG THỰC NGHIỆM
GDPT TÂY NINH
Giáo án Ngữ văn 7
Giáo viên: Trần Linh Thảo
2
CHÀO MỪNG THẦY CÔ VÀ CÁC EM!
3
Kiểm tra bài cũ
1. Trình bày đặc điểm của trạng ngữ?
Về ý nghĩa : Trạng ngữ được thêm vào câu để xác định thời gian, nơi chốn, nguyên nhân, mục đích, phương tiện, cách thức. diễn ra sự việc nêu trong câu.
- Về hình thức : + Trạng ngữ có thể đứng ở đầu câu, giữa câu hay cuối câu.
+ Giữa trạng ngữ với chủ ngữ và vị ngữ thường có một quãng nghỉ khi nói hoặc m?t dấu phẩy khi viết.
4
Kiểm tra bài cũ
2. Xỏc d?nh v� nờu ý nghia c?a tr?ng ng? trong cỏc cõu sau:
a. Hôm thứ sáu, trường tôi tổ chức đi tham quan khu du lịch Đại Nam.
b. Nhẹ nhàng, chị Lan ngồi xuống ghế.
c. Nam đến trường bằng xe đạp.
d. Ông Minh, từ khi lên làm giám đốc, vẫn luôn luôn giữ mình trong sạch.
 TN chỉ thời gian.
 TN chỉ cách thức.
 TN chỉ phương tiện.
 TN chỉ thời gian.
5
Tiết 89: Tiếng Việt Thêm trạng ngữ cho câu (Tiếp)
I/ TÌM HIỂU BÀI:
?
1. Công dụng của trạng ngữ:
1. Xác định trạng ngữ và cho biết những trạng ngữ ấy bổ sung nội dung gì ?
2.Tại sao trong các câu văn dưới đây, ta không nên hoặc không thể lược bỏ trạng ngữ?
a, Nhưng tôi yêu mùa xuân nhất là vào khoảng sau ngày rằm tháng giêng {.}. trời đã hết nồm, mưa xuân bắt đầu thay thế cho mưa phùn, không còn làm cho nền trời đùng đục như màu pha lê mờ. , nằm dài nhìn ra cửa sổ thấy những vệt xanh tươi hiện ở trên trời , mình cảm thấy rạo rực một niềm vui sáng sủa. , vài con ong siêng năng đã bay đi kiếm nhị hoa. có những làn sáng hồng hồng rung động như cánh con ve mới lột.
(Vũ Bằng)
Thường thường,
Sáng dậy
Trên giàn
hoa lí
Chỉ độ tám chín
giờ sáng ,
Về mùa đông
vào khoảng đó
b, , lá b�ng đỏ như màu đồng hun. (Đoàn Giỏi)
trên nền trời trong trong
? Không có tr?ng ng?, do?n van trờn thi?u sự liên kết câu, diễn đạt lủng củng, rời rạc, không mạch lạc.
Ví dụ (SGK/45)
THẢO LUẬN NHÓM (bàn) – 3 phút
Đọc VD/45 và trả lời các câu hỏi:
1. Xác định trạng ngữ có trong các VD và cho biết những trạng ngữ ấy bổ sung nội dung gì ?
2. Tại sao trong đoạn văn ấy, ta không nên hoặc không thể lược bỏ trạng ngữ?
Xác định hoàn cảnh, điều kiện diễn ra sự việc nêu trong câu --> góp phần làm cho nội dung của câu được đầy đủ chính xác.
6
" Kết hợp những bài này lại, ta được chiêm ngưỡng m?t bức chân dung tinh thần tự hoạ rất rõ nét và sinh động của nhà thơ.
ở loại bài thứ nhất, người ta thấy trong nhà thơ Hồ Chí Minh có nhà báo Nguyễn ái Quốc hết sức sắc sảo trong bút pháp kí sự, phóng sự và nghệ thuật châm biếm.
ở loại bài thứ hai, ta lại thấy ở nhà thơ cách mạng sự tiếp nối truyền thống thi ca lâu đời c?a phương Đông, của dân tộc, từ Lí Bạch, Đỗ Phủ, . đến Nguyễn Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Nguyễn Du, Nguyễn Khuyến ."
(Theo Nguyễn Đăng Mạnh)
? Trạng ngữ vừa có tác dụng bổ sung những thông tin tình huống (cách thức, nơi chốn ), vừa có tác dụng liên kết các luận cứ trong mạch lập luận của đoạn văn , giúp đoạn văn trở nên rõ ràng, dễ hiểu.
(TN chỉ cách thức)
(TN chỉ nơi chốn )
(TN chỉ nơi chốn )
Bài tập 1a/47:
THẢO LUẬN NHÓM (Đôi) – 3 phút
Đọc BT 1a/ 47 và trả lời các câu hỏi:
1. Xác định trạng ngữ có trong đoạn và cho biết những trạng ngữ ấy bổ sung nội dung gì ?
2. Trong một bài văn nghị luận , trạng ngữ có vai trò gì trong việc thể hiện trình tự lập luận?
7
?
2. Tách trạng ngữ thành câu riêng:
Ví dụ 1: (SGK/46)
Người Việt Nam ngày nay có lý do đầy đủ và vững chắc để tự hào với tiếng nói của mình . Và để tin tưởng hơn nữa vào tương lai của nú.
(Đặng Thai Mai )
Cho biết câu in đậm có gì đặc biệt?
(Là trạng ngữ và là một câu riêng.)
Mục đích của việc tách trạng ngữ thành câu riêng trong VD trên ?
? Để nhấn mạnh ý (tin tưởng hơn nữa vào tương lai của Ti?ng Vi?t).
?
Ví dụ 2:
“Sột soạt gió trêu tà áo biếc,
Trên giàn thiên lí. Bóng xuân sang.”
(Hàn Mặc Tử)
Xác định và nêu mục đích sử dụng trạng ngữ trong câu thơ trên ?
? Để nhấn mạnh ý (noi nhỡn th?y mựa xuõn xu?t hi?n).
Tiết 89: Tiếng Việt Thêm trạng ngữ cho câu (Tiếp)
I/ TÌM HIỂU BÀI:
1. Công dụng của trạng ngữ:
* Ghi nhớ 1: (SGK/46)
8
Người Việt Nam ngày nay có lý do đầy đủ và vững chắc để tự hào với tiếng nói của mình . Và để tin tưởng hơn nữa vào tương lai của nú.
(Đặng Thai Mai )
“Sột soạt gió trêu tà áo biếc,
Trên giàn thiên lí. Bóng xuân sang.”
(Hàn Mặc Tử)
Ví dụ 1: (SGK/46)
Ví dụ 2
Những trạng ngữ được tách thành câu riêng thường đứng ở những vị trí nào (trong câu trước đó)?
 Có thể đứng ở đầu câu hoặc cuối câu. Đặc biệt là ở vị trí cuối câu.
Từ các VD trên, hãy cho biết trong những trường hợp nào thì trạng ngữ được tách thành câu riêng?
Trong một số trường hợp, để nhấn mạnh ý, chuyển ý hoặc để thể hiện những tình huống, cảm xúc nhất định, người ta có thể tách trạng ngữ, đặc biệt là trạng ngữ đứng ở cuối câu, thành những câu riêng.
9
Tiết 89: Tiếng Việt Thêm trạng ngữ cho câu (Tiếp)
I/ TÌM HIỂU BÀI:
1. Công dụng của trạng ngữ:
* Ghi nhớ 1: (SGK/46)
2. Tách trạng ngữ thành câu riêng:
Ví dụ 1: (SGK/46)
Ví dụ 2:
* Ghi nhớ 2: (SGK/47)
?
10
1. Trong hai c¸ch tr¶ lêi c©u hái sau, c¸ch nµo phï hîp h¬n? Vì sao?
B�I T?P NHANH
11
2. Hãy thay đổi vị trí trạng ngữ trong câu sau và cho biết khi nào trạng ngữ không thể đứng cuối câu?
B�I T?P NHANH
"Đêm, Nguyên ngủ với bố."
--> Có thể nói.
--> Khụng th? núi.
-> Nguyên, đêm ngủ với bố.
--> Nguyên ngủ với bố đêm.
-> Nguyên, ngủ đêm với bố.
12
Tiết 89: Tiếng Việt Thêm trạng ngữ cho câu (Tiếp)
I/ TÌM HIỂU BÀI:
1. Công dụng của trạng ngữ:
* Ghi nhớ 1: (SGK/46)
2. Tách trạng ngữ thành câu riêng:
Ví dụ 1: (SGK/46)
Ví dụ 2:
* Ghi nhớ 2: (SGK/47)
?
II/ LUYỆN TẬP:
13
BT 1b/47. Nờu cụng d?ng c?a tr?ng ng?:
Các trạng ngữ:
II/ LUYỆN TẬP:
- Đã bao lần
- Lần đầu tiên chập chững bước đi
- Lần đầu tiên tập bơi
- Lúc còn học phổ thông
- Lần đầu tiên chơi bóng bàn
- Về môn hóa
? Những trạng ngữ trên vừa có tác dụng bổ sung tình huống vừa có tác dụng liên kết các luận cứ trong mạch lập luận của đoạn văn, giúp cho đoạn văn trở lên rõ ràng dễ hiểu.
14
BT 2/47. Ch? ra cỏc tru?ng h?p tỏch tr?ng ng? th�nh cõu riờng, nờu tỏc d?ng c?a nh?ng cõu do tr?ng ng? t?o th�nh:
II/ LUYỆN TẬP:
a. Trạng ngữ được tách:
b. Trạng ngữ được tách:
--> Nhấn mạnh thời điểm hi sinh của nhân vật.
--> Nhấn mạnh thông tin ở nòng cốt câu (tỡnh hu?ng d?y c?m xỳc ).
"Năm 72"
"Trong lúc tiếng đờn vẫn khắc khoải vẳng lên những chữ đờn li biệt, bồn chồn. "
15
BT bổ sung: G¹ch ch©n c¸c bé phËn tr¹ng ng÷ trong c©u sau vµ cho biÕt bé phËn tr¹ng ng÷ ë những c©u nµo không thÓ t¸ch thµnh c©u riªng?
A. Lan và Huệ chơi rất thân với nhau từ hồi còn học mẫu giáo.
B. Ai cũng phải học tập thật tốt để có vốn hiểu biết phong phú, và để tạo dựng cho mình một sự nghiệp.
C. Qua cách nói năng, tôi biết nó đang có điều gì phiền muộn trong lòng.
D. Mặt trời đã khuất phía sau rặng núi.
II/ LUYỆN TẬP:
16
1. Nhắc lại các vị trí của trạng ngữ trong câu? Có phải trạng ngữ có thể đứng ở bất kì vị trí nào cũng đạt được hiệu quả sử dụng giống nhau?
CÂU HỎI
Vị trí: đứng đầu, cuối câu hoặc đứng chen giữa
chủ ngữ với vị ngữ. Tuy nhiên khi sắp xếp vị trí
trạng ngữ cần cân nhắc sao cho phù hợp với liên
kết và mạch lạc của văn bản cũng như với tình
huống giao tiếp cụ thể vì mỗi vị trí khác nhau
của trạng ngữ sẽ cho hiệu quả khác nhau.
- Xác định hoàn cảnh, điều kiện diễn ra sự việc nêu trong câu, góp phần làm cho nội dung của câu được đầy đủ chính xác.
- Nối kết các câu, các đoạn với nhau, góp phần làm cho đoạn văn, bài văn được mạch lạc.

Trạng ngữ có công dụng gì?

Tác dụng của việc tách trạng ngữ thành câu riêng?
ĐÓ nhÊn m¹nh ý, chuyÓn ý hoÆc
®Ó thÓ hiÖn nh÷ng t×nh huèng,
c¶m xóc nhÊt ®Þnh.
17
18