Bài 21. Sự giàu đẹp của Tiếng Việt

Tiết 85
Văn bản:
SỰ GIÀU ĐẸP CỦA TIẾNG VIỆT
I. TÌM HIỂU CHUNG
Tác giả
- Đặng Thai Mai (1902-1984)
- Quê: Huyện Thanh Chương- Nghệ An
- Là nhà giáo, nhà nghiên cứu văn học, hoạt động văn hóa, xã hội nổi tiếng.
a. Xuất xứ:
Trích phần đầu bài tiểu luận “Tiếng Việt, một biểu hiện hùng hồn của sức sống dân tộc”(1967).
2. Tác phẩm
b. Bố cục:
Hai phần
Phần 1: Từ đầu đến “thời kì lịch sử”: Nêu vấn đề nghị luận: Phẩm chất giàu đẹp của tiếng Việt.
Phần 2: Còn lại:Chứng minh, bàn luận về cái đẹp, sự giàu có của Tiếng Việt.
Nhận định về phẩm chất giàu đẹp của tiếng Việt
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
Tiếng Việt có những đặc sắc của một thứ tiếng đẹp, một thứ tiếng hay.
Tiếng Việt đẹp
Hài hòa về mặt âm hưởng, thanh điệu
Cú pháp tế nhị, uyển chuyển
Tiếng Việt hay
Đủ khả năng diễn đạt tình cảm, tư tưởng
Thỏa mãn yêu cầu đ/sống văn hóa nước nhà.
Lập luận ngắn gọn, rõ ràng, rành mạch, đi từ khái quát đến cụ thể  dễ hiểu, dễ đi vào lòng người
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
2. Biểu hiện sự giàu đẹp của tiếng Việt
a) Tiếng Việt đẹp:
- Ý kiến người nước ngoài:
+ Tiếng Việt giàu chất nhạc.
+ Tiếng Việt rành mạch trong lối nói, rất uyển chuyển trong câu kéo…
- Nhận xét của tác giả:
+ Hệ thống nguyên âm, phụ âm phong phú.
+ Giàu thanh điệu  Giàu hình tượng ngữ âm.
Cụ thể:

Hệ thống nguyên âm, phụ âm khá phong phú:
+ 11 nguyên âm: a, ă, â, o, ô, ơ, u, ư, i (y), ê, e.
+ 3 cặp nguyên âm đôi: iê, uô, ươ.
+ Phụ âm: b, c (k, q), l, n, m, r, s, x, t, v, p, h, th, kh, ph, ch, tr, ng (h),…
Giàu thanh điệu:
Có sáu thanh
+ Hai thanh bằng: Thanh huyền (`), Thanh ngang: (Không dấu).
+ Bốn thanh trắc: sắc, hỏi, ngã, nặng.
b) Tiếng Việt hay:
Cái đẹp và cái hay của tiếng Việt có mối quan hệ gắn bó chặt chẽ với nhau.
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
+ Dồi dào về cấu tạo từ ngữ và hình thức diễn đạt.
+ Từ vựng tăng nhanh.
+ Ngữ pháp uyển chuyển hơn, chính xác hơn.
+ Không ngừng đặt ra những từ ngữ mới, cách nói mới, Việt hóa những từ ngữ nước ngoài.
- Lý lẽ, chứng cứ chặt chẽ và toàn diện.
- Với tình cảm yêu mến, thái độ trân trọng, tác giả chứng minh sự giàu đẹp của tiếng Việt trên nhiều phương diện khác nhau. Đó là biểu hiện hùng hồn cho sức sống của dân tộc Việt Nam.
III. TỔNG KẾT