Bài 21. Đột biến gen

CHÀO MỪNG
QUÝ THẦY CÔ GIÁO
VÀ
CÁC EM HỌC SINH !
KIỂM TRA BÀI CŨ:
Em hãy viết sơ đồ và giải thích về mối quan hệ giữa gen và tính trạng.
Hãy quan sát các bức tranh và nêu nhận xét chung.
Biến dị là gì?
Biến dị là hiện tượng con sinh ra khác với bố mẹ và khác nhau về nhiều chi tiết.
Chương IV: BIẾN DỊ
Biến dị di truyền
Biến dị không di truyền
Biến dị tổ hợp
Đột biến
Đột biến NST
Đột biến cấu trúc NST
Đột biến số lượng NST
BIẾN DỊ
Thường biến
Đột biến gen
1. Đoạn ADN ban đầu (a):
+ Có ... cặp nuclêôtít.
+ Trình tự các cặp nuclêôtít?
-T-G-A-T-X-
| | | | |
-A-X-T-A-G-
I. Đột biến gen là gì?
5
Quan sát sơ đồ H 21.1 SGK, kết hợp với sơ đồ ở màn hình, hoàn thành bài tập sau:
? Em hãy nhắc lại khái niệm gen và nêu bản chất của gen.
- Gen là một đoạn của AND có chức năng di truyền xác định.
- Gen có bản chất là AND, nghĩa là gồm hai mạch nucleotit liên kết với nhau theo nguyên tắc bổ sung A – T; G – X…
G
X
b
a
c
d
Các đoạn gen bị đột biến b, c, d
Đoạn gen ban đầu a:
4
6
5
- Mất cặp X -G
- Thêm cặp T - A
Thay cặp A -T
bằng cặp G - X
- Mất một cặp nuclêôtic
- Thêm một cặp nuclêôtic
Thay cặp nuclêôtic này
bằng cặp nuclêôtic khác
Quan sát hình và thảo luận nhóm (3 phút) hoàn thành bảng sau:
? Các em có nhận xét gì chung về các đoạn gen b, c, d so với đoạn gen a?
So với đoạn gen a thì các đoạn b, c, d đã bị biến đổi cấu trúc.
? Kể tên một số dạng đột biến gen?
? Vậy đột biến gen là gì?
- Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc của gen liên quan tới một hoặc một số cặp nuclêôtit.
- Các dạng đột biến gen: mất, thêm, thay thế... một hoặc một số cặp nuclêôtit.
I. Đột biến gen là gì?
SƠ ĐỒ TỰ NHÂN ĐÔI CỦA PHÂN TỬ ADN
ADN mẹ
ADN con
ADN con
? Em hãy nhắc lại quá trình tự nhân đôi của AND.
? Đột biến gen xảy ra như thế nào?
II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen
- Đột biến gen phát sinh do những ảnh hưởng phức tạp của các tác nhân vật lí, hóa học từ môi trường trong và ngoài cơ thể, gây rối loạn trong quá trình tự sao chép của AND.
- Các tác nhân gây đột biến gen có thể có trong tự nhiên hoặc do con người gây ra.
Một số tác nhân gây đột biến:
III. Vai trò của đột biến gen
Tại sao đột biến gen có thể gây ra sự biến đổi kiểu hình?
Gen
mARN
Prôtêin
Biến đổi
trong
cấu trúc gen
Biến đổi
cấu trúc
mARN
Biến đổi
Prôtêin
tương ứng
Biến đổi
Kiểu hình
Tính trạng
- Đa số đột biến gen là có hại cho bản thân sinh vật.
III. Vai trò của đột biến gen
Có hại
Có lợi
? Em có nhận xét gì về vai trò của đột biến gen?
? Xác định những đột biến có lợi, có hại trên các hình ảnh?
Lợn bị dị tật đầu và chân sau
Lúa bị mất khả năng tổng hợp diệp lục
Lúa trở nên cứng và nhiều bông hơn
Có hại
- Một số gen đột biến có lợi, có ý nghĩa trong chọn giống và tiến hóa.
? Người ta khẳng định rằng: nếu không có đột biến gen thì không có sự tiến hóa của thế giới sinh vật và không thể có những giống cây, con mới đáp ứng nhu cầu mọi mặt ngày càng cao của con người. Tại sao vậy?
III. Vai trò của đột biến gen
? Tại sao đột biến gen thường có hại cho bản thân sinh vật?
Các đột biến gen thường có hại cho bản thân sinh vật vì chúng phá vỡ sự thống nhất hài hòa trong kiểu gen đã qua chọn lọc tự nhiên và duy trì lâu đời, gây rối loạn trong quá trình tổng hợp protein.
Có hại
Có lợi
Lợn bị dị tật đầu và chân sau
Lúa bị mất khả năng tổng hợp diệp lục
Lúa trở nên cứng và nhiều bông hơn
Có hại
III. Vai trò của đột biến gen
? Sinh vật mang gen đột biến trong tự nhiên là khá phổ biến, nhưng tại sao chúng ta nhận dạng được không nhiều lắm?
Vì: đa số gen đột biến là gen lặn, chúng chỉ biểu hiện ra kiểu hình khi ở thể đồng hợp và trong điều kiện môi trường thích hợp.
? Những trường hợp nào gen đột biến trở nên có lợi?
- Một số trường hợp bản thân gen đột biến là có lợi.
- Một số trường hợp gen có hại nhưng qua giao phối gặp tổ hợp gen thích hợp trở nên có lợi.
- Một số trường hợp gen có hại nhưng khi môi trường thay đổi thì trở nên có lợi.
Một số thể đột biến gen tự nhiên:
Một số thể đột biến gen nhân tạo:
Một số thể đột biến gen nhân tạo:
Tác hại của chất độc màu da cam:
Câu 1: Nguyên nhân gây ra đột biến gen là…
A
B
C
D
E
các rối loạn sinh lý, sinh hóa của tế bào
Cả A và B đúng
Cả A, B và C đúng
các tác nhân vật lý trong ngoại cảnh (tia phóng xạ, tia tử ngoại, sốc nhiệt)
các tác nhân hóa học trong ngoại cảnh như các hóa chất độc hại: điôxin...
Câu hỏi trắc nghiệm:
CỦNG CỐ:
Luôn có hại cho bản thân sinh vật.
A
B
C
D
Cả B và C
Một số đột biến gen lại có lợi
Thường có hại cho bản thân sinh vật
Câu 2: Vai trò của đột biến gen là?
Câu hỏi trắc nghiệm:
CỦNG CỐ:
2
3
ĐÚNG
*
2
3
SAI
Đột biến gen là những (1) ………… trong cấu trúc của gen. Đột biến gen xảy ra do ảnh hưởng phức tạp của (2) …………… trong và ngoài cơ thể tới phân tử AND, xuất hiện trong điều kiện tự nhiên hoặc do con người gây ra. Đột biến gen thường liên quan đến (3) ………… nuclêôtít, điển hình là các dạng: mất, thêm, thay thế một cặp nuclêôtít
Đột biến gen thường (4) ……… , nhưng cũng có khi có lợi.
Điền từ thích hợp và chỗ chấm
CỦNG CỐ:
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ:
- Học thuộc bài cũ, trả lời các câu hỏi ở trang 64/SGK.
- Sưu tầm tranh, ảnh về đột biến gen ở người và động vật, thực vật
- Xem trước bài 22: Đột biến cấu trúc NST.
CHÚNG TA ĐANG Ở THỜI KHẮC NÀO TRONG LỊCH SỬ HIỆN ĐẠI ? !!!
HÃY NHANH TAY BẦU CHỌN CHO VỊNH HẠ LONG TRỞ THÀNH MỘT TRONG BẢY KÌ QUAN THIÊN NHIÊN MỚI CỦA THẾ GIỚI !!!
CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ GIÁO VÀ CÁC EM HỌC SINH !!!