Bài 21. Thêm trạng ngữ cho câu

Kiểm tra bài cũ
1. Thế nào là câu đặc biệt? Nêu tác dụng của câu đặc biệt?
2-Trong các câu sau,câu nào là câu đặc biệt?
a - Cô giáo đang giảng bài.
b - Bác mặt trời đạp xe trên đỉnh núi.
c - Trời ơi!
d - Chạy loăng quăng.
3.Câu đặc biệt: “Ôi,mẹ!” dùng để làm gì?
A.Nêu lên thời gian,nơi chốn diễn ra sự việc được nói đến.
B.Liệt kê,thông báo về sự tồn tại của sự việc,hiện tượng.
C.Bộc lộ cảm xúc.
D.Gọi đáp.
Tuần:24 Ngày dạy:01/02/2010
Tiết :86
THÊM TRẠNG NGỮ CHO CÂU
I- ĐẶC ĐIỂM CỦA TRẠNG NGỮ:
VD: Dưới bóng tre xanh,đã từ lâu đời ,người dân cày Việt Nam dựng nhà,dựng cửa,vỡ ruộng,khai hoang.Tre ăn ở với người,đời đời,kiếp kiếp.[…]

Tre với người như thế đã mấy nghìn năm.Một thế kỉ “văn minh”, “khai hóa”của thực dân cũng không làm ra được một tấc sắt,Tre vẫn phải còn vất vả mãi với người,Cối xay tre nặng nề quay,
từ nghìn đời nay,xay nắm thóc.
(Thép Mới)
Câu hỏi thảo luận ( 2 phút)
Các trạng ngữ vừa tìm được bổ sung cho câu những nội dung gì?

→Người dân cày Việt Nam,dưới bóng tre xanh,đã từ lâu đời,dựng nhà,dựng cửa,vỡ ruộng,khai hoang.
→Người dân cày Việt Nam dựng nhà,dựng cửa,vỡ ruộng,khai hoang,dưới bóng tre xanh,đã từ lâu đời.
→Đời đời,kiếp kiếp,tre ăn ở với người.
→Tre,đời đời,kiếp kiếp,ăn ở với người.
→Từ nghìn đời nay,cối xay tre nặng nề quay,xay nắm thóc
→Cối xay tre nặng nề quay,xay nắm thóc,từ nghìn đời nay.


Ý nghĩa:
- Bổ xung cho nòng cốt câu về thời gian, nơi chốn, nguyên nhân, mục đích, phương tiện, cách thức…
Hình thức:
- Vị trí:Có thể đứng đầu, giữa hoặc cuối câu.
- Giữa trạng ngữ với chủ ngữ và vị ngữ khi nói có một quãng nghỉ hoặc dấu phẩy khi viết.
*Ghi nhớ:SGK/39

a. Mùa xuân của tôi-mùa xuân Bắc Việt, mùa xuân của Hà Nội- là mùa xuân có mưa riêu riêu, gió lành lạnh, có tiếng nhạn kêu trong đêm xanh[…]
b. Mùa xuân, cây gạo gọi đến bao nhiêu là chim ríu rít.
c. Tự nhiên như thế: ai cũng chuộng mùa xuân.
d. Mùa xuân! Mỗi khi họa mi tung ra những tiếng hót vang lừng, mọi vật như có sự đổi thay kì diệu.

II.Luyện tập:

BT1/39,40: Xác định vai trò của cụm từ “mùa xuân”

a. Mùa xuân…: chủ ngữ
(là)mùa xuân: vị ngữ

b. Mùa xuân: trạng ngữ
c. Mùa xuân: phụ ngữ trong cụm động từ.

d. Mùa xuân: câu đặc biệt
Đáp án:

b.Với khả năng…nói trên đây:chỉ mục đích.
BT2/40:Xác định và phân loại trạng ngữ.




a.Như báo trước…tinh khiết:chỉ cách thức.

- Khi đi qua…lúa còn tươi:chỉ thời gian
- Trong cái vỏ xanh kia:chỉ nơi chốn
- Dưới ánh nắng:chỉ nơi chốn
* Những loại trạng ngữ khác:
+Trạng ngữ chỉ nguyên nhân:Nhưng mới đầu, hắn chỉ nghĩ thế thôi.Là vì nhờ ít tiền dành dụm, người ta vẫn còn đủ cả cơm lẫn rượu.
(Nam Cao)
a- Học sinh đang nô đùa………
b- ………Nam đi lao động.
C- Chim hót liu lo…….
3.Bổ sung phần trạng ngữ :

4.Củng cố:
- Trạng ngữ bổ sung ý nghĩa cho câu về những phương diện nào?
- Trạng ngữ có thể đứng ở vị trí nào trong câu?
5.Dặn dò:
- Học bài,xem lại các bài tập
- Chuẩn bị tiết 87 bài:”Tìm hiểu chung về phép lập luận chứng minh”