Bài 21. Đột biến gen

CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ GIÁO VỀ DỰ HỘI GIẢNG

LỚP 9D

CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ GIÁO VỀ DỰ HỘI GIẢNG
MÔN SINH HỌC 9
GV: ĐỖ THỊ PHƯƠNG
THCS LIÊN HỒNG

Quan sát các hình ảnh sau và cho biết chúng có gì khác thường?
Bi?n d?
Biến dị di truyền
Biến dị không di truyền
Đột biến
Đột biến nhiễm sắc thể
Thường biến
Đột biến gen
CHƯƠNG IV: BIẾN DỊ

Tiết 22 – Bài 21. ĐỘT BIẾN GEN
I. Đột biến gen là gì
Mĩ thả chất độc
Chương IV: BIẾN DỊ
Tiết 22. Bài 21: ĐỘT BIẾN
? Một đoạn mạch của gen (a) có trình tự như sau.Em hãy xác định mạch còn lại của ADN
a
? Gen (a) có bao nhiêu cặp nuclêôtit
5 cặp
? Trình tự của các cặp nuclêôtit
G
X
b
a
c
d
H21.1. Một số dạng đột biến gen
THẢO LUẬN NHÓM
Quan sát hình 21.1 SGK hoàn thành PHT sau ( thời gian thảo luận 3 phút)
5
4
6
5
Mất 1 cặp nuclêôtit
Thêm 1 cặp nuclêôtit
Thay thế cặp Nu này bằng cặp Nu khác
Mất cặp X-G
Thêm cặp T-A
Thay cặp A-T bằng cặp G-X
a
b
c
d
Đột biến gen là gì?
Có những dạng đột biến gen nào?
Mất 1 cặp nuclêôtit
Thêm 1 cặp nuclêôtit
Thay thế 1 cặp nuclêôtit

G
X
a
e
Đảo vị trí 1 cặp nuclêôtit
B�i t?p
Một gen có A = 600 Nu; G = 900 Nu. Nếu khi đột biến, gen đột biến có:

A = 601 Nu; G = 900 Nu. Đây là dạng đột biến nào?

b. A = 599 Nu; G = 901 Nu. Đây là dạng đột biến nào?
Biết rằng đột biến chỉ đụng chạm tới 1 cặp Nu.
Kết quả
Đột biến thêm 1 cặp Nu: Thêm cặp A – T

Đột biến thay thế 1 cặp Nu: Thay cặp A – T bằng cặp G – X
? Tại sao không nói mất, thêm, thay thế một nuclêôtit mà nói mất thêm, thay thế một cặp nuclêôtít

Vì ADN có cấu trúc 2 mạch bổ sung, sự biến đổi một nuclêôtit ở mạch này sẽ kéo theo sự biến đổi nuclêôtit bổ sung với nó trên mạch kia.
? Có thể quan sát đột biến gen xảy ra trong tế bào bằng mắt thường được không? Vì sao?
Không. Vì đây là những biến đổi rất nhỏ ở cấp độ phân tử

? Đột biến gen khác biến dị tổ hợp ở điểm căn bản nào
Biến dị tổ hợp: Các gen được sắp xếp lại ( tổ hợp lại), còn bản thân cấu trúc của gen không bị biến đổi.

Đột biến gen: Cấu trúc của gen bị biến đổi.
MỘT SỐ HÌNH ẢNH MINH HỌA VỀ ĐỘT BIẾN GEN
Bệnh hồng cầu lưỡi liềm ở người
Gen 1
Gen
2
Đột biến điểm
Đột biến cụm gen
I. Đột biến gen là gì
II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen
Các em quan sát một số hình ảnh .
Mĩ thả chất độc
Sự nhân đôi của ADN
Chương IV: BIẾN DỊ
Tiết 22. Bài 21: ĐỘT BIẾN
Vụ nổ hạt nhân
I. Đột biến gen là gì
II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen
Nguyên nhân dẫn đến đột biến gen ?.
Sự nhân đôi của ADN
Tác nhân
Cam không hạt
Lúa thơm năng suất cao
Do tia phóng xạ
Chiếc máy bay số hiệu UH-1D từ Đại đội không quân 336 đang rải chất diệt cỏ trong vùng rừng của châu thổ sông Mê Kông, 26/07/1969.
NAGASAKI
Nhà máy hạt nhân bị rò rỉ chất phóng xạ
Thử vũ khí hạt nhân
Sử dụng thuốc trừ sâu
Rác thải
Máy bay Mỹ rải chất độc da cam
Và hậu quả để lại là……..
Và hậu quả để lại là……..
Nạn nhân chất độc màu da cam
Nạn nhân chất độc màu da cam

I. Đột biến gen là gì
II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen
Em lấy ví dụ về đôt biến gen
? Từ những nguyên nhân trên, chúng ta phải có ý thức như thế nào trong việc bảo vệ môi trường để hạn chế sự phát sinh đột biến gen
Sử dụng hợp lí và có các biện pháp đề phòng khi sử dụng thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ và một số chất độc có khả năng gây đột biến gen.
Vệ sinh môi trường đất, nước, không khí…
Chống sản xuất sử dụng vũ khí hoá học
Hạn chế sự gia tăng và ngăn ngừa các hoạt động gây ra ô nhiễm môi trường.

? Là học sinh, các em sẽ làm gì để hạn chế sự phát sinh đột biến gen có hại

Vận động mọi người có ý thức tốt trong việc bảo vệ môi trường .
Tham gia tốt các phong trào bảo vệ môi trường, chăm sóc công trình măng non bồn hoa và tuyên truyền việc vệ sinh trường lớp, thôn xóm sạch sẽ…
Cùng cộng đồng ủng hộ các phong trào chống sản xuất và sử dụng vũ khí hạt nhân, tham gia các hoạt động từ thiện ủng hộ nạn nhân chất độc màu da cam…

Lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật
I. Đột biến gen là gì
II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen
III. Vai trò đột biến gen
Gen
mARN
Prôtêin
Gen là
khuôn mẫu
m ARN là
khuôn mẫu
Axit amin
cấu tạo
nên Pr
Biểu hiện
thành tính
trạng
Tính trạng
? Nhắc lại mối quan hệ qua sơ đồ sau:
Thảo luận nhóm
Tại sao đột biến gen lại
gây ra biến đổi kiểu hình?

Tại sao đột biến gen biểu
hiện ra kiểu hình thường
có hại cho bản thân
sinh vật?

ĐÁP ÁN
ĐBG thể hiện ra kiểu hình
thường gây hại cho bản thân
sinh vật vì nó phá vỡ
sự thống nhất hài hoà trong
kiểu gen gây rối loạn quá
trình tổng hợp Pr
Gen
mARN
Prôtêin
Tính trạng
? Khi nào đột biến gen biểu hiện thành kiểu hình

Đột biến gen biểu hiện thành kiểu hình khi ở trạng thái đồng hợp lặn
ĐBG làm mất khả năng tổng hợp diệp lục ở cây mạ ( màu trắng)
Lợn có đầu và chân sau dị dạng

Câm , điếc bẩm sinh
Bé bốn chân
Đột biến có hại
Đột biến có hại
Đột biến có hại
Đột biến có hại
H21.4. Đột biến gen ở cây lúa(b)làm cây cứng và nhiều bông hơn ở giống gốc (a)
Cam không hạt
Hoa hồng xanh
Đột biến có lợi
Đột biến có lợi
Đột biến có lợi
Đột biến có hại
Đột biến có hại
Đột biến có hại
Đột biến tăng tính chịu
hạn, chịu rét ở cây lúa
Đột biến có lợi
Đột biến thân lùn ở lúa
Đột biến có lợi
Đột biến bạch tạng ở cây
Đột biến có hại
Một số đột biến có lợi
DẶN DÒ:
Học bài và làm bài trong vở bài tập.
Xem lại kiến thức Nhiễm sắc thể.
Tìm một số VD về đột biến gen phát sinh trong tự nhiên hoặc do con người tạo ra.
Đọc trước bài mới.
Các chất đồng vị phóng xạ tạo ra từ các vụ nổ trong vũ trụ hoặc do thử vũ khí hạt nhân được tích luỹ trong khí quyển và thường xuyên rơi xuống trái đất gây mưa phóng xạ một số chất đồng vị phóng xạ có trong lòng đất và vật dụng quanh ta thường xuyên phân rã , liên tục xâm nhập vào cơ thể động vật , thực vật rồi qua rau, sữa, thịt đi vào cơ thể người . Các chất phóng xạ được tích luỹ trong mô xương , m ô máu, tuyến sinh dục …và hàm lượng tăng dần qua th ời gian gây ung thư máu và các khối u đột biến
Sự phát triển nhanh của một số ngành công nghiệp , đặc biệt là công nghiệp hoá học đã tao ra nhiều loại hoá chất mới , nhiều hoá chất có hoạt tính gây đột biến gấp hàng chục hàng trăm lần chất phóng x ạ .
Các hoá chất này đi vào cơ thể người qua không khí , nước uống, thực phẩm ….
Các thuốc diệt cỏ, thuốc trừ sâu đã làm tăng rõ rệt tần số đột biến ở
người sử dụng . Các chất hoá học mà Mỹ đã rải xuống Miền Nam gây hậu quả di truyền lâu dài . Việc sử dụng thuốc trừ sâu không đúng quy cách và các loại thuốc đã cấm sử dụng gây hậu quả xấu đối với môi
trư ờng
Vì vậy cần đấu tranh chống vũ khí hạt nhân và vũ khí hoá học , chống ô nhiễm môi trường để bảo vệ con người trong hiện tại và tương lai
Bài tập :
Một đoạn gen có trình tự sắp xếp các nuclêôtit như sau:
– X – G – A – T – A –
– G – X – T – A – T –
1. Do đột biến thêm cặp A – T vào giữa cặp nuclêôtit số 1 và 2. Hãy viết đoạn mạch của gen đột biến đó.
- X - A - G - A - T - A -
- G - T - X - T - A - T -
2. Do đột biến thay thế cặp nuclêôtit thứ 3 bởi cặp G - X. Hãy viết đoạn mạch của gen đột biến đó.
- X - G - G - T - A -
- G - X - X - A - T -
Rắn 2 đầu
Cừu 6 chân
Nai 6 chân
Vịt 3 chân