Bài 21. Đột biến gen

Giáo viên: Phan Thị Thúy Hà
Gà bốn chân
Bàn tay sáu ngón
Sao biển tám chân
Các em quan sát một số hình ảnh và cho biết chúng có gì khác thường
Con rắn sữa hai đầu bạch tạng
Bi?n d? di truy?n
Biến dị không di truyền
( thường biến)
Biến dị tổ hợp
Biến dị đột biến
D?t bi?n NST
Đột biến gen
Dột biến cấu trúc NST
Dột biến số lượng NST
Thể dị bội
Thể đa bội
Biến dị
Tiết 23: ĐỘT BIẾN GEN
I. Đột biến gen là gì?
Quan sát hình 21.1 thảo luận nhóm 2 bàn để hoàn thành phiếu học tập trong vòng 3 phút
G
X
b
a
c
d
Hình 21.1. Một số dạng đột biến gen
Phiếu học tập
Tìm hiểu các dạng đột biến gen
Đoạn ADN ban đầu (a) có ……… cặp nuclêôtit
Trình tự các cặp nuclêôtit là: …………………….
.…………………….
Đoạn ADN bị biến đổi:

G
X
b
a
c
d
Hình 21.1. Một số dạng đột biến gen
Phiếu học tập
Tìm hiểu các dạng đột biến gen
Đoạn ADN ban đầu (a) có ……… cặp nuclêôtit
Trình tự các cặp nuclêôtit là: …………………….
.…………………….
Đoạn ADN bị biến đổi:

5
4
6
5
Mất cặp X -G
Thêm cặp T - A
Thay cặp A -T
bằng cặp G - X
Mất một cặp nuclêôtit
Thêm một cặp nuclêôtit
Thay cặp nuclêôtit này
bằng cặp nuclêôtit khác
Đột biến gen là gì? Gồm những dạng nào?
Các em quan sát một số hình ảnh sau và hãy nêu nguyên nhân phát sinh đột biến gen?
Mĩ thả chất độc
Sự nhân đôi của ADN
Nổ hạt nhân
II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen:
?
Máy bay Mỹ đang rải chất diệt cỏ trong vùng rừng của châu thổ sông Mê kông, 26/07/1969.
Máy bay Mỹ rải chất độc da cam
Bên ngoài: Ảnh hưởng của các tác nhân vật lý, hóa học. VD: như tia phóng xạ, tia tử ngoại, thuốc trừ sâu DDT …
Nhà máy điện nguyên tử
Máy bay rải chất độc hoá học
Khí thải công nghiệp
Nước thải
Khí thải xe
Thuốc trừ sâu
Tràn dầu
Ô nhiễm chất thải
Cuộc chiến tranh hoá học đầu tiên
Nhà máy điện hạt nhân bị nổ
Thử vũ khí hạt nhân
Sử dụng thuốc trừ sâu
Rác thải
Trong thực nghiệm: Con người đã gây ra các đột biến nhân tạo bằng các tác nhân vật lí, hóa học.
Tại sao đột biến gen lại gây ra biến đổi kiểu hình?
Mối quan hệ :
Gen ? mARN ? prơt�in ? tính tr?ng.

II. Vai trò của đột biến gen:
Tại sao đột biến gen thể hiện ra kiểu hình thường là có hại cho bản thân sinh vật?
Đột biến gen có vai trò trong sản xuất thế nào?
Quan sát các hình dưới đây và cho biết đột biến nào có hại và đột biến nào có lợi cho bản thân sinh vật hoặc đối với con người?
Có lợi
Có hại
Có hại
H21.4. Đột biến gen ở cây lúa(b)làm cây cứng và nhiều bông hơn ở giống gốc (a)
H21.2. Đột biến gen làm mất khả năng tổng hợp diệp lục của cây mạ (màu trắng)
H21.3. Lợn con có đầu và chân sau dị dạng
Tay bị dị dạng
Dột biến có hại
Dột biến có hại
Cam không hạt
Đột biến có hại
Dột biến có l?i
Dột biến có l?i
Lúa thơm cho năng suất cao
Đột biến làm chân cừu ngắn hơn

Một đoạn gen có trình tự sắp xếp các nuclêôtit như sau:
– X – G – A – T – A –
– G – X – T – A – T –
1. Do đột biến thêm cặp A – T vào giữa cặp nuclêôtit số 1 và 2. Hãy đọc trình tự đoạn mạch của gen đột biến đó.
- X - A - G - A - T - A -
- G - T - X - T - A - T -
2. Do đột biến thay thế cặp nuclêôtit thứ 3 bởi cặp G - X. Hãy đọc trình tự đoạn mạch của gen đột biến đó.
- X - G - G - T - A -
- G - X - X - A - T -
Bài tập 1:
Đột biến là những biến đổi trong………… của gen. Đột biến xảy ra do ảnh hưởng phức tạp của …………… trong và ngoài cơ thể tới phân tử ADN, xuất hiện trong điều kiện ………… hoặc do ….……….. gây ra. Đột biến thường liên quan đến một cặp nuclêôtit, điển hình là các dạng .….., ……., ………. một cặp nuclêôtit.
Đột biến gen thường có hại nhưng cũng có khi có lợi.
Bài tập 2:
Chọn từ hoặc cụm từ thích hợp sau điền vào chỗ trống cho phù hợp: cấu trúc, mất, thay thế, thêm, kiểu hình, môi trường, con người, tự nhiên.
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
cấu trúc
môi trường
tự nhiên
con người
Thêm,
Mất,
thay thế
- Học bài theo vở ghi và theo sgk
- Trả lời lại các câu hỏi và bài tập vào vở bài tập
- Xem trước bài 22: Đột biến cấu trúc NST
+ Tìm hi?u c�c d?ng d?t bi?n nhi?m s?c th?
+ Nguy�n nh�n ph�t sinh
+ Tính ch?t (l?i ích, t�c h?i)