Bài 21. Đột biến gen

chào mừng quý thầy cô giáo
về dự giờ thăm lớp
Trường THCS Thanh Sơn
Gv : phạm Thị Hoàn
Biến dị
Biến dị di truyền
Biến dị không di truyền
Biến dị tổ hợp
Đột biến
Đột biến nhiễm sắc thể
Thường biến
Chương IV: Biến dị
Rắn 2 đầu
Bê 6 chân
Nai 6 chân
Người nhiều lông
Bé 4 chân
Rắn 2 đầu
Rắn 2 đầu
Rắn 2 đầu
CHƯƠNG IV: BIẾN DỊ
BàI 21. Đột biến gen
Dựa vào nguyên tắc bổ sung, hãy xác định trình tự các nu trên mạch còn lại của ADN?
Đoạn gen (a) có tổng bao nhiêu cặp nuclêôtit?
a
Trình tự của các cặp nuclêôtit?
I. Đột biến gen là gì?
BàI 21. Đột biến gen
G
X
b
a
c
d
H21.1. Một số dạng đột biến gen
G
X
X
G
A
T
T
A
G
X
T
A
T
A
X
G
T
A
G
X
T
A
d
c
b
4
6
5
- Mất cặp X -G
- Thêm cặp T - A
Thay cặp A -T
bằng cặp G - X
- Mất một cặp nuclêôtit
- Thêm một cặp nuclêôtit
Thay cặp nuclêôtit này
Bằng cặp nuclêôtit khác
Quan sát hình và hoàn thành nội dung bảng sau :

Thảo luận nhóm( 3`)
Đột biến gen là gì?
- Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc gen liên quan tới một hoặc một số cặp nucleôtit.
I. Đột biến gen là gì?
BàI 21. Đột biến gen
Có những dạng đột biến gen nào?
+ Mất một cặp nuclêôtit.
+ Thêm một cặp nuclêôtit.
+ Thay thế cặp nuclêotit này bằng cặp nuclêotit khác.
- Các dạng đột biến gen :
?
?
I. Đột biến gen là gì?
BàI 21. Đột biến gen
ADN có cấu trúc 2 mạch bổ sung, sự biến đổi ở một nuclêôtit nào đó phải xảy ra ở cả trên 2 mạch thì mới gọi là đột biến gen.
Tại sao không nói mất, thêm, thay thế một nuclêôtit mà lại nói mất, thêm, thay thế một cặp nuclêôtit?
Vậy đột biến gen khác biến dị tổ hợp ở điểm căn bản nào?
Ở biến dị tổ hợp, các gen được sắp xếp lại (tổ hợp lại) còn bản thân cấu trúc của gen không bị biến đổi.
Còn đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc gen.

I. Đột biến gen là gì?
BàI 21. Đột biến gen
I. Đột biến gen là gì?
BàI 21. Đột biến gen
II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen:
Máy bay Mỹ đang rải chất diệt cỏ trong vùng rừng của châu thổ sông Mê kông, 26/07/1969.
Máy bay Mỹ rải chất ®i« xin
Nhà máy hạt nhân bÞ rß rØ chÊt phãng x¹
Thử vũ khí hạt nhân
Sử dụng thuốc trừ sâu
Sạt lở đất
Rác thải
Cháy rừng
Một số đột biến gen
Hãy nêu nguyên nhân phát sinh đột biến gen?
V× sao nh÷ng t¸c nh©n ®ã t¸c ®éng vµo AND l¹i g©y ®ét biÕn gen?
I. Đột biến gen là gì?
II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen:
BàI 21. Đột biến gen
?
- Trong tự nhiên: Do ảnh hưởng của môi trường trong hoặc ngoài cơ thể => Làm rối loạn quá trình nhân đôi của AND và gây ra đột biến gen:
Các chất đồng vị phóng xạ tạo ra từ các vụ nổ trong vũ trụ hoặc do thử vũ khí hạt nhân được tích luỹ trong khí quyển và thường xuyên rơi xuống trái đất gây mưa phóng xạ một số chất đồng vị phóng xạ có trong lòng đất và vật dụng quanh ta thường xuyên phân rã , liên tục xâm nhập vào cơ thể động vật , thực vật rồi qua rau, sữa, thịt đi vào cơ thể người . Các chất phóng xạ được tích luỹ trong mô xương , mô máu, tuyến sinh dục …và hàm lượng tăng dần qua thời gian gây ung thư máu và các khối u đột biến
Sự phát triển nhanh của một số ngành công nghiệp , đặc biệt là công nghiệp hoá học đã t¹o ra nhiều loại hoá chất mới , nhiều hoá chất có hoạt tính gây đột biến gấp hàng chục hàng trăm lần chất phóng xạ .
Các hoá chất này đi vào cơ thể người qua không khí , nước uống, thực phẩm ….
Các thuốc diệt cỏ, thuốc trừ sâu đã làm tăng rõ rệt tần số đột biến ở
người sử dụng . Các chất hoá học mà Mỹ đã rải xuống Miền Nam gây hậu quả di truyền lâu dài . Việc sử dụng thuốc trừ sâu không đúng quy cách và các loại thuốc đã cấm sử dụng gây hậu quả xấu đối với môi
trường
Về nhà em hãy tìm một số ví dụ về đột biến gen phát sinh trong tự nhiên hoặc do con người tạo ra.
I. Đột biến gen là gì?
II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen:
BàI 21. Đột biến gen
- Trong th?c nghi?m: Con ngu?i d� g�y ra c�c d?t bi?n nh�n t?o b?ng c�c t�c nh�n v?t lí, hĩa h?c.
?
Quan sát các hình dưới đây và cho biết đột biến nào có hại và đột biến nào có lợi cho bản thân sinh vật hoặc đối với con người?
Có lợi
Có hại
Có hại
H21.4. Đột biến gen ở cây lúa(b)làm cây cứng và nhiều bông hơn ở giống gốc (a)
H21.2. Đột biến gen làm mất khả năng tổng hợp diệp lục của cây mạ (màu trắng)
H21.3. Lợn con có đầu và chân sau dị dạng
I. Đột biến gen là gì?
II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen:
III. Vai trò của đột biến gen:
BàI 21. Đột biến gen
Gen
mARN
Prôtêin
Biến đổi
trong
cấu trúc gen
Biến đổi
mARN
Biến đổi
Prôtêin
tương ứng
Biến đổi
Kiểu hình
Tính trạng
Tại sao đột biến gen lại gây ra biến đổi kiểu hình?
I. Đột biến gen là gì?
II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen:
III. Vai trò của đột biến gen:
BàI 21. Đột biến gen
Tại sao đột biến gen thể hiện ra kiểu hình lại thường có hại cho bản thân sinh vật?
Vì chúng phá vỡ sự thống nhất hài hoà trong kiểu gen đã qua chọn lọc tự nhiên và duy trì lâu đời trong điều kiện tự nhiên, gây ra những rối loạn trong quá trình tổng hợp prôtêin
I. Đột biến gen là gì?
II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen:
III. Vai trò của đột biến gen:
BàI 21. Đột biến gen
Tay bị dị dạng
Đột biến có hại
Đột biến có hại
Quan sát các hình dưới đây và cho biết đột biến nào có hại và đột biến nào có lợi cho bản thân sinh vật hoặc đối với con người
Cam không hạt
Đột biến có hại
Đột biến có lợi
Đột biến có lợi
Lúa thơm cho năng suất cao
I. Đột biến gen là gì?
II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen:
BàI 21. Đột biến gen
Một số đột biến có lợi
III. Vai trò của đột biến gen:
Nêu vai trò của đột biến gen trong thực tiễn sản xuất?
Đa số đột biến gen thường có hại nhưng cũng có khi có lợi có ý nghĩa trong chăn nuôi , trồng trọt .

I. Đột biến gen là gì?
II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen:
III. Vai trò của đột biến gen:
BàI 21. Đột biến gen
?
ứng dụng của đột biến gen?
Gây đột biến tạo ra giống mới
BàI 21. Đột biến gen
Từ những nguyên nhân v� tác hại của đột biến gen , chúng ta phải có ý thức như thế n�o trong việc bảo vệ môi trường để hạn chế sự phát sinh đột biến gen có hại ?
- Vệ sinh môi trường, đất, nước..
- Sử dụng hợp lý v� có biện pháp đề phòng khi sử dụng thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ v� một số chất dộc có khả năng gây đột biến gen.
Hạn chế sự gia tăng hoặc ngăn ngừa các hoạt động gây ra ô nhiễm môi trường.
BàI 21. Đột biến gen
L� học sinh , các em sẽ l�m gì để hạn chế sự phát sinh đột biến gen có hại ?
- Tham gia tốt các phong tr�o bảo vệ môi trường .
- Vận động mọi người có ý thức tốt trong việc bảo vệ môi trường .
- Cùng cộng đồng ủng hộ các phong tr�o chống sản xuất v� sử dụng vũ khí hạt nhân
- Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc của gen. Đột biến gen xảy ra do ảnh hưởng phức tạp của môi trường trong và ngòai cơ thể tới phân tử ADN, xuất hiện trong điều kiện tự nhiên và do con người gây ra. Đột biến gen thường liên quan đến một cặp nuclêotit, điển hình là các dạng: mất, thêm, thay thế một cặp nuclêôtit.
- Đột biến gen thường có hại nhưng cũng có khi có lợi.
BàI 21. Đột biến gen
Củng cố
Đột biến gen là những biến đổi trong .....của gen. Đột biến gen xảy ra do ảnh hưởng phức tạp của.......trong và ngoài cơ thể tới phân tử AND, xuất hiện trong điều kiện.....hoặc do.....gây ra. Đột biến gen thường liên quan đến một cặp nuclêôtít, điển hình là các dạng...,..,.....một cặp nuclêôtít.
Đột biến gen thường có hại nhưng cũng có khi có lợi.
Câu 1: Chän tõ hoÆc côm tõ thÝch hîp sau ®©y ®iÒn vµo chç trèng: cÊu tróc; m«i tr­êng; mÊt; thay thÕ; thªm; kiÓu h×nh; con ng­êi; tù nhiªn.
cấu trúc
môi trường
tự nhiên
con người
mất
thêm
thay thế
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
A
B
C
D
Các rối loạn sinh lý, sinh hóa của tế bào
Cả A, B và C đúng
Cỏc tỏc nhõn v?t lý trong ngo?i c?nh (tia phúng x?, tia t? ngo?i, s?c nhi?t)
Các tác nhân hóa học trong ngoại cảnh như các hóa chất độc hại :điôxin...
Câu 2: Nguyªn nhân gây ra đột biến gen là: (chän ph­¬ng ¸n ®óng nhÊt)
Cỏc tỏc nhõn v?t lý trong ngo?i c?nh (tia phúng x?, tia t? ngo?i, s?c nhi?t)
Các tác nhân hóa học trong ngoại cảnh như các hóa chất độc hại :điôxin...
A
B
C
A
B
Luôn có hại cho bản thân sinh vật.
A
B
C
D
Cả B và C
Một số đột biến gen lại có lợi
Thường có hại cho bản thân sinh vật
Câu 3: Vai trò của đột biến gen là:( chän ph­¬ng ¸n ®óng nhÊt)
A
B
D
C
Khi kiểu gen ở thể đồng hợp lặn và trong điều kiện môi trường thích hợp
Cả A, B và C
Khi kiểu gen ở thể đồng hợp trội và trong điều kiện môi trường thích hợp
Khi kiểu gen ở thể dị hợp và trong điều kiện môi trường thích hợp
Câu 4: §ét biÕn gen biÓu hiÖn ra kiÓu h×nh khi nµo? ( chän ph­¬ng ¸n ®óng)
A
D
C
B
Thay thế cặp nuclêôtit này bằng cặp nuclêôtit khác
Đảo cặp nuclêôtit này bằng cặp nuclêôtit khác
Mất một cặp nuclêôtit
Thêm một cặp nuclêôtit
Câu 5: Mét gen cã : A = 600 nuclª«tit, G = 900 nuclª«tit. NÕu khi ®ét biÕn , gen ®ét biÕn cã: A = 601nuclª«tit, G = 900 nuclª«tit.§©y lµ d¹ng ®ét biÕn nµo ? ( chän ph­¬ng ¸n ®óng)
DẶN DÒ:
- Häc bài và làm bài tËp
- Xem l¹i kiÕn thøc NhiÔm s¾c thÓ
- ®äc tr­íc bài míi
T×m hiÓu c¸c d¹ng ®ét biÕn nhiÔm s¾c thÓ
Nguyªn nh©n ph¸t sinh
TÝnh chÊt ( lîi Ých, t¸c h¹i)
Bài học đến đây là kết thúc
Xin cảm ơn quý thầy cô và các em học sinh