Bài 21. Đột biến gen

Giáo viên : Nguyễn Văn Tài
Trường THCS Trần Phú
Bi?n d?
Bi?n d? di truy?n
Bi?n d? khụng di truy?n
( thu?ng bi?n)
Biến dị tổ hợp
Biến dị đột biến
Đột biến gen
Đột biến NST
Chuong IV Bi?N D?
Ti?t 22
Con, cháu có những đặc điểm giống bố, mẹ thì gọi là gì?
là hiện tượng truyền đạt các tính trạng của bố, mẹ,
tổ tiên cho các thế hệ con, cháu.

Di truyền
Quan sát các bức tranh sau và cho biết chúng có gì khác thường?
Lợn 3 chân
Dưa sinh đôi
Nh?ng d?c di?m khỏc thu?ng n�y ngu?i ta g?i l� gỡ?
Biến dị
là hiện tượng con sinh ra khác với bố mẹ và khác nhau về nhiều chi tiết

Chương IV: BIẾN DỊ
Tiết 22: ĐỘT BIẾN GEN
Hãy gắn mạch còn lại cho đoạn mạch đơn sau?
Gen (a) có tổng bao nhiêu cặp nuclêôtit?
a
Trình tự của các cặp nuclêôtit?
5 cặp
I/ ĐỘT BiẾN GEN
LÀ GÌ?
1/ Khái niệm
G
X
b
a
c
d
H21.1. Một số dạng đột biến gen
Thảo luận: So sánh hình 21.1 a (dạng ban đầu) với hình 21.1 b; hình 21.1 c và hình 21.1d (dạng biến đổi) để hoàn thành bảng sau:
5
4
6
5
Mất 1 cặp nuclêôtit
Thêm 1 cặp nuclêôtit
Thay thế cặp Nu. này bằng cặp Nu. khác
Mất cặp X-G
Thêm cặpT-A

Thay cặp T-A bằng cặp X-G
a

b
c
d
Mất một cặp nucleotit
Thêm một cặp nucleotit
Thay thế một cặp nucleotit
Trường hợp d1 có phải là thay thế cặp
nuclêôtit không?
ADN có cấu trúc 2 mạch bổ sung, sự biến đổi ở một nuclêôtit nào đó phải xảy ra ở cả trên 2 mạch thì mới gọi là đột biến gen.
Tại sao không nói mất, thêm, thay thế một nuclêôtit mà lại nói mất, thêm, thay thế một cặp nuclêôtit?
Đột biến gen là gì?
- Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc gen liên quan tới một hoặc một số cặp nucleôtit, xảy ra tại một điểm nào đó trên phân tử ADN.
I/ ĐỘT BiẾN GEN LÀ GÌ?
Tiết 22
ĐỘT BiẾN GEN
Chương IV BiẾN DỊ
1/ Khái niệm
2/ Các dạng đột biến:
Có những dạng đột biến gen nào?
+ Mất một cặp nuclêôtit.
+ Thêm một cặp nuclêôtit.
+ Thay thế một cặp nuclêôtit này ,
bằng 1 cặp nuclêôtit khác
Vậy đột biến gen khác biến dị tổ hợp ở điểm căn bản nào?
Ở biến dị tổ hợp, các gen được sắp xếp lại (tổ hợp lại) còn bản thân cấu trúc của gen không bị biến đổi.
Còn đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc gen.
I/ ĐỘT BiẾN GEN LÀ GÌ?
Tiết 22
ĐỘT BiẾN GEN
Chương IV BiẾN DỊ
II/Nguyên nhân phát sinh gây đột biến gen
Quan sát 1 số hình ảnh sau đây và cho biết những nguyên nhân gây đột biến?
1/ Khái niệm
2/ Các dạng đột biến:
Máy bay Mỹ đang rải chất diệt cỏ trong vùng rừng của châu thổ sông Mê kông, 26/07/1969.
Máy bay Mỹ rải chất độc da cam
Công ty bột ngọt Vedan thải chất thải ra sông Thị Vải làm cho nguồn nước bị ô nhiễm nặng.
Một số tác động sinh ra do nội lực
II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen
Do rối loạn quá trình tự sao chép của ADN dưới
ảnh hưởng của môi trường trong và ngoài cơ thể.
I/ ĐỘT BiẾN GEN LÀ GÌ?
Tiết 22
ĐỘT BiẾN GEN
Chương IV BiẾN DỊ
II/Nguyên nhân phát sinh gây đột biến gen
1/ Khái niệm
2/ Các dạng đột biến:
III/ Vai trò của đột biến gen
Quan sát 1 số hình ảnh sau đây và cho
biết những hậu quả gây đột biến?
Tác hại của chất độc màu da cam
Một số hình ảnh về đột biến gen do chất độc màu da cam
CÓ HẠI
CÓ HẠI
CÓ HẠI
Nhöõng ví duï sau, ví duï naøo veà ñoät bieán coù lôïi, ví duï naøo veà ñoät bieán coù haïi? Giải thích?
1
2
3
4
5
6
CÓ LỢI
CÓ LỢI
CÓ HẠI
Quan sát các hình dưới đây và cho biết đột biến nào có hại và đột biến nào có lợi cho bản thân sinh vật hoặc đối với con người?
Có lợi
Có hại
Có hại
H21.4. Đột biến gen ở cây lúa(b)làm cây cứng và nhiều bông hơn ở giống gốc (a)
H21.2. Đột biến gen làm mất khả năng tổng hợp diệp lục của cây mạ (màu trắng)
H21.3. Lợn con có đầu và chân sau dị dạng
III. Vai trò của đột biến gen:
I/ ĐỘT BiẾN GEN LÀ GÌ?
Tiết 22
ĐỘT BiẾN GEN
Chương IV BiẾN DỊ
II/Nguyên nhân phát sinh gây đột biến gen
1/ Khái niệm
2/ Các dạng đột biến:
III/ Vai trò của đột biến gen
1/ Có hại
III. Vai trò đột biến gen
- Gây biến đổi ở kiểu hình và thường có hại cho bản thân sinh vật. Vì chúng phá vỡ kiểu gen đã qua chọn lọc và phù hợp với môi trường.
1/ Cú h?i
I/ ĐỘT BiẾN GEN LÀ GÌ?
Tiết 22
ĐỘT BiẾN GEN
Chương IV BiẾN DỊ
II/Nguyên nhân phát sinh gây đột biến gen
1/ Khái niệm
2/ Các dạng đột biến:
III/ Vai trò của đột biến gen
1/ Có hại
2/ có lợi
III. Vai trò đột biến gen
- Đột biến gen đôi khi có lợi cho sinh vật và con người.
- Ý nghĩa trong chăn nuôi và sản xuất. Đây là nguyên liệu quí trong quá trình tiến hóa sinh giới.
Ví dụ: Tăng tính chịu hạn, chịu rét ở lúa.
2/ có lợi
Từ những nguyên nhân trên, và vai trò của đột biến, chúng ta phải có ý thức như thế nào trong việc bảo vệ môi trường để hạn chế sự phát sinh đột biến gen?
Vệ sinh môi trường đất, nước….
Sử dụng hợp lý và có biện pháp đề phòng khi sử dụng thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ và một số chất độc có khả năng gây đột biến gen.
Hạn chế sự gia tăng hoặc ngăn ngừa các hoạt động gây ra ô nhiễm môi trường.
Tại sao đột biến gen lại gây ra biến đổi kiểu hình?
III. Vai trò của đột biến gen:
Đột biến gen là những .......................trong .................của gen liên quan tới ..........hoặc ..................cặp nuclêôtit, xảy ra tại một điểm nào đó trên ADN
Câu 1: Điền từ thích hợp và chỗ chấm
cấu trúc
một
một số
biến đổi
Chọn phương án đúng cho câu trắc nghiệm sau
2. Nguyªn nh©n g©y ra ®ét biÕn gen lµ?
Các tác nhân vật lý trong ngoại cảnh ( tia phóng xạ,
tia tử ngoại, sốc nhiệt).
B. C¸c t¸c nh©n ho¸ häc trong ngo¹i c¶nh nh­ c¸c ho¸ chÊt ®éc h¹i ®i«xin…
D. Cả A, B, C đều đúng.

C. Các rối loạn sinh lí, sinh hoá của tế bào trong cơ thể.


10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
11
12
Chọn phương án đúng cho cho câu trắc nghiệm sau
3. Vai trß cña ®ét biÕn gen lµ g×?
A. Lu«n cã h¹i cho b¶n th©n sinh vËt.
B. Lu«n cã lîi cho b¶n th©n sinh vËt.
C. Đột biến gen có thể có hại hoặc có lợi cho bản thân sinh vật hoặc con người.
D. Cả A, B, C đều đúng.
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
Dặn dò:
- Trả lời câu hỏi 2, 3 SGK
- Chuẩn bị bài: Đột biến cấu trúc NST
Tóm tắt nội dung
1. Đột biến gen:
Là những biến đổi trong cấu trúc của gen liên quan tới một hay một số cặp nuclêôtít.
Các dạng: Mất, thêm, thay thế một cặp nuclêôtít.
2. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen:
Do rối loạn quá trình tự sao chép của ADN dưới ảnh hưởng của môi trường trong và ngoài cơ thể. Xuất hiện trong điều kiện tự nhiên hoặc do con người gây ra.
3. Vai trò đột biến gen:
Gây biến đổi kiểu hình thường có hại nhưng cũng có khi có lợi.
Chuong IV: BI?N D?
CHÀO TẠM BIỆT QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH