Bài 21. Đột biến gen

Chào mừng các thầy cô giáo tới dự giờ

Người thực hiện: Hoàng Thị Hồng Phương
Tổ Sinh - Hoá - Địa I
TRƯỜNG THCS LÊ HỒNG PHONG
Các em hãy quan sát các hình ảnh sau và cho biết chúng có gì khác thường?
Thứ sáu ngày 4 tháng 11 năm 2011
Chương IV: BIẾN DỊ
BIẾN DỊ
Biến dị di truyền
Biến dị không di truyền
( thường biến)
Biến dị tổ hợp
Biến dị đột biến
Đột biến gen
Đột biến NST
Thứ sáu ngày 4 tháng 11 năm 2011
Tiết 24/Tuần 12
Bài 21: ĐỘT BIẾN GEN
I. ĐỘT BIẾN GEN LÀ GÌ?
Quan sát tranh, đọc thông tin SGK thảo luận nhóm
và hoàn thành bảng sau:
Đoạn ADN

Số cặp Nu

Điểm khác so với đoạn (a)

Đặt tên dạng biến đổi
a b c d
Cấu trúc của đoạn gen ở hình b, c, d khác với cấu trúc của
đoạn gen gốc ở hình a như thế nào?

Đoạn ADN


Số cặp Nu

Điểm khác so với đoạn (a)

Đặt tên dạng biến đổi
Hãy đặt tên cho những loại biến đổi đó?
Mất một cặp
Nucleotit
X - G
Thêm một cặp
Nucleotit
T - A
Thay thế cặp Nucleotit A - T
bằng cặp X - G
Mất một cặp
Nucleotit
Thêm một cặp
Nucleotit
Thay thế cặp Nucleotit này
bằng cặp khác
5
4
6
5
G
X
b
a
c
d
(Thêm một cặp T-A)
(Thay thế cặp A-T bằng cặp G-X)
CÁC DẠNG ĐỘT BIẾN GEN
(Mất một cặp X- G)
Thứ sáu ngày 4 tháng 11 năm 2011
Tiết 24/Tuần 12
Bài 21: ĐỘT BIẾN GEN
I. ĐỘT BIẾN GEN LÀ GÌ?
Đột biến gen là gì ? Có mấy dạng đột biến gen?
- Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc của gen thường liên quan đến một hoặc một số cặp Nucleotit.
- Có 3 dạng : Mất, thêm và thay thế cặp Nu
Tại sao không nói mất, thêm một nuclêôtit mà là một cặp nuclêôtit?
Có thể quan sát đột biến gen xảy ra trong tế bào bằng mắt thường được không? Vì sao?
- Vì ADN có cấu trúc 2 mạch bổ sung, sự biến đổi một nuclêôtit ở mạch này sẽ kéo theo sự biến đổi nuclêôtit bổ sung với nó trên mạch kia.
- Không. Vì đây là những biến đổi rất nhỏ ở cấp độ phân tử
Đột biến gen có di truyền không?
- Đột biến gen là biến dị di truyền
Thứ sáu ngày 4 tháng 11 năm 2011
Tiết 24/Tuần 12
Bài 21: ĐỘT BIẾN GEN
I. ĐỘT BIẾN GEN LÀ GÌ?
II. NGUYÊN NHÂN PHÁT SINH ĐỘT BIẾN GEN
Sự nhân đôi của ADN
Các em hãy quan sát một số hình ảnh
Đứt đoạn ……
Nhà máy điện nguyên tử
Máy bay rải chất độc hoá học
Khí thải công nghiệp
Nước thải
Khí thải xe
Thuốc trừ sâu
Tràn dầu
Ô nhiễm chất thải
Cuộc chiến tranh hoá học đầu tiên
Thứ sáu ngày 4 tháng 11 năm 2011
Tiết 24/Tuần 12
Bài 21: ĐỘT BIẾN GEN
I. ĐỘT BIẾN GEN LÀ GÌ?
II. NGUYÊN NHÂN PHÁT SINH ĐỘT BIẾN GEN
Kết hợp giữa quan sát tranh và nghiên cứu thông tin SGK, xác định những nguyên nhân gây đột biến gen?

- Tự nhiên:





- Nhân tạo:
+ Môi trường trong cơ thể: Rối loạn trong quá trình tự sao của ADN gây nên rối loạn các quá trình sinh lí, sinh hóa
+ Môi trường ngoài cơ thể: các yếu tố: ánh sáng, nhiệt độ… tác động
+ Trong thực nghiệm, người ta dùng các tác nhân vật lí (tia phóng xạ, tia tử ngoại…) hoặc các tác nhân hóa học (hoá chất…)
Thứ sáu ngày 4 tháng 11 năm 2011
Tiết 24/Tuần 12
Bài 21: ĐỘT BIẾN GEN
I. ĐỘT BIẾN GEN LÀ GÌ?
II. NGUYÊN NHÂN PHÁT SINH ĐỘT BIẾN GEN
III. VAI TRÒ CỦA ĐỘT BIẾN GEN
Hãy quan sát các hình sau, thảo luận để trả lời câu hỏi?
Hải cẩu bạch tạng
2
Lúa có nhiều bông, chịu hạn tốt
Bệnh bạch tạng
3
1
Cây màu trắng
4
Em hãy cho biết trong các hình trên đột biến nào có lợi, đột biến nào có hại cho bản thân sinh vật?
1. Đột biến gen làm mất khả năng tổng hợp diệp lục ở cây mạ (mầu trắng)
3. Lợn con có đầu và chân dị dạng
2. Đột biến gen ở lúa (b) làm cây cứng, nhiều bông hơn giống gốc(a)
5
6
7
Thứ sáu ngày 4 tháng 11 năm 2011
Tiết 24/Tuần 12
Bài 21: ĐỘT BIẾN GEN
I. ĐỘT BIẾN GEN LÀ GÌ?
II. NGUYÊN NHÂN PHÁT SINH ĐỘT BIẾN GEN
III. VAI TRÒ CỦA ĐỘT BIẾN GEN
Tại sao đột biến gen lại gây ra biến đổi kiểu hình ?
- Sự biến đổi cấu trúc phân tử của gen có thể dẫn đến biến đổi cấu trúc protein, cuối cùng có thể dẫn đến biến đổi ở kiểu hình.
Gen  mARN  prôtêin  tính trạng.
Tại sao đột biến gen thường có hại cho sinh vật?
- Đột biến gen thể hiện ra kiểu hình thường có hại cho bản thân sinh vật vì chúng phá vỡ sự thống nhất hài hoà trong kiểu gen đã qua chọn lọc tự nhiên và duy trì lâu đời trong điều kiện tự nhiên, gây ra những rối loạn trong quá trình tổng hợp Protein.
- Một số ít có lợi cho con người trong thực tiễn sản xuất (trồng trọt, chăn nuôi)
Virus H5N1 đang biến đổi nhanh chóng.Các mẫu virus H5N1 lấy từ người và gia cầm ở Việt Nam trong bộ gen di truyền của bạn thường giống mọi người đến 49,99%. Nhưng có một vài đột biến mà bạn có thể tạo ra, hoặc bạn có thể sẽ là nạn nhân của chúng. Và những đột biến gen thường rất đáng ngại.
- Jasmine thơm  - Nông trường Cờ Đỏ (Cần Thơ) nhân giống : Năng suất cao, tiềm năng đạt 10 tấn/ha.
EM CÓ BIẾT?
Braxin phát triển các giống mía biến đổi gen chống chịu sâu bệnh (31/05/2007-04:43:00 PM) Tin Khoa học & Công nghệ      
Back  In(ICARD-31/5/2007): Công ty Votorantim New Business của Braxin và tập đoàn công nghệ sinh học Monsanta của Mỹ sẽ cùng nhau phát triển các giống mía biến đổi gen mới.
Nhân giống thành công giống lúa thơm Basmati
(24/07/2006)
PGS.TS Lê Xuân Thám - Phó Giám đốc Trung tâm Hạt nhân TP.HCM (Viện Năng lượng Nguyên tử VN) vừa cho biết kết quả nhân giống thành công giống lúa thơm đột biến Basmati ở Sóc Trăng.
EM CÓ BIẾT?
- Các nhà khoa học Anh và Mỹ cho biết đột biến ở gen liên quan đến insulin có thể gây ra bệnh tiểu đường sơ sinh vĩnh viễn. Họ đã phát hiện được 10 đột biến ...

Theo các nhà khoa học Mỹ và Nhật, đột biến ở gen đóng vai trò quan trọng trong chức năng của một enzym não chủ chốt có thể khiến con người dễ bị bệnh tâm thần ...

Các nhà khoa học đã khám phá một đột biến gen gây ra một khiếm khuyết thường thấy ở trẻ mới sinh và gây bệnh tim khi trẻ lớn lên.

EM CÓ BIẾT?

Một đoạn gen có trình tự sắp xếp các nuclêôtit như sau:
– X – G – A – T – A –
– G – X – T – A – T –
1. Do đột biến thêm cặp A – T vào giữa cặp nuclêôtit số 1 và 2. Hãy đọc trình tự đoạn mạch của gen đột biến đó.
- X - A - G - A - T - A -
- G - T - X - T - A - T -
2. Do đột biến thay thế cặp nuclêôtit thứ 3 bởi cặp G - X. Hãy đọc trình tự đoạn mạch của gen đột biến đó.
- X - G - G - T - A -
- G - X - X - A - T -
Bài tập 1:
Đột biến là những biến đổi trong………… của gen. Đột biến xảy ra do ảnh hưởng phức tạp của …………… trong và ngoài cơ thể tới phân tử ADN, xuất hiện trong điều kiện ………… hoặc do ….……….. gây ra. Đột biến thường liên quan đến một cặp nuclêôtit, điển hình là các dạng .….., ……., ………. một cặp nuclêôtit.
Đột biến gen thường có hại nhưng cũng có khi có lợi.
Bài tập 2:
Chọn từ hoặc cụm từ thích hợp sau điền vào chỗ trống cho phù hợp: cấu trúc, mất, thay thế, thêm, kiểu hình, môi trường, con người, tự nhiên.
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
cấu trúc
môi trường
tự nhiên
con người
thêm
mất
thay thế
GHI NHỚ
1
2
3
5
CK
TRÒ CHƠI Ô CHỮ
Thể lệ trò chơi như sau :
*Ô chữ gồm 5 hàng ngang, 1 từ khoá gồm 10 chữ cái. Lớp cử 5 đội chơi
* Mỗi đội lần lượt lựa chọn các ô chữ hàng ngang và trả lời trong vòng 30 giây; trả lời đúng ghi 20 điểm, trả lời sai ô chữ đó dành cho đội khác.
* Trả lời hết lượt 5 từ hàng ngang mới được trả lời từ khoá, trả lời đúng từ khoá ghi 40 điểm, trả lời sai đội đó mất 1 lượt tham gia lựa chọn.
4
1
5
4
3
CK
2
TRÒ CHƠI Ô CHỮ
a
b
c
d
e
Câu 1 ( 11 chữ cái ) : Đây là tên gọi của một cấu trúc gồm 2 Crômatit dính với nhau ở tâm động.
Câu 2 ( 6 chữ cái ) :Hiện tượng con cái sinh ra khác bố mẹ và khác nhau nhiều chi tiết là hiện tượng gì ?
Câu 3 ( 9 chữ cái ) :Nhiễm sắc thể tự nhân đôi ở kì này?
Câu 4 ( 6 chữ cái ): Đây là người đặt nền móng cho di truyền học
Câu 5( 9 chữ cái ) : Đây là đơn phân của phân tử ADN
HÃY BẢO VỆ TRÁI ĐẤT CỦA CHÚNG TA!
Chóc c¸c em häc giái, chăm ngoan!
CHÚC CÁC THẦY CÔ GIÁO MẠNH KHỎE!