Bài 21. Đột biến gen

Chúc các em một giờ học tốt
Năm học: 2011 - 2012
chào mừng quý thầy cô giáo
về dự giờ thăm lớp 9a
Kiểm tra bài cũ.

Em hãy cho biết biến dị là gì? Di truyền là gì ?
- Biến dị là hiện tượng con sinh ra khác với bố mẹ và khác nhau về nhiều chi tiết .
- Di truyền là hiện tượng truyền đạt các tính trạng của bố mẹ, tổ tiên cho các thế hệ con cháu.
Chương IV
BIẾN DỊ
Biến dị
Biến dị di truyền
Biến dị không di truyền
Biến dị tổ hợp
Đột biến
Đột biến nhiễm sắc thể
Thường biến
CHƯƠNG IV: BIẾN DỊ
Tiết 22 Đột biến gen
I. Đột biến gen là gì?
Thảo luận:
Hoàn thành bảng:
G
X
b
a
c
d
H21.1. Một số dạng đột biến gen
- Mất cặp một X -G
- Thêm một cặp T - A
ThÕ cặp một A -T
bằng một cặp G - X
G
X
X
G
A
T
T
A
G
X
T
A
T
A
X
G
T
A
G
X
T
A
d
c
b
4
6
5
- Mất một cặp X -G
- Thêm một cặp T - A
Thay một cặp A -T
bằng một cặp G - X
- Mất một cặp nuclêôtit
- Thêm một cặp nuclêôtit
Thế một cặp nuclêôtit

Thảo luận:
Hoàn thành bảng:
Vậy đột biến gen khác biến dị tổ hợp ở điểm căn bản nào?
Ở biến dị tổ hợp, các gen được sắp xếp lại (tổ hợp lại) còn bản thân cấu trúc của gen không bị biến đổi.
Còn đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc gen.

I. Đột biến gen là gì?
Tiết 22 Đột biến gen
- Trong t? nhi�n: D?t bi?n gen ph�t sinh do nh?ng r?i lo?n trong qu� trình t? sao ch�p c?a ADN du?i ?nh hu?ng ph?c t?p c?a môi tru?ng trong và ngoài cơ thể.
Hãy nêu nguyên nhân phát sinh đột biến gen?
+ Bên trong:Quá trình sinh lí, sinh hóa nội bào bị rối loạn.
VD: Sai sót trong quá trình nhân đôi ADN.
+ Bên ngoài: Ảnh hưởng của các tác nhân vật lí, hóa học
VD: Tia phóng xạ, tia tử ngoại, thuốc trừ sâu DDT …
I. Đột biến gen là gì?
II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen:
Tiết 22 Đột biến gen
- Trong th?c nghi?m: Con ngu?i d� g�y ra c�c d?t bi?n nh�n t?o b?ng c�c t�c nh�n v?t lí, hĩa h?c.
Máy bay Mỹ rải chất độc da cam (chÊt ®ioxin)
Hình ảnh về nguyên nhân phát sinh đột biến gen do các hoạt động của con người gây ra.
Hậu quả của ch?t d?c m�u da cam
I. Đột biến gen là gì?
II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen:
Tiết 22 Đột biến gen
Biến những vùng đất đai phì nhiêu ,màu mỡ thành những vùng đất chết
Dị tật bẩm sinh
Một số hình ảnh về nguyên nhân phát sinh đột biến gen do các hoạt động của con người gây ra.
Lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật
- Tiêu diệt quần thể sinh vật có ích
- làm giảm năng suất và chất lượng sản phẩm
- Làm phát sinh dòng sâu, bệnh hại kháng thuốc
Sinh vật có lợi
Cây trồng
Sâu, bệnh hại
Dùng thuốc hóa học không hợp lí có thể phá vỡ cân b»ng sinh thái
Thuốc hoá học bảo vệ thực vật phát tán vào đất và nước.
Công ty bột ngọt Vedan thải chất thải ra sông Thị Vải làm cho nước bị ô nhiễm nặng.
I. Đột biến gen là gì?
II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen:
Tiết 22 Đột biến gen
Từ những nguyên nhân trên, chúng ta phải có ý thức như thế nào trong việc bảo vệ môi trường để hạn chế sự phát sinh đột biến gen?
Vệ sinh môi trường đất, nước….
Sử dụng hợp lý và có biện pháp đề phòng khi sử dụng
thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ và một số chất độc có khả
năng gây đột biến gen.
Hạn chế sự gia tăng hoặc ngăn ngừa các hoạt động gây
ra ô nhiễm môi trường.
Về nhà em hãy tìm một số ví dụ về đột biến gen phát sinh trong tự nhiên hoặc do con người tạo ra?
Gen
mARN
Prôtêin
Biến đổi
trong
cấu trúc gen
Biến đổi
mARN
Biến đổi
Prôtêin
tương ứng
Biến đổi
Kiểu hình
Tính trạng
Tại sao đột biến gen lại gây ra biến đổi kiểu hình?
I. Đột biến gen là gì?
II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen:
III. Vai trò của đột biến gen:
Tiết 22 Đột biến gen
Tại sao đột biến gen thể hiện ra kiểu hình lại thường có hại cho bản thân sinh vật?
Vì chúng phá vỡ sự thống nhất hài hoà trong kiểu gen đã qua chọn lọc tự nhiên và duy trì lâu đời trong điều kiện tự nhiên, gây ra những rối loạn trong quá trình tổng hợp prôtêin.
I. Đột biến gen là gì?
II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen:
III. Vai trò của đột biến gen:
Tiết 22 Đột biến gen
Tay bị dị dạng
Chó nhiều chân
Đột biến có hại
Đột biến có hại
Cây bạch tạng
Đột biến có hại
Quan sát các hình dưới đây và cho biết đột biến nào có hại và đột biến nào có lợi cho bản thân sinh vật hoặc đối với con người?
Có lợi
Có hại
Có hại
H21.4. Đột biến gen ở cây lúa(b)làm cây cứng và nhiều bông hơn ở giống gốc (a)
H21.2. Đột biến gen làm mất khả năng tổng hợp diệp lục của cây mạ (màu trắng)
H21.3. Lợn con có đầu và chân sau dị dạng
I. Đột biến gen là gì?
II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen:
III. Vai trò của đột biến gen:
Tiết 22 Đột biến gen
Có lợi
I. Đột biến gen là gì?
II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen:
III. Vai trò của đột biến gen:
Tiết 22 Đột biến gen
Đột biến làm bông lúa dài và nhiều hạt
Nêu vai trò của đột biến gen trong thực tiễn sản xuất?
- Đa số đột biến gen là có hại.
- Tuy nhiên có một số đột biến có lợi. Vì vậy đột biến gen có vai trò quan trọng quá trình tiến hóa và chọn giống.
I. Đột biến gen là gì?
II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen:
III. Vai trò của đột biến gen:
Tiết 22 Đột biến gen
Câu 1. Hãy chọn phương án đúng:
Đột biến gen là:
A. Sự biến đổi trong kiểu gen.
B. Sự biến đổi ở một nuclêôtít trong gen.
C. Sự biến đổi ở một hay một số cặp nuclêôtít trong gen.
D. Sự biến đổi của một tính trạng trên cơ thể
Câu 2: Điền từ , cụm từ thích hợp vào chỗ trống:
Đột biến gen liên quan đến một hoặc một số cặp ................., điển hình là dạng: mất,................,.............. một cặp nuclêôtít.
Đột biến gen thường ...................nhưng cũng có khi ..............cho bản thân sinh vật hoặc đối với bản thân con người.
có hại
có lợi
Nuclêôtit
Thêm
Thế
- Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc của gen. Đột biến gen xảy ra do ảnh hưởng phức tạp của môi trường trong hoÆc ngòai cơ thể tới phân tử ADN, xuất hiện trong điều kiện tự nhiên và do con người gây ra. Đột biến gen thường liên quan đến một cặp nuclêotit, điển hình là các dạng: mất, thêm, thay thế một cặp nuclêôtit.
- Đột biến gen thường có hại nhưng cũng có khi có lợi.
Học bài;
Trả lời câu 2 , 3 SGK tr.64;
Chuẩn bị bài mới: Đột biến cấu trúc NST (nghiên cứu thông tin, quan sát hình vẽ 22 và trả lời các câu hỏi SGK tr.65 )
Xin chân thành cảm ơn
các thầy, cô giáo và các em học sinh!