Bài 21. Đột biến gen

CHÀO MỪNG CÁC EM HỌC SINH LỚP 9
SINH HỌC 9
Giáo viên : Trịnh Thị Hải Yến
Trường DTNT Thanh Sơn
Thế nào là di truyền, biến dị ?
Nêu cơ sở vật chất của hiện tượng di truyền?
Di truyền là hiện tượng truyền đạt các tính trạng của bố mẹ tổ tiên cho các thế hệ con cháu.
Biến dị là hiện tượng con sinh ra khác với bố mẹ và khác nhau về nhiều chi tiết.
Cơ sở vật chất của hiện tượng di truyền là nhiễm sắc thể, gen (hay ADN).
KIỂM TRA BÀI CŨ
Quan sát các bức tranh sau và cho biết chúng có gì khác thường?
Chuong IV: BI?N D?

Chương IV: BIẾN DỊ
Tiết 22: ĐỘT BIẾN GEN
I. Đét biến gen là gì?
Hãy gắn mạch còn lại cho đoạn mạch đơn sau?
Gen (a) có tổng bao nhiêu cặp nuclêôtit?
a
Trình tự của các cặp nuclêôtit?
5 cặp
G
X
b
a
c
d
H21.1. Một số dạng đột biến gen
Thảo luận: So sánh hình 21.1 a (dạng ban đầu) với hình 21.1 b; hình 21.1 c và hình 21.1d (dạng biến đổi) để hoàn thành bảng sau:
5
4
6
5
Mất 1 cặp nuclêôtit
Thêm 1 cặp nuclêôtit
Thay thế cặp Nu. này bằng cặp Nu. khác
Mất cặp X-G
Thêm cặpT-A
Thay cặp T-A bằng cặp X-G
a
b
c
d
Mất một cặp nucleotit
Thêm một cặp nucleotit
Thay thế một cặp nucleotit
ADN có cấu trúc 2 mạch bổ sung, sự biến đổi ở một nuclêôtit nào đó phải xảy ra ở cả trên 2 mạch thì mới gọi là đột biến gen.
Tại sao không nói mất, thêm, thay thế một nuclêôtit mà lại nói mất, thêm, thay thế một cặp nuclêôtit?
Đột biến gen là gì?
- Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc gen liên quan tới một hoặc một số cặp nucleôtit, xảy ra tại một điểm nào đó trên phân tử ADN.
I. Đột biến gen là gì?
Có những dạng đột biến gen nào?
+ Mất một cặp nuclêôtit.
+ Thêm một cặp nuclêôtit.
+ Thay thế một cặp nuclêôtit.
I. Đột biến gen là gì?
Vậy đột biến gen khác biến dị tổ hợp ở điểm căn bản nào?
Ở biến dị tổ hợp, các gen được sắp xếp lại (tổ hợp lại) còn bản thân cấu trúc của gen không bị biến đổi.
Còn đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc gen.
I. Đột biến gen là gì?
Chương IV: BIẾN DỊ
Tiết 22: ĐỘT BIẾN GEN
I. Đột biến gen là gì?
II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen:
Máy bay Mỹ đang rải chất diệt cỏ trong vùng rừng của châu thổ sông Mê kông, 26/07/1969.
Máy bay Mỹ rải chất độc da cam
II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen:
Tác hại của chất độc màu da cam
II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen:
Qua quan sát tranh, nghiên cứu thông tin SGK, liên hệ thực tế rút ra kết luận nguyên nhân phát sinh đột biến gen?
-Trong tự nhiên: Do rối loạn trong quá trình tự sao của ADN dưới ảnh hưởng của môi trường trong và ngoài cơ thể.
+ Bên trong:Quá trình sinh lí, sinh hóa nội bào bị rối loạn.
+ Bên ngoài: Ảnh hưởng của các tác nhân vật lí, hóa học, VD: như tia phóng xạ, tia tử ngoại, thuốc trừ sâu DDT …
- Nhân tạo: Con người gây đột biến bằng các tác nhân vật lý hoặc hóa học
Từ những nguyên nhân trên, chúng ta phải có ý thức như thế nào trong việc bảo vệ môi trường để hạn chế sự phát sinh đột biến gen?
Vệ sinh môi trường đất, nước….
Sử dụng hợp lý và có biện pháp đề phòng khi sử dụng thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ và một số chất độc có khả năng gây đột biến gen.
Hạn chế sự gia tăng hoặc ngăn ngừa các hoạt động gây ra ô nhiễm môi trường.
II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen:
Về nhà em hãy tìm một số ví dụ về đột biến gen phát sinh trong tự nhiên hoặc do con người tạo ra?
II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen:
Chương IV: BIẾN DỊ
Tiết 22: ĐỘT BIẾN GEN
III. Vai trò của đột biến gen:
I. Đột biến gen là gì?
II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen:
Gen
mARN
Prôtêin
Tính trạng
Tại sao đột biến gen lại gây ra biến đổi kiểu hình?
III. Vai trò của đột biến gen:
Tại sao đột biến gen thể hiện ra kiểu hình lại thường có hại cho bản thân sinh vật?
Vì chúng phá vỡ sự thống nhất hài hoà trong kiểu gen đã qua chọn lọc tự nhiên và duy trì lâu đời trong điều kiện tự nhiên, gây ra những rối loạn trong quá trình tổng hợp prôtêin
III. Vai trò của đột biến gen:
Quan sát các hình dưới đây và cho biết đột biến nào có hại và đột biến nào có lợi cho bản thân sinh vật hoặc đối với con người?
Có lợi
Có hại
Có hại
H21.4. Đột biến gen ở cây lúa(b)làm cây cứng và nhiều bông hơn ở giống gốc (a)
H21.2. Đột biến gen làm mất khả năng tổng hợp diệp lục của cây mạ (màu trắng)
H21.3. Lợn con có đầu và chân sau dị dạng
III. Vai trò của đột biến gen:
Cá sấu bạch tạng
Đột biến tăng tính
chịu han, chịu rét ở cây lúa
Có hại
Có lợi
III. Vai trò của đột biến gen:
Đột biến thân lùn ở lúa
Đột biến có lợi
Đột biến bạch tạng ở cây
Đột biến có hại
Vai trò của đột biến gen?
Đột biến gen tạo ra các gen lặn biểu hiện khi thể đồng hợp hoặc trong điều kiện ngoại cảnh thích hợp.
Da s? d?t bi?n gen l� cú h?i nhung cỏ bi?t v?n cú d?t bi?n cú l?i. Vỡ v?y d?t bi?n gen du?c xem l� ngu?n nguyờn li?u ch? y?u cho quỏ trỡnh ti?n húa, nguyờn li?u quan tr?ng trong cụng tỏc ch?n gi?ng.
Đột biến gen là những .......................trong .................của gen liên quan tới ..........hoặc ..................cặp nuclêôtit, xảy ra tại một điểm nào đó trên ADN
Câu 1: Điền từ thích hợp và chỗ chấm
cấu trúc
một
một số
biến đổi
Chọn phương án đúng cho câu trắc nghiệm sau
C©u 2: Đột biến gen là:
A. Sự biến đổi một cặp nuclêôtit trong gen.
B. Sự biến đổi một số cặp nuclêôtit trong gen.
C. Những biến đổi trong cấu trúc của gen liên quan tới sự biến đổi một hoặc một số cặp nuclêôtit, xảy ra tại một điểm nào đó của phân tử ADN.
D. Những biến đổi xảy ra trên suốt chiều dài của phân tử ADN
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
Chọn phương án đúng cho câu trắc nghiệm sau
3. Nguyªn nh©n g©y ra ®ét biÕn gen lµ?
A. C¸c t¸c nh©n vËt lý trong ngo¹i c¶nh ( tia phãng x¹, tia tö ngo¹i, sèc nhiÖt).
B. C¸c t¸c nh©n ho¸ häc trong ngo¹i c¶nh nh­ c¸c ho¸ chÊt ®éc h¹i ®i«xin…
D. Cả A, B, C đều đúng.
C. Các rối loạn sinh lí, sinh hoá của tế bào trong cơ thể.

10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
Chọn phương án đúng cho cho câu trắc nghiệm sau
4. Vai trß cña ®ét biÕn gen lµ g×?
A. Lu«n cã h¹i cho b¶n th©n sinh vËt.
B. Lu«n cã lîi cho b¶n th©n sinh vËt.
C. Đột biến gen có thể có hại hoặc có lợi cho bản thân sinh vật hoặc con người.
D. Cả A, B, C đều đúng.
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
Dặn dò:
- Trả lời câu hỏi 2, 3 SGK
- Chuẩn bị bài: Đột biến cấu trúc NST