Bài 21. Đột biến gen

GIÁO VIÊN :SINH HỌC
TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TÂN KIÊN
ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG DẠY HỌC
BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ
TRƯỜNG THCS TÂN KIÊN
Bài : 21
Tiết: 21
CHƯƠNG IV: BIẾN DỊ
ĐỘT BIẾN GEN
Trình bày mối quan hệ giữa gen và tính trạng?
mARN là khuôn mẫu để tổng hợp chuỗi axit amin (Prôtêin).
Prôtêin tham gia cấu trúc và hoạt động sinh lí của tế bào  Biểu hiện thành tính trạng.
Khi GEN biến đổi  mARN
biến đổi  Prôtêin biến đổi
Tính trạng biến đổi
(biến dị).
Biến dị do đột biến GEN hoặc đột
biến NHIỄM SẮC THỂ.
BIẾN DỊ
BIẾN DỊ DI TRUYỀN
BIẾN DỊ TỔ HỢP
ĐỘT BIẾN GEN
ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NST
BIẾN DỊ KHÔNG DI TRUYỀN
(THƯỜNG BIẾN)
ĐỘT BIẾN
ĐỘT BIẾN NST
ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NST
c
d
d
a
I/ ĐỘT BIẾN GEN LÀ GÌ?:
Quan sát hình 21.1 và trả lời các câu hỏi sau:
a
Đoạn AND ban đầu (a ) có bao nhiêu cặp Nuclêôtit và gồm những cặp Nuclêôtit nào ?
Trình tự các cặp Nuclêôtit ra sao ?
Đoạn AND ban đầu có 5 cặp Nuclêôtit, gồm các cặp :
T = A , G = X , A = T , T = A , X = G.
Trình tự sắp xếp các cặp Nuclêôtit theo thứ tự như trên sơ đồ.
a
b
- Đoạn (b) có bao nhiêu cặp Nuclêôtit?
So với đoạn ( a )thì thiếu cặp Nuclêôtit nào?
Vậy dạng biến đổi đó là dạng gì?
- Đoạn gen (b) có 4 cặp Nuclêôtit.
- So với đoạn (a) thì thiếu cặp X = G.
-Vậy đây là dạng đột biến: Mất 1 cặp Nuclêôtit.
c
a
- Đoạn (c) có bao nhiêu cặp Nuclêôtit?
So với đoạn ( a )thì thêm cặp nào?
Vậy dạng biến đổi đó là dạng gì?
Đoạn gen (c) có 6 cặp Nuclêôtit.
So với đoạn (a) thì thêm cặp:
T = A.
Vậy đây là dạng đột biến:

Thêm 1 cặp Nuclêôtit.
d
a
- Đoạn (d) có bao nhiêu cặp Nuclêôtit?
Về số lượng, đoạn (a) và đoạn (d) có khác nhau không? Khác như thế nào?
Vậy dạng biến đổi đó là dạng gì?
- Đoạn gen (d) có 5 cặp Nuclêôtit.
- Về số lượng, đoạn (a) và đoạn (d) không khác nhau, đoạn (d) khác đoạn (a) ở cặp Nuclêôtit thứ 4: G = X # T = A.
Vậy đây là dạng đột biến:
THAY THẾ cặp Nuclêôtit.
Vậy đột biến gen là gì ? Đột biến gen thường gặp ở những dạng nào?
- Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc của gen liên quan tới 1 hoặc một số cặp Nuclêôtit.
- Các dạng đột biến gen :Mất, thêm,thay thế một cặp Nuclêôtit.
Có thể quan sát đột biến gen xảy ra trong tế bào bằng mắt thường được không? Vì sao?
Không, vì đây là những biến đổi rất nhỏ, xảy ra ở cấp độ phân tử.
I/ ĐỘT BIẾN GEN LÀ GÌ?:
- Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc của gen liên quan tới 1 hoặc một số cặp Nuclêôtit.
- Các dạng đột biến gen :Mất, thêm,thay thế một cặp Nuclêôtit.

Bài tập: Một đoạn gen có trình tự sắp xếp các Nuclêôtit như sau:
– X – G – A –T – A –
– G – X – T – A – T –
a/ Do đột biến thêm cặp A - T vào giữa cặp nuclêôtit số 1 và 2. Hãy viết đoạn mạch của gen đột biến.
b/ Do đột biến gen thay thế cặp nuclêôtit thứ 3 bởi cặp G = X . Hãy viết đoạn mạch của gen đột biến.
a/ – X – A – G – A –T – A –
– G – T – X – T – A – T –
b/ – X – G – G –T – A –
– G – X – X – A – T –
Thảo luận nhóm giải bài tập sau:
II/ Nguyên nhân phát sinh đột biến gen:
Hãy cho biết nguyên nhân phát sinh đột biến gen?
Đột biến gen:
Do rối loạn trong quá trình tự sao chép của phân tử AND dưới ảnh hưởng của môi trường trong và ngoài cơ thể.

Máy bay Mỹ rải chất độc màu da cam ở Việt Nam
NAGASAKI BOMB

khói
CO2
bụi
CHÁY RỪNG

khói

bụi

CO2
CHÌ
CO
GIAO THÔNG VẬN TẢI
Hơi d?u m?

khói

CO2
ĐUN NẤU
SO2


NO2

khói


CO2
SẢN XUẤT
NÚI LỬA
Ô nhiễm
không khí
Ô nhiễm
đất, nước
Quan sát sơ đồ sau và cho biết Tại sao đột biến gen lại biến đổi kiểu hình?
GEN(AND)  mARN  PRÔTÊIN  TÍNH TRẠNG.
Gen cấu trúc biến đổi  mARN biến đổi  Biến đổi cấu trúc Prôtêin  Biến đổi kiểu hình.
Đột biến gen có ảnh hưởng tới cơ thể sinh vật không? Chúng ta nghiên cứu “Vai trò của đột biến gen”.
Hãy quan sát các dạng đột biến sau:
III/ Vai trị c?a d?t bi?n gen:
Đột biến nào có hại cho sinh vật?
Các đột biến trên, đột biến nào có lợi cho sinh vật ?
- Đột biến có lợi: Cây cứng, nhiều bông ở lúa.
- Đột biến có hại: Lá mạ màu trắng, đầu và chân sau của lợn bị dị dạng, các bộ phận của con người bị dị dạng.
Vì sao đa số đột biến gen thể hiện ra kiểu hình thường có hại cho bản thân sinh vật?
Vì chúng phá vỡ sự thống nhất hài hòa trong kiểu gen đã qua chọn lọc tự nhiên và duy trì lâu đời trong điều kiện tự nhiên, gây ra những rối loạn trong quá trình tổng hợp Prôtêin.
Đột biến gen lặn thể hiện ra kiểu hình khi ở thể nào?
Đột biến gen lặn thể hiện ra kiểu hình khi ở thể đồng hợp.
Đột biến gen có vai trò trong sản xuất như thế nào?
Đột biến gen có ý nghĩa với chăn nuôi và trồng trọt vì trong thực tế có những đột biến gen có lợi cho con người:
- Trong trồng trọt: Đột biến làm tăng khả năng chịu hạn, chịu rét, chống sâu bệnh Tăng năng suất.
- Trong chăn nuôi: Tạo các chủng vi sinh vật mới, động vật chuyển gen  Tăng sản lượng năng suất.
III/ Vai trị c?a d?t bi?n gen:
Hãy cho biết vai trò của đột biến gen?
- Đột biến gen thể hiện ở kiểu hình, thường có hại cho bản thân sinh vật.
Đột biến gen đôi khi có lợi cho con người  có ý nghĩa trong chăn nuôi và trồng trọt:Cải tạo giống cũ  Tạo giống mới có năng suất cao, phẩm chất tốt.

STT
1
2
3
4
5
TÊN ĐỘT BIẾN
CÓ HẠI
CÓ LỢI
Đột biến gen làm mất khả năng tổng hợp chất diệp lục ở lá cây vạn niên thanh.
Đột biến gen gây bệnh bạch tạng ở người làm cho tế bào da, mắt mất khả năng tổng hợp sắc tố.
Đột biến gen trên lúa Trân Châu  Bông nhiều hạt.
Đột biến gen gây bệnh mù màu ở người.
Đột biến gen tự nhiên cừu chân ngắn ở Anh, làm cho chúng không nhảy qua hàng rào để vào phá vườn.
Thảo luận nhóm nhỏ và cho biết đột biến gen nào có lợi?, có hại?
?
?
?
?
?
Bài:21
Tiết:21
ĐỘT BIẾN GEN
I
II
III
Đột biến gen là gì?
Nguyên nhân phát sinh đột biến gen?
Vai trò của đột biến gen:
CHƯƠNG IV: BIẾN DỊ
CÂU 1: Một gen có số Nu các loại:
A = 600
G = 900
Khi đột biến,gen đột biến có:
A = 601
G = 900
Đây là đột biến gì?
Đây là đột biến:
Thêm 1 cặp Nuclêôtit.
CÂU 2: Một gen có số Nu các loại:
A = 600
G = 900
Khi đột biến,gen đột biến có:
A = 600
G = 899
Đây là đột biến gì?
Đây là đột biến:
Mất 1 cặp Nuclêôtit.
CÂU 3: Một gen có số Nu các loại:
A = 600
G = 900
Khi đột biến,gen đột biến có:
A = 601
G = 899
Đây là đột biến gì?
Đây là đột biến:
Thay thế 1 cặp Nuclêôtit.
a/ – A – X – T – T – G – A–
b/ – T – G – A – A – X – A –
d/ – A – X – U – T – G – A –
c/ – A – X – U – U – G – A –
SAI RỒI
RẤT TIẾC
TIẾC QUÁ
ĐÚNG RỒI
Câu 4: Một đoạn AND có cấu trúc như sau:
Mạch 1: – A – X – T – T – G – A –
– T – G – A – A – X – T – (Mạchkhuôn).
Kết thúc quá trình tổng hợp, phân tử mARN có
cấu trúc nào sau đây?
Đột biến gen là gì ?
Có mấy dạng đột biến gen ?
- Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc của gen liên quan tới 1 hoặc một số cặp Nuclêôtit.
- Các dạng đột biến gen :Mất, thêm,thay thế một cặp Nuclêôtit.
CHÚC CÁC EM HỌC GIỎI
KÍNH CHÀO QUÍ THẦY CÔ