Bài 21. Thêm trạng ngữ cho câu

bài giảng ngữ văn 7
Giáo viên hướng dẫn: Nguyễn Thị Thu Hằng
Sinh viên thực hiện: Ma Thị Liễu
Lớp: ĐH Văn – Địa K45A
KIỂM TRA BÀI CŨ
1. Thế nào là câu đặc biệt?
2. Tác dụng của câu đặc biệt là (Chọn phương án đúng)
A. Xác định thời gian, nơi chốn diễn ra sự việc nói đến trong đoạn
B. Liệt kê, thông báo về sự tồn tại của sự vật, hiện tượng
C. Bộc lộ cảm xúc
D. Gọi đáp
E. Cả A, B, C, D đề đúng
Tiết 86 – Tiếng Việt
I. ĐẶC ĐIỂM CỦA TRẠNG NGỮ
Ví dụ: Xác định trạng ngữ trong câu sau:
a. Dưới bóng tre xanh, đã từ lâu đời, người dân cày Việt Nam dựng nhà, dựng cửa, vỡ ruộng, khai hoang. Tre ăn ở với người, đời đời, kiếp kiếp…
Tre với người như thế đã mấy nghìn năm. Một thế kỉ “văn minh”, “khai hóa” của thực dân cũng không làm ra được một tấc sắt. Tre vẫn còn vất vả mãi với người. Cối xay tre nặng nề quay, từ nghìn đời nay, xay nắm thóc.
b. Bằng chiếc xẻng nhỏ, tôi xúc hết cả đống cát lớn.
c. Vì em học chăm chỉ, nên em được nhiều điểm tốt.
d. Hằng ngày, em đi học bằng xe đạp.
e. Nhanh như cắt, rùa há miệng đớp lấy thanh gươm rồi lặn xuống nước.
Các trạng ngữ vừa tìm bổ xung cho câu những nội dung gì?

Xác định vị trí của các trạng ngữ trong các ví dụ trên?
* Nhận xét
I. ĐẶC ĐIỂM TRẠNG NGỮ
Dưới bóng tre xanh, đã từ lâu đời : Bổ xung thông tin về nơi chốn, thời gian
Đời đời, kiếp kiếp: Bổ xung thông tin về thời gian
Từ nghìn đời nay: Bổ xung thông tin về thời gian
a.
b.
Bằng chiếc xẻng nhỏ: Bổ xung thông tin về phương tiện
c..
Vì em học chăm chỉ: Bổ xung thông tin về nguyên nhân
Đứng đầu câu
Đứng ở cuối câu
Đứng ở giữa câu
Đứng ở đầu câu
Đứng ở đầu câu
d.
Hằng ngày: Bổ xung thông tin về thời gian
Đứng ở đầu câu
Bằng xe đạp: Bổ xung thông tin về phương tiện
Đứng ở cuối câu
e.
Nhanh như cắt: Bổ xung thông tin về cách thức
Đứng ở đầu câu
Có thể chuyển các trạng ngữ trong ví dụ (a) sang những vị trí nào trong câu?
Dưới bóng cây xanh, đã từ lâu đời, người dân cày Việt Nam dựng nhà dựng cửa, vỡ ruộng, khai hoang.
Người dân cày Việt Nam, dưới bóng tre xanh, đã từ lâu đời dựng nhà, dựng cửa, vỡ ruộng, khai hoang.
Người dân cày Việt Nam dựng nhà, dựng cửa, vỡ ruộng khai hoang, dưới bóng tre xanh, đã từ lâu đời.
Tre ăn ở với người, đời đời, kiếp kiếp.
Đời đời, kiếp kiếp, tre ăn ở với người.
Tre đời đời, kiếp kiếp ăn ở với người.
Cối xay tre nặng nề quay, từ nghìn đời nay, xay nắm thóc.
Cối xay tre nặng nề quay xay năm thóc từ nghìn đời nay.
Từ nghìn đời nay, cối xay tre nặng nề quay xay nắm thóc.
2. Ghi nhớ
I. ĐẶC ĐIỂM TRẠNG NGỮ
Trạng ngữ được thêm vào trong câu để xác định thời gian, nơi chốn, nguyên nhân, mục đích, phương tiện, cách thức diễn ra sự việc nêu trong câu
b. Vị trí
Trạng ngữ có thể đứng đầu câu, cuối câu hay giữa câu.
c. Dấu hiệu nhận biết
Giữa trạng ngữ với chủ ngữ và vị ngữ thường có một quãng nghỉ khi nói hoặc một dấu phẩy khi viết
a. Ý nghĩa
* Ví dụ:
a. Một vài lần, tôi/đề nghị nó đọc to từ này.
b. Tôi/đề nghị nó đọc to từ này một vài lần.
Trạng ngữ
CN
VN
CN VN
Phụ ngữ
*Lưu ý!
Trong trường hợp trạng ngữ đặt ở cuối câu thì yêu cầu dùng dấu phẩy phân cách là bắt buộc, nếu không, nó sẽ được hiểu là phụ ngữ.
II. LUYỆN TẬP
Bài tập 1: Trong các câu sau đây, câu nào có cụm từ mùa xuân làm trạng ngữ? Những câu còn lại cụm từ mùa xuân đóng vai trò gì?
a. Mùa xuân của tôi – mùa xuân Bắc Việt, mùa xuân của Hà Nội – là mùa xuân có mưa riêu riêu, gió lành lạnh, có tiếng nhạn kêu trong đêm xanh. (Vũ Bằng)
b. Mùa xuân, cây gạo gọi đến bao nhiêu là chim ríu rít.(Vũ Tú Nam)
c. Tự nhiên như thế: ai cũng chuộng mùa xuân.(Vũ Bằng)
d. Mùa xuân! Mỗi khi hoạ mi tung ra những tiếng hót vang lừng, mọi vật như có sự thay đổi kỳ diệu.(Võ Quảng)
(1)
(2)
(3)
(4)
Chủ ngữ
Chủ ngữ
Chủ ngữ
Vị ngữ
Trạng ngữ
Phụ ngữ
ĐT
Câu đặc biệt
Bài tập 2: Tìm trạng ngữ trong các đoạn trích dưới đây và cho biết ý nghĩa của nó?
a1. Cơn gió mùa hạ lướt qua vừng sen trên hồ, như báo trước mùa về của một thức quà thanh nhã và tinh khiết. Các bạn có ngửi thấy, khi đi qua những cánh đồng xanh, mà hạt thóc nếp đầu tiên làm trĩu thân lúa còn tươi, ngửi thấy mùi thơm của bông lúa non không?
b. Chúng ta có thể khẳng định rằng: cấu tạo của tiếng Việt, với khả năng thích ứng với hoàn cảnh lịch sử như chúng ta nói trên đây, là một chứng cớ khá rõ về sức sống của nó.
TN chỉ cách thức
TN chỉ thời gian
TN chỉ cách thức