Bài 21. Đột biến gen

Tên tác giả: LÊ THỊ THANH HÀ
Trường THCS Lê Lợi
Dạy môn: Sinh lớp 9 – Tiết 22
Chương IV
BIẾN DỊ
Biến dị
Biến dị di truyền
Biến dị không di truyền
Biến dị tổ hợp
Đột biến
Đột biến gen
Đột biến nhiễm sắc thể
Thường biến
Tiết 22: ĐỘT BIẾN GEN
1. Đoạn ADN ban đầu H21.1a
+ Có .... cặp nuclêôtit.
+ Trình tự các cặp nuclêôtit.
-T-G-A-T-X-
| | | | |
-A-X-T-A-G-
5
Hãy quan sát H21.1a -> Cho biết: số cặp nuclêôtit + Trình tự các cặp nuclêôtit?
H21.1a
I. Đột biến gen là gì?
Quan sát H21.1 -> So sánh H.a với b,c và d hoàn thành bảng:
d
c
b
Đặt tên dạng đột biến
Điểm khác so với đoạn a
Số cặp nuclêôtit
Đoạn ADN
4
Mất cặp X-G
Mất một cặp nuclêôtit
6
Thêm cặp T-A
Thêm một cặp nuclêôtit
5
Thay cặp A-T
bằng cặp G-X
Thay thế cặp nuclêôtit
này bằng cặp khác
+ Đột biến gen là gì? Nêu các dạng đột biến gen.
H21.1
I. Đột biến gen là gì?
Là những biến đổi trong cấu trúc của gen liên quan tới một hay một số cặp nuclêôtit.
- Các dạng đột biến:
+ Mất một cặp nuclêôtit.
+ Thêm một cặp nuclêôtit.
+ Thay thế một cặp nuclêôtit.
II.Nguyên nhân phát sinh đột biến gen :

+Nêu nguyên nhân phát sinh đột biến gen?

+Vì sao tác nhân nói trên tác động vào AND
lại gây ra được đột biến gen?

* Liên hệ: nạn nhân chất độc màu da cam do ảnh hưởng tác nhân hóa học.
+ Vậy chúng ta có biện pháp gì để hạn chế các tác nhân gây đột biến gen ở người?
II.Nguyên nhân phát sinh đột biến gen :
+ Trong điều kiện tự nhiên: do rối loạn quá trình tự sao chép của ADN dưới ảnh hưởng phức tạp của môi trường trong và ngoài cơ thể.
+Trong thực nghiệm: con người gây ra các đột biến bằng tác nhân vật lí, hóa học.

III. Vai trò đột biến gen:
Sơ đồ: Gen (AND) -> m ARN -> Prôtêin -> Tính trạng
- Gen cấu trúc bị biến đổi sẽ dẫn đến hậu quả gì?
- Tại sao đột biến gen biểu hiện ra kiểu hình thường có hại cho bản thân sinh vật?

Quan sát H21.2 -> 21.4 cho biết:Đột biến nào có lợi, Đột biến nào có hại cho bản thân sinh vật hoặc đối với con người?
+Em hãy nêu vai trò của đột biến gen?
III. Vai trò đột biến gen:
- Đột biến gen thể hiện ra kiểu hình thường có hại cho bản thân sinh vật: Vì chúng phá vỡ sự thống nhất hài hòa trong kiểu gen đã qua chọn lọc tự nhiên và duy trì lâu đời trong điều kiện tự nhiên, gây ra những rốí loạn trong quá trình tổng hợp prôtêin .
- Đột biến gen đôi khi có lợi cho con người -> có ý nghĩa trong chăn nuôi trồng trọt.
Tóm tắt nội dung
1. Đột biến gen: -Là những biến đổi trong cấu trúc của gen liên quan tới một hay một số cặp nuclêôtit.
- Các dạng: Mất, thêm, thay thế một cặp nuclêôtit.
2. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen:
- Do rối loạn quá trình tự sao chép của ADN dưới ảnh hưởng của môi trường trong và ngoài cơ thể.
- Do con người đã gây đột biến bằng tác nhân vật lí, hóa học.
3. Vai trò đột biến gen: - Đột biến gen thể hiện ra kiểu hình thường có hại cho bản thân sinh vật: Vì chúng phá vỡ sự thống nhất hài hòa trong kiểu gen đã qua chọn lọc tự nhiên và duy trì lâu đời trong điều kiện tự nhiên, gây ra những rối loạn trong quá trình tổng hợp prôtêin .
- Đột biến gen đôi khi có lợi cho con người -> có ý nghĩa trong chăn nuôi trồng trọt.
Bài tập: I. Một đoạn gen có cấu trúc như sau:
…XGG – AAT – GXX – TTA – XGX – TAT…
…GXX – TTA – XGG – AAT – GXG – ATA…
Đoạn gen này qui định bao nhiêu axit amin trong cấu trúc bậc I của prôtêin?
Nếu đoạn gen này mất đi 3 cặp nuclêôtit kế tiếp nhau thì số axit amin thay đổi như thế nào?
6 axit amin
5 axit amin
II. Hãy chọn phương án đúng:
Đột biến gen có thể xảy ra do tác động của:
Các tác nhân vật lí
Các tác nhân hóa học
Do con người
Gồm a và b
Cả a, b và c
III. Điền vào chỗ trống các cụm từ thích hợp: qúa trình nhân đôi của AND; quá trình tổng hợp ARN; quá trình sinh tổng hợp prôtêin; có hại; trung tính; có lợi.
Đột biến gen gây rối loạn………………………nên đa số đột biến gen thường …………………….




Dặn dò: - Học bài, trả lời các câu hỏi trang 64 sgk.
- Chuẩn bị bài mới.
quá trình sinh tổng hợp prôtêin
Có hại