Bài 21. Sự giàu đẹp của Tiếng Việt

- Để chứng minh cho nhận định : Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống quý báu của ta, tác giả đã đưa ra những dẫn chứng nào và sắp xếp theo trình tự như thế nào ?
Trình bày những đặc sắc nghệ thuật của bài.
KIỂM TRA BÀI CŨ
1/ Tác giả :
Đặng Thai Mai
( 1902 – 1984 ) quê ở tỉnh Nghệ An. Ông là nhà văn, nhà nghiên cứu văn học, nhà hoạt động văn hóa, xã hội nổi tiếng.


Ông cùng vợ và các con
Ông và con rể :
Đại tướng Võ Nguyên Giáp
Ông là Hiệu trưởng đầu tiên của trường Đại học Sư phạm Hà Nội
2/ Tác phẩm :
Bài này là đoạn trích phần đầu của bài nghiên cứu Tiếng Việt, một biểu hiện hùng hồn của sức sống dân tộc
( 1967 )

3/ Thể loại :
Văn giải thích kết hợp với chứng minh.


Tìm bố cục của bài văn
Đọc - hiểu văn bản :
Bố cục bài văn :
+ Từ đầu … lịch sử : Nêu nhận định tiếng Việt là một thứ tiếng đẹp, một thứ tiếng hay, giải thích nhận định ấy.
+ Phần còn lại : Chứng minh cái đẹp và cái hay của tiếng Việt.


Trong đoạn đầu, tác giả đã giải thích như thế nào cho nhận định : Tiếng việt có những đặc sắc của một thứ tiếng đẹp, một thứ tiếng hay ?
Tìm hiểu phần đầu :
Tác giả giải thích ngắn gọn, rõ ràng về nhận định : Tiếng việt có những đặc sắc của một thứ tiếng đẹp, một thứ tiếng hay :
- Tiếng Việt là thứ tiếng hài hòa về mặt âm hưởng, thanh điệu, tế nhị, uyển chuyển trong cách đặt câu.
- Tiếng Việt có đầy đủ khả năng diễn đạt tư tưởng tình cảm, thỏa mãn cho yêu cầu đời sống của văn hóa nước nhà.

Để chứng minh cho vẻ đẹp của Tiếng Việt, tác giả đã đưa ra
những dẫn chứng nào ?
/ Tìm bố cục của bài văn và lập dàn ý theo trình tự lập luận trong bài.
/ Tìm bố cục của bài văn và lập dàn ý theo trình tự lập luận trong bài.
Tìm hiểu phần cuối :
Tác giả đưa ra những dẫn chứng để chứng minh cho cái đẹp và cái hay của tiếng Việt :
a/ Tiếng Việt là thứ tiếng đẹp :
- Giàu chất nhạc ( nhận xét của người nước ngoài )
- Hệ thống nguyên âm và phụ âm phong phú.
- Giàu về thanh điệu.
- Giàu hình tượng ngữ âm.




b/ Tiếng Việt là thứ tiếng hay :
- Khả năng dồi dào về cấu tạo từ ngữ và hình thức diễn đạt.
- Từ ngữ qua các thời kì tăng lên ngày một nhiều.
- Ngữ pháp cũng dần trở nên uyển chuyển, chính xác.


Nghệ thuật viết văn nghị luận của tác giả trong bài này có đặc điểm gì nổi bật ?
/ Tìm bố cục của bài văn và lập dàn ý theo trình tự lập luận trong bài.
/ Tìm bố cục của bài văn và lập dàn ý theo trình tự lập luận trong bài.
Đặc sắc về nghệ thuật :
- Kết hợp giải thích và chứng minh.
- Lập luận chặt chẽ.
- Các dẫn chứng toàn diện, bao quát.




Ý nghĩa văn bản :
- Tiếng Việt mang trong nó những giá trị văn hóa rất đáng tự hào của người Việt Nam.
- Trách nhiệm giữ gìn, phát triển tiếng nói dân tộc của mỗi người Việt Nam. Tổng kết : Ghi nhớ SGK/37

Luyện tập :
Tìm dẫn chứng thể hiện sự giàu đẹp của tiếng Việt về ngữ âm và từ vựng :
Hỡi cô tát nước bên đàng
Sao cô múc ánh trăng vàng đổ đi
( Ca dao )
Sóng cỏ xanh tươi gợn tới trời. 
Bao cô thôn nữ hát trên đồi ...
( Hàn Mặc Tử ) 
Ô hay buồn vương cây ngô đồng
Vàng rơi, vàng rơi, thu mênh mông
( Bích Khê )
Con đường nho nhỏ gió xiêu xiêu
La lả cành hoang nắng trở chiều
( Xuân Diệu )
Vầng trăng ai xẻ làm đôi
Nửa in gối chiếc, nửa soi dặm trường
( Nguyễn Du )
Tiếng suối trong như tiếng hát xa
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa
( Hồ Chí Minh )
Rằm xuân lồng lộng trăng soi
Sông xuân nước lẫn màu trời thêm xuân
( Hồ Chí Minh )
Long lanh đáy nước in trời
Thành xây khói biếc, non phơi bóng vàng
( Nguyễn Du )
Thuyền về có nhớ bến chăng ?
Bến thì một dạ khăng khăng đợi thuyền.
( Ca dao )
Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp,
Con thuyền xuôi mái nước song song
Thuyền về nước lại, sầu trăm ngả;
Củi một cành khô lạc mấy dòng.
( Huy cận )
CỦNG CỐ
Trong đoạn đầu, tác giả đã giải thích như thế nào cho nhận định : Tiếng việt có những đặc sắc của một thứ tiếng đẹp, một thứ tiếng hay.
Để chứng minh cho vẻ đẹp của Tiếng Việt, tác giả đã đưa ra những dẫn chứng nào ?

DẶN DÒ
- So sánh cách sắp xếp lí lẽ, chứng cứ của bài này với bài Tinh thần yêu nước của nhân dân ta.
- Soạn bài : Thêm trạng ngữ cho câu
Xem và trả lời các câu hỏi SGK/ 39, 40