Bài 21. Sự giàu đẹp của Tiếng Việt

Đặng Thai Mai (1902-1984), là nhà giáo, nhà nghiên cứu khoa học, nhà hoạt động xã hội nổi tiếng.
Bố cục ba phần của bài văn ứng với 3 phần của một văn bản nghị luận?
+ P1: Mở bài: từ đầu -> "thời kỳ lịch sử"
Giới thiệu khái quát cái đẹp, cái hay của Tiếng Việt.
+ P2: Thân bài: tiếp theo -> "văn nghệ".
Chứng minh vẻ đẹp và cái hay của Tiếng Việt.
+ P3: Kết bài : Đoạn còn lại.
Khẳng định sức sống của Tiếng Việt.
Tác giả nhận định về Tiếng Việt:
Tiếng Việt có những đặc sắc của một thứ tiếng đẹp, một thứ tiếng hay-> Câu mang luận điểm tổng quát.
Sơ đồ 1.
Sơ đồ 2.
Thảo luận nhóm bàn (2p) câu hỏi:
Nhận xét về nghệ thuật nghị luận (dẫn chứng, ngôn ngữ lập luận, cách sử dụng câu) của tác giả. Tác dụng?
Dẫn chứng phong phú, tiêu biểu, khách quan, ngôn ngữ linh hoạt, sắc sảo, biệp pháp mở rộng câu cho thấy tiếng Việt đẹp từ ngữ âm đến ngữ pháp.
VD: Chú bé loắt choắt
Cái sắc xinh xinh
Cái chân thoăn thoắt
Cái đầu nghênh nghênh...
(Tố Hữu)
Em ơi Ba Lan mùa tuyết tan
Đường bạch dương sương trắng, nắng tràn.
(Tố Hữu).
-> Sử dụng cách gieo vần, từ láy, các thanh bằng trắc để tạo tính nhạc.
Hệ thống nguyên âm, phụ âm phong phú.
11 nguyên âm: a, ă, â,o, u ,ư, i (y), e, ê.
3 cặp nguyên âm đôi: iê, uô, ươ.
Phụ âm: b. c, m, l, n, r,s, x, t, v, p, h,th, kh, ph, tr, ch, ng…
b. Hệ thống thanh điệu:
2 thanh bằng: thanh huyền, thanh không
4 thanh trắc: sắc, hỏi, ngã, nặng.
Tục ngữ câu ngắn gọn:
Tấc đất, tấc vàng.
Nhất thì, nhì thục.
Văn xuôi: Câu giàu chất thơ, giàu cảm xúc.
Mùa xuân của tôi- mùa xuân Bắc Việt, mùa xuân của Hà Nội- là mùa xuân có mưa riêu riêu, gió lành lạnh, có tiếng nhạn kêu trong đêm xanh, có tiếng trống chèo vọng lại từ những thôn xóm xa xa, có câu hát huê tình của cô gái đẹp như thơ mộng.
(Mùa xuân của tôi - Vũ Bằng).
Sơ đồ 2:
Tiếng Việt là thứ tiếng hay
Tiếng Việt là thứ tiếng đẹp
Ngữ âm: chất
nhạc,thanh điệu
, hệ thống NÂ, PÂ
Ngữ pháp:
Khả năng diễn
đạt: mọi
tình cảm, tư
tưởng
Từ vựng:
cấu tạo, số
lượng tăng
Ngữ pháp:
chính xác,
uyển chuyển
Sơ đồ 4
Bài tập luyện tập: Sưu tầm ý kiến nói về sự giàu đẹp của tiếng Việt và nhiệm vụ giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt.
Tiếng Việt của chúng ta rất giàu: tiếng ta giàu vì đời sống muôn màu, đời sống tư tưởng và tình cảm dồi dào của dân tộc ta, bởi kinh nghiệm đấu tranh lâu đời phong phú, kinh nghiệm đấu tranh giai cấp, đấu tranh xã hội….(Phạm Văn Đồng).