Bài 21. Đột biến gen

1
TRƯỜNG THCS MỸ CHÂU
CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ GIÁO
VỀ THAM DỰ TIẾT HỘI GIẢNG
Môn: Sinh học - Lớp 9
Người thực hiện: Lê Đức Vân
2
Chương IV:
BIẾN DỊ
Biến dị
Biến dị di truyền
Biến dị không di truyền
Biến dị tổ hợp
Đột biến
Đột biến gen
Đột biến nhiễm sắc thể
Thường biến
3
Tiết 22 - Bài 21:
ĐỘT BIẾN GEN
Chuong IV:
BIẾN DỊ
I. Đột biến gen là gì? :
Hình 21.1: Một số dạng đột biến gen
4
Quan sát đoạn gen ban đầu (a) và làm bài tập sau:
Đoạn gen ban đầu (a):
Có .... cặp Nuclêôtit.
Trình tự các cặp Nuclêôtit: ...
5
- T – G – A – T – X -
| | | | |
- A – X – T – A – G -
5
- Quan sát các đoạn gen b, c, d, đối chiếu với đoạn gen (a).
=> Thảo luận nhóm, hoàn thành bảng sau:
Mất cặp X-G
Thêm cặp T-A
Thay cặp A-T
bằng cặp G-X
Mất 1 cặp Nu.
Thêm 1 cặp Nu.
Thay cặp Nu. này
bằng cặp Nu. khác
4
6
5
6
Đột biến gen là gì? Gồm những dạng nào?
Đáp án:
Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc của gen.
Đột biến gen thường liên quan đến một cặp Nuclêôtit, điển hình là các dạng: mất, thêm, thay thế một cặp Nuclêôtit.
7
II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen:
- HS nghiên cứu thông tin SGK, trả lời câu hỏi sau:
Hãy xác định nguyên nhân gây ra đột biến gen?
Đáp án:
- Đột biến gen phát sinh do rối loạn trong quá trình tự sao chép của phân tử ADN (tạo ra các ADN mới khác đi so với ADN mẹ).
=> Trong điều kiện tự nhiên: do ảnh hưởng của môi trường trong và ngoài cơ thể.
=> Trong thực nghiệm: con người gây ra đột biến gen bằng các tác nhân vật lí (Tia phóng xạ, tia tử ngoại, sốc nhiệt .), hóa học (Etyl mêtan sunphônat, nitrôzô metyl urê .)
8
III. Vai trò của đột biến gen:
Quan sát một số hình ảnh đột biến gen sau:
Đột biến gen làm mất khả năng tổng hợp diệp lục ở cây mạ (màu trắng).
Đột biến gen làm thay đổi màu sắc ở rắn
Vịt 4 chân
Hãy nhận xét về hình dạng, màu sắc của các dạng ĐB gen trên.
9
Hãy dựa vào sơ đồ sau:
Gen (ADN) mARN Prôtêin Tính trạng.
=> Giải thích vì sao đột biến gen lại gây ra biến đổi ở kiểu hình?
Đáp án:
Cấu trúc gen biến đổi ? mARN cũng bị biến đổi ? hậu quả là prôtêin tương ứng bị biến đổi theo ? từ đó làm biến đổi đột ngột hoặc gián đoạn một vài tính trạng trên cơ thể ? gây biến đổi ở kiểu hình.
10
Quan sát một số hình ảnh đột biến gen sau:
Đột biến gen làm mất khả năng tổng hợp diệp lục ở cây mạ (màu trắng).
Đột biến gen làm thay đổi màu sắc ở rắn
Vịt 4 chân
Trong các đột biến trên thì đột biến gen nào có lợi, có hại cho bản thân sinh vật?
11
Trong các đột biến trên thì đột biến gen nào có lợi, có hại cho bản thân sinh vật?
Một số hình ảnh đột biến gen:
12
Câu hỏi: Tại sao đột biến gen biểu hiện ra kiểu hình thường có hại cho bản thân sinh vật?
Đáp án:
Vì: các đột biến gen phá vỡ sự thống nhất hài hòa trong kiểu gen đã qua chọn lọc tự nhiên và duy trì lâu đời trong điều kiện tự nhiên, gây ra những rối loạn trong quá trình sinh tổng hợp Prôtêin.
13
Một số hình ảnh về đột biến gen do chất độc màu da cam
14
Một vài hình ảnh đột biến gen
Trong các đột biến trên thì đột biến gen nào có lợi cho bản thân sinh vật? Đột biến gen nào có lợi cho con người?
Đột biến gen làm biến đổi màu sắc ở cá sấu
Đột biến gen làm tăng khả năng sinh trưởng ở lúa
Đột biến gen ở lúa (b) làm cây cứng và nhiều bông hơn ở giống gốc (a).
Cà rốt trắng (ĐB gen) nhiều dinh dưỡng và ngọt hơn cà rốt thường (đỏ)
15
Câu hỏi: Đột biến gen có những vai trò, ý nghĩa gì?
Đáp án
Vai trò, ý nghĩa của đột biến gen:
Đa số đột biến gen là có hại cho bản thân sinh vật, tuy nhiên cũng có một số đột biến gen có lợi cho bản thân sinh vật, có lợi cho con người.
Có ý nghĩa: - Trong sản xuất: chăn nuôi và trồng trọt.
- Là nguồn nguyên liệu cho chọn giống và
tiến hóa.
16
I. Đột biến gen:
Là những biến đổi trong cấu trúc của gen.
Các dạng điển hình: Mất, thêm, thay thế một cặp nuclêôtít.
II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen:
Do rối loạn quá trình tự sao chép của ADN dưới ảnh hưởng của môi trường trong và ngoài cơ thể. Xuất hiện trong điều kiện tự nhiên hoặc do con người gây ra.
III. Vai trò đột biến gen:
Gây biến đổi kiểu hình thường có hại nhưng cũng có khi có lợi. => Có ý nghĩa trong chăn nuôi và trồng trọt.
Tiết 22 - Bài 21:
ĐỘT BIẾN GEN
Tóm tắt nội dung bài:
17
1. Đột biến gen phát sinh khi xảy ra:
Sự biến đổi trong kiểu gen.
Sự biến đổi ở một nuclêôtít trong gen.
Câu 2: Điền từ, cụm từ thích hợp vào chỗ trống trong các câu sau:
- Đột biến gen liên quan đến một cặp ....................., điển hình là các dạng: …………………......... một cặp nuclêôtít.
- Đột biến gen thường ...................nhưng cũng có khi ..................cho bản thân sinh vật hoặc đối với bản thân con người.
2. Đột biến gen phụ thuộc vào những nhân tố nào?
Đặc điểm cấu trúc của gen.
Các tác nhân lý, hóa của ngoại cảnh.
Sự biến đổi ở một hay một số cặp nuclêôtít trong gen.
Sự biến đổi của một tính trạng trên cơ thể
Cả a, b và c.
có hại
nuclêôtít
mất, thêm, thay thế
có lợi
a.
c.
b.
a.
d.
d.
b.
Bài tập củng cố
Do quá trình sinh lí, sinh hóa nội bào bị rối loạn.
c.
Câu 1: Hãy chọn câu đúng nhất trong các câu dưới đây:
18
1. Học bài, trả lời các câu hỏi ở cuối bài.
2. Sưu tầm một số ví dụ và tranh ảnh về đột biến gen và các kiểu đột biến khác.
3. Chuẩn bị bài mới: Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể.
- Tìm hiểu: + Nghiên cứu hình 22.
+ Khái niệm.
+ Nguyên nhân gây đột biến cấu trúc NST.
- Kẻ phiếu học tập theo nhóm:





Hướng dẫn học ở nhà:
CÁC DẠNG ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NST.
19










Xin chân thành cảm ơn
quí thầy cô và các em
học sinh
20
CHÍNH XÁC
21











RẤT TIẾC