Bài 21. Đột biến gen

CHƯƠNG IV
BIẾN DỊ
Biến dị di truyền
Biến dị không di truyền (thường biến)
Biến dị tổ hợp
Biến dị đột biến
Đột biến gen
Đột biến NST
Đột biến cấu trúc NST
Đột biến số lượng NST
CHƯƠNG IV
BIẾN DỊ
Hiện tượng biến dị là gì?
Là hiện tượng con cái sinh ra khác với bố mẹ và khác nhau ở nhiều chi tiết



BÀI 21
ĐỘT BIẾN GEN
Tiết 22
I/ Đột biến gen là gì?
Đoạn ADN
d
c
b
Tên dạng biến đổi
Điểm khác so với đoạn a
Số cặp Nu
H21.1. Một số dạng đột biến gen
Quan sát hình 21.1 :
-So sánh hình a, với hình b, hình c, hình d có điểm nào khác? Hãy đặt tên từng dạng biến đổi đó? Để hoàn thành phiếu HT sau:
a
d
Tiết 22 - Bài 21 ĐỘT BIẾN GEN
I/ Đột biến gen là gì?
Đoạn ADN
d
6
Thay thế 1 cặp Nu này bằng 1 cặp Nu khác
5
c
4
b
Tên dạng biến đổi
Điểm khác so với đoạn a
Số cặp Nu
Thêm 1 cặp Nu
Mất 1 cặp Nu
Thay thế cặp T- A bằng G -X
Thêm cặp T -A
Mất cặp G -X
H21.1. Một số dạng đột biến gen
Quan sát hình 21.1 :
-So sánh hình a, với hình b, hình c, hình d có điểm nào khác? Hãy đặt tên từng dạng biến đổi đó? Để hoàn thành PHT sau:
a
d
Tiết 22 - Bài 21 ĐỘT BIẾN GEN
I/ Đột biến gen là gì?
H21.1. Một số dạng đột biến gen
a
d
Tiết 22 - Bài 21 ĐỘT BIẾN GEN
=>Vậy : Đột biến gen là gì?
- Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc của Gen liên quan tới một hay một số cặp Nu
Đột biến gen gồm những dạng nào?
- Các dạng đột biến gen: Mất, thêm, thay thế một cặp nuclêôtit.
II/ Nguyên nhân phát sinh đột biến gen
Mất
thêm
thay thế
I/ Đột biến gen là gì?
Tiết 22 - Bài 21 ĐỘT BIẾN GEN
- Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc của Gen liên quan tới một hay một số cặp Nu
- Các dạng đột biến gen: Mất, thêm, thay thế một cặp nuclêôtit.
II/ Nguyên nhân phát sinh đột biến gen
Hãy quan sát các hình ảnh sau đây:
I/ Đột biến gen là gì?
Tiết 22 - Bài 21 ĐỘT BIẾN GEN
- Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc của Gen liên quan tới một hay một số cặp Nu
- Các dạng đột biến gen: Mất, thêm, thay thế một cặp nuclêôtit.
II/ Nguyên nhân phát sinh đột biến gen
Hãy quan sát các hình ảnh các nạn nhân của chất độc điôxin
I/ Đột biến gen là gì?
Tiết 22 - Bài 21 ĐỘT BIẾN GEN
- Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc của Gen liên quan tới một hay một số cặp Nu
- Các dạng đột biến gen: Mất, thêm, thay thế một cặp nuclêôtit.
II/ Nguyên nhân phát sinh đột biến gen
Nguyên nhân nào làm phát sinh đột biến gen?
*Do các tác nhân của môi trường gây ra đột biến:
Bên ngoài: Tác nhân vật lí, hoá học như: tia phóng xạ, hoá chất , chất độc màu da cam, thuốc trừ sâu
Bên trong: quá trình sinh lí , sinh hoá nội bào bị rối loạn
=> Gây rối loạn quá trình tự nhân đôi của ADN làm cho quá trình sao chép ADN sai đi.-> gây rối loạn quá trình sinh tổng hợp prôtein nguyên mẫu gây ra đột biến gen
-Trong thực nghiệm:……
* Trong tự nhiên: Do rối loạn trong quá trình tự sao chép của phân tử ADN dưới ảnh hưởng phức tạp của môi trường trong và ngoài cơ thể.
* Trong thực nghiệm: Do con người chủ động gây đột biến bằng tác tác nhân lý, hóa học, nhằm tạo ra những biến dị có lợi cho chọn giống và tiến hóa.
III/ Vai trò của đột biến gen
I/ Đột biến gen là gì?
Tiết 22 - Bài 21 ĐỘT BIẾN GEN
II/ Nguyên nhân phát sinh đột biến gen
* Trong tự nhiên: Do rối loạn trong quá trình tự sao chép của phân tử ADN dưới ảnh hưởng phức tạp của môi trường trong và ngoài cơ thể.
* Trong thực nghiệm: Do con người chủ động gây đột biến bằng tác tác nhân lý, hóa học, nhằm tạo ra những biến dị có lợi cho chọn giống và tiến hóa.
III/ Vai trò của đột biến gen
Hãy quan sát các hình sau đây và cho biết: đột biến nào có lợi, đột biến nào có hại cho bản thân sinh vật hoặc đối với con người.
I/ Đột biến gen là gì?
Tiết 22 - Bài 21 ĐỘT BIẾN GEN
II/ Nguyên nhân phát sinh đột biến gen
* Trong tự nhiên: Do rối loạn trong quá trình tự sao chép của phân tử ADN dưới ảnh hưởng phức tạp của môi trường trong và ngoài cơ thể.
* Trong thực nghiệm: Do con người chủ động gây đột biến bằng tác tác nhân lý, hóa học, nhằm tạo ra những biến dị có lợi cho chọn giống và tiến hóa.
III/ Vai trò của đột biến gen
 Hãy tìm thêm một số ví dụ về đột biến gen phát sinh trong tự nhiên hoặc do con người tạo ra.
Một số ví dụ về đột biến gen
I/ Đột biến gen là gì?
Tiết 22 - Bài 21 ĐỘT BIẾN GEN
II/ Nguyên nhân phát sinh đột biến gen
III/ Vai trò của đột biến gen
Tại sao đột biến gen thể hiện ra kiểu hình thường là có hại cho bản thân sinh vật?
Vì chúng phá vỡ sự thống nhất hài hoà trong kiểu gen đã qua chọn lọc tự nhiên và duy trì lâu đời trong điều kiện tự nhiên , gây ra những rối loạn trong quá trình tổng hợp Prôtêin.
-Vậy đột biến gen thường có lợi hay có hại cho bản thân sinh vật?
-Dựa vào đâu mà em biết?
I/ Đột biến gen là gì?
II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen
III Vai trò của đột biến gen
Biến đổi trong cấu trúc của gen
Biến đổi mARN
Biến đổi Protein tương ứng
Biến đổi Kiểu hình
-Tại sao đột biến gen lại biểu hiện ra kiểu hình?
-Sự biến đổi cấu trúc của gen làm biến đổi cấu trúc Prôtêin mà nó mã hoá gây nên biến đổi kiểu hình.
-Đa số đột biến gen biểu hiện ra kiểu hình thường có hại
+VD: người bị cụt bàn tay, bàn chân bẩm sinh , quái thai…
Đột biến mất khả năng tổng hợp diệp lục ở cây mạ
+ VD: Lợn con có đầu và chân sau dị dạng
Tiết 22 - Bài 21 ĐỘT BIẾN GEN
I/ Đột biến gen là gì?
II.Nguyên nhân phát sinh đột biến gen
III. Vai trò của đột biến gen
-Sự biến đổi cấu trúc của gen làm biến đổi cấu trúc Prôtêin mà nó mã hoá gây nên biến đổi kiểu hình.
- Đa số đột biến gen biểu hiện ra kiểu hình thường có hại
+VD: Người bị cụt bàn tay, bàn chân bẩm sinh , quái thai…
Đột biến mất khả năng tổng hợp diệp lục ở cây mạ
+ VD: Lợn con có đầu và chân sau dị dạng
Qua giao phối, nếu gặp tổ hợp gen thích hợp, một đột biến vốn là có hại có thể trở thành có lợi. Trong thực tiễn, người ta gặp những đột biến tự nhiên và nhân tạo có lợi cho bản thân sinh vật và cho con người.
Một số đột biến có lợi
Tiết 22 - Bài 21 ĐỘT BIẾN GEN
I/ Đột biến gen là gì?
II.Nguyên nhân phát sinh đột biến gen
III. Vai trò của đột biến gen
-Sự biến đổi cấu trúc của gen làm biến đổi cấu trúc Prôtêin mà nó mã hoá gây nên biến đổi kiểu hình.
-Đa số đột biến gen biểu hiện ra kiểu hình thường có hại
Qua giao phối, nếu gặp tổ hợp gen thích hợp, một đột biến vốn là có hại có thể trở thành có lợi. Trong thực tiễn, người ta gặp những đột biến tự nhiên và nhân tạo có lợi cho bản thân sinh vật và cho con người.
Một số đột biến có lợi
Tiết 22 - Bài 21 ĐỘT BIẾN GEN
+VD: Người bị cụt bàn tay, bàn chân bẩm sinh , quái thai…
Đột biến mất khả năng tổng hợp diệp lục ở cây mạ
+ VD: Lợn con có đầu và chân sau dị dạng
I/ Đột biến gen là gì?
II.Nguyên nhân phát sinh đột biến gen
III. Vai trò của đột biến gen
-Sự biến đổi cấu trúc của gen làm biến đổi cấu trúc Prôtêin mà nó mã hoá gây nên biến đổi kiểu hình.
-Đa số đột biến gen biểu hiện ra kiểu hình thường có hại
Qua giao phối, nếu gặp tổ hợp gen thích hợp, một đột biến vốn là có hại có thể trở thành có lợi. Trong thực tiễn, người ta gặp những đột biến tự nhiên và nhân tạo có lợi cho bản thân sinh vật và cho con người.
Một số đột biến có lợi
Tiết 22 - Bài 21 ĐỘT BIẾN GEN
+VD: Người bị cụt bàn tay, bàn chân bẩm sinh , quái thai…
Đột biến mất khả năng tổng hợp diệp lục ở cây mạ
+ VD: Lợn con có đầu và chân sau dị dạng
I/ Đột biến gen là gì?
II.Nguyên nhân phát sinh đột biến gen
III. Vai trò của đột biến gen
-Sự biến đổi cấu trúc của gen làm biến đổi cấu trúc Prôtêin mà nó mã hoá gây nên biến đổi kiểu hình.
-Đa số đột biến gen biểu hiện ra kiểu hình thường có hại
Đột biến gen có vai trò trong sản xuất như thế nào?

-Trong sản xuất: một số đột biến tự nhiên và nhân tạo có lợi cho bản thân sinh vật (đột biến tăng khả năng chịu hạn, chịu rét ở cây lúa…) và cho con người.
Tiết 22 - Bài 21 ĐỘT BIẾN GEN
VD: Đột biến tự nhiên cừu chân ngắn ở Anh, làm cho chúng không nhảy được qua hàng rào để vào phá vườn ; Đột biến tăng khả năng thích ứng đối với điều kiện đất đai và đột biến làm mất tính cảm ứng quang chu kì phát sinh ở giống lúa Tám thơm Hải Hậu đã giúp các nhà chọn giống tạo ra giống lúa tám thơm đột biến trồng được 2 vụ /năm, trên nhiều đất đai, kể cả vùng đất trung du và miền núi.
+VD: Người bị cụt bàn tay, bàn chân bẩm sinh , quái thai…
Đột biến mất khả năng tổng hợp diệp lục ở cây mạ
+ VD: Lợn con có đầu và chân sau dị dạng
A
B
C
D
E
Các rối loạn sinh lý, sinh hóa của tế bào
Cả A và B đúng
Cả A, B và C đúng
Các tác nhân vật lý trong ngoại cảnh (tia phóng xạ, tia tử ngoại, sốc nhiệt)
Các tác nhân hóa học trong ngoại cảnh như các hóa chất độc hại :điôxin...
Câu 2: Nguyên nhân gây ra đột biến gen là?
C�U H?I TR?C NGHI?M
Câu 3: Một đoạn gen có cấu trúc như sau:
…XGG – ATT – GXX – TTA – XGX – TAT…
…GXX – TTA – XGG – AAT – GXG – ATA…
Đoạn gen này qui định bao nhiêu axit amin trong cấu trúc bậc 1 của protein?
b. Nếu đoạn gen này bị mất đi 3 cặp Nu kế tiếp nhau thì số axit amin thay đổi như thế nào?
6 axit amin
5 axit amin vì 3 cặp Nu kế tiếp qui định 1 axit amin
Tự Luận
DẶN DÒ:
Học bài
Tr? l?i c�u h?i SGK/ 64
Đọc trước bài 22:
" D?t bi?n c?u tr�c nhi?m s?c th?"