Bài 21. Một số ứng dụng của sự nở vì nhiệt

Kiểm tra bài cũ
Nêu kết luận về sự nở vì nhiệt của các chất? So sánh sự nở vì nhiệt giữa các chất?
- Các chất nở ra khi nóng lên, co lại khi lạnh đi.
- Các chất rắn khác nhau, các chất lỏng khác nhau nở vì nhiệt khác nhau. Các chất khí khác nhau nở vì nhiệt giống nhau.
- Chất khí nở vì nhiệt nhiều hơn chất lỏng, chất lỏng nở vì nhiệt nhiều hơn chất rắn.
Tiết 24: một số ứng dụng của sự nở vì nhiệt
Sự nở vì nhiệt có rất nhiều ứng dụng trong đời sống và kĩ thuật. Bài học này giới thiệu một số ứng dụng thường gặp của sự nở vì nhiệt của chất rắn
I. Lực xuất hiện trong sự co giãn vì nhiệt:
1/ Quan sát thí nghiệm:
Đọc thông tin ở SGK mục 1 và quan sát dụng cụ thí nghiệm hình 21.1a. Mô tả dụng cụ thí nghiệm và nêu mục tiêu cần đạt được của thí nghiệm
Mục tiêu của thí nghiệm:
Quan sát được hiện tượng xảy ra với chốt ngang khi đốt nóng thanh thép
2/ Trả lời câu hỏi:
C1: Có hiện tượng gì xảy ra đối với thanh thép khi nó nóng lên
C1: Thanh thép nở ra khi nóng lên
C 2. Hiện tượng xảy ra với chốt ngang chứng tỏ điều gì ?
C 2:Chứng tỏ thanh thép khi dãn nở vì nhiệt, bị ngăn cản có thể gây ra lực rất lớn.
C3: Bố trí TN như hình 21.1b, rồi đốt nóng thanh thép, Sau đó vặn ốc để xiết chặt thanh thép lại. Nếu dùng một khăn tẩm nước lạnh phủ lên thanh thép thì chốt ngang cũng bị gãy. Từ đó rút ra kết luận gì?
C3: Khi co lại vì nhiệt, nếu bị ngăn cản thanh thép cũng có thể gây ra lực rất lớn.
3/ Rút ra kết luận:
C4: Chọn từ thích hợp trong khung để điền vào chỗ trống trong các câu sau:
a) Khi thanh thép vì nhiệt nó gây ra rất lớn
b) Khi thanh thép co lại nó cũng gây ra rất lớn
4/ Vận dụng:
C5: Có để một khe hở, khi trời nóng, đường ray nở dài ra do đó nếu không để khe hở, sự nở vì nhiệt của đường ray sẽ bị ngăn cản, gây ra lực rất lớn làm công đường ray.
C6: Không giống nhau. Một gối đặt được đặt lên các con lăn, tạo điều kiện cho cầu dài ra khi nóng lên mà không bị ngăn cản.
lực
vì nhiệt
nở ra
(1)..
(2)...
(3).....
(4)..
lực
C5: Hình 21.2 là ảnh chụp chổ tiếp nối hai đầu thanh ray xe lửa. Em có nhận xét gì? Tại sao người ta phải làm như thế?
C6: Hình 21.3 vẽ gối đỡ hai đầu cầu của một số cầu thép. Hai gối đỡ đó có cấu tạo giống nhau không?
Tại sao một gối đỡ phải đặt trên các con lăn?
Tiết 24: một số ứng dụng của sự nở vì nhiệt
I. Lực xuất hiện trong sự co giãn vì nhiệt:
a) Khi thanh thép nở ra vì nhiệt nó gây ra lực .rất lớn
b) Khi thanh thép co lại vì nhiệt nó cũng gây ra lực rất lớn
II. Băng kép:
1/ Quan sát thí nghiệm:
Hãy quan sát hình dạng của băng kép nếu bị hơ nóng trong hai trường hợp sau.
- Mặt đồng ở phía dưới (H.21.4a)
- Mặt đồng ở phía trên: (H.21.4b)
2/ Trả lời câu hỏi
C 7: Đồng và thép nở vì nhiệt như nhau hay khác nhau?
C7: Đồng và thép nở vì nhiệt khác nhau
C8: Khi bị hơ nóng băng kép luôn cong về phía thanh nào? Tại sao?
C8: Cong về phía thanh thép. Đồng dãn nở vì nhiệt nhiều hơn thép nên thanh đồng dài hơn và nằm phía ngoài vòng cung.
C9: Băng kép đang thẳng. Nếu làm cho lạnh đi thì nó có bị cong không? Nếu có thì cong về phía thanh nào? Tại sao?
C9: Băng kép đang thẳng, nếu làm cho nó lạnh đi thi băng kép sẽ cong về phía thanh đồng. Vì đồng co vì nhiệt nhiều hơn thép nên thanh đồng ngắn hơn, thép dài hơn và năm phía ngoài vòng cung
3/ Vận dụng:
C10: Tại sao bàn là vẽ ở hình 21.5 lại tự động tắt khi đủ nóng?
Thanh đồng của băng kép ở thiết bị đóng ngắt của bàn là này nằm ở phía trên hay dưới?
Ghi nhớ
* Sự co dãn vì nhiệt khi bị ngăn cản Có thể gây ra những lực rất lớn.
* Băng kép khi bị đốt nóng hoặc làm lạnh đều cong lại. Người ta ứng dụng tính chất này của băng kép vào việc đóng, ngắt tự động mạch điện.
Dặn dò
- Hoàn thành các câu vận dụng vào vở học
- Đọc phần " Có thể em chưa biết"
- Học bài theo Vở ghi + Ghi nhớ
- Làm các bài tập từ 21.1 đến 21.6 ở SBT vào vở bài tập
- Đọc trước bài " Nhiệt kế- Nhiệt giai"
Tiết học đến đây kết thúc.
Kính chúc các thầy, cùng các em sức khoẻ hạnh phúc !