Bài 21. Đột biến gen

Tuần: 12
Tiết 22
CHƯƠNG IV: BIẾN DỊ
BÀI 21
ĐỘT BIẾN GEN
1
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
Kiến thức: học xong bài này HS:
- Trình bày được khái niệm và nguyên nhân phát sinh đột biến gen.
Trình bày được tính chất biểu hiện và vai trò của đột biến gen đối với sinh vật và đối với con người.
2. Kĩ năng :
Rèn kĩ năng hợp tác theo nhóm nhỏ, kĩ năng quan sát hình nhận biết kiến thức, kĩ năng tự nghiên cứu thông tin tìm kiến thức.
3. Thái độ:
- Có thái độ đúng đắn với các biểu hiện kiểu hình ở những cơ thể bị đột biến.
2
II. CHUẨN BỊ
Phương án 1:
Máy chiếu
Bài giảng Power point
Sưu tầm một số hình ảnh về đột biến gen có lợi và có hại
Tranh v? SGK phóng to.
Phiếu học tập, phiếu củng cố bài
Phương án 2:
Tranh v? SGK phóng to.
Phiếu học tập, phiếu củng cố bài
III. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG
1.?n d?nh t? ch?c
(kiểm tra sĩ số, chuẩn bị mẫu vật)
2. Bài m?i
* T?i sao cha mẹ sinh con ra, con có đặc điểm giống bố mẹ, có đặc điểm không giống bố mẹ, có đặc điểm dị dạng. Những vấn đề này sẽ được tìm hiểu trong chương IV
* T?i sao cha mẹ sinh con ra, con có những đặc điểm giống cha mẹ, có những đặc điểm không giống cha mẹ, có đặc những điểm dị dạng. Những vấn đề này sẽ được tìm hiểu trong chương IV
3
CHƯƠNG IV: BIẾN DỊ
Biến dị
Biến dị di truyền
Biến dị không di truyền
Biến dị tổ hợp
Đột biến
Đột biến gen
Đột biến NST
Đột biến cấu trúc NST
Đột biến số lượng NST
4
Tuần: 12
Tiết 22
CHƯƠNG IV:BIẾN DỊ
Biến dị là gì?
Biến dị là hiện tượng con sinh ra khác với bố mẹ và khác nhau về nhiều chi tiết.
Thế nào là biến dị tổ hợp?
Biến dị tổ hợp là sự tổ hợp lại các tính trạng của bố mẹ làm xuất hiện những kiểu hình khác bố mẹ.
Đột biến là gì?
Đột biến là những biến đổi trong vật chất di truyền xảy ra ở cấp độ phân tử (ADN) hoặc cấp độ tế bào (NST).
5
CHƯƠNG IV: BIẾN DỊ
Bài 21: D?T BIẾN GEN
I. Đột biến gen là gì?
II.Nguyên nhân phát sinh đột biến gen.
III.Vai trò của đột biến gen.
6
Hoạt động 1: Tìm hiểu đột biến gen.
7
I. Đột biến gen là gì?
1. Đoạn gen ban đầu (a):
+ có bao nhiêu cặp nuclêotit
+ trình tự các cặp nucleotit:
- T – G – A – T – X -
I I I I I
- A – X – T – A – G -
Bài 21. ĐỘT BIẾN GEN
5
8
a
b
c
d
2. Đoạn gen bị biến đổi (b,c,d):
Mất cặp X - G
Thêm cặp T - A
Thay cặp T - A bằng cặp X - G
9
4
6
5
Mất cặp X - G
Thêm cặp T - A
Thay cặp T - A bằng cặp X - G
Mất một cặp nuclêôtit
Thêm một cặp nuclêôtit
Thay cặp nuclêôtit này bằng cặp nucleôtit khác
10
Bài 21. ĐỘT BIẾN GEN
I. Đột biến gen là gì?
Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc của gen, liên quan tới một hoặc một số cặp nuclêôtit.
VD: Mất, thêm, thay thế và đảo 1 hoặc một số cặp Nu.
Lưu ý: Đột biến gen là biến dị di truyền được
11
Hoạt động 2: Tìm hiểu nguyên nhân phát sinh đột biến gen
12
Bài 21. ĐỘT BIẾN GEN
I. Đột biến gen là gì?
Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc của gen, liên quan tới một hoặc một số cặp nuclêôtit
II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen.
13
Bài 21. ĐỘT BIẾN GEN
Nghiên cứu thông tin trong SGK , hãy nêu nguyên nhân phát sinh đột biến gen
NGUYÊN NHÂN
Tự nhiên
Thực nghiệm
Con người đã gây ra các đột biến bằng tác nhân vật lý, hoá học (đột biến nhân tạo)
Do rối loạn trong quá trình tự sao chép ADN dưới ảnh hưởng của môi trường trong và ngoài cơ thể.
14
Bài 21. ĐỘT BIẾN GEN
I. Đột biến gen là gì?
Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc của gen, liên quan tới một hoặc một số cặp nuclêôtit
II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen.
Trong t? nhiên: Do rối loạn trong quá trình tự sao chép ADN dưới ảnh hưởng của môi trường trong và ngoài cơ thể.
Trong thực nghiệm: Con người đã gây ra các đột biến bằng tác nhân vật lý, hoá học (đột biến nhân tạo)
Đột biến tự nhiên
Đột biến nhân tạo
15
Hoạt động 3: Tìm hiểu vai trò của đột biến gen.
16
Bài 21. ĐỘT BIẾN GEN
I. Đột biến gen là gì?
Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc của gen, liên quan tới một hoặc một số cặp nuclêôtit
II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen.
Trong t? nhiên: Do rối loạn trong quá trình tự sao chép ADN dưới ảnh hưởng của môi trường trong và ngoài cơ thể.
Trong thực nghiệm: Con người đã gây ra các đột biến bằng tác nhân vật lý, hoá học (đột biến nhân tạo)
III. Vai trò của đột biến gen.
17
Bài 21. ĐỘT BIẾN GEN
Hãy quan sát các hình sau và cho biết: đột biến nào có lợi, đột biến nào có hại cho bản thân sinh vật hoặc đối với con người.
Đột biến mất khả năng tổng hợp diệp lục ở cây mạ
Đột biến gen ở lợn và đột biến gen ở lúa (b)làm cây cứng và nhiều bông hơn ở giống gốc (a)
Đột biến có lợi
Đột biến có hại
Đột biến có hại
18
Bài 21. ĐỘT BIẾN GEN
- Tại sao đột biến gen gây biến đổi kiểu hình?
Tại sao đột biến gen gây biến đổi kiểu hình thường có hại cho bản thân sinh vật?
? Vì chúng phá vỡ sự thống nhất hài hoà trong kiểu gen đã qua chọn lọc tự nhiên và duy trì lâu đời trong tự nhiên, gây ra những rối loạn trong quá trình tổng hợp prôtêin
Vì sao nói Đột biến gen có ý nghĩa trong chăn nuôi và trồng trọt?
? Trong thực tế một số đột biến có lợi cho bản thân sinh vật và cho con người .VD: đột biến làm tăng khả năng chịu hạn và chịu rét ở lúa
Biến đổi cấu trúc phân tử của gen
Biến đổi mARN
Biến đổi cấu trúc prôtêin tương ứng
Biến đổi kiểu hình
?
19
Bài 21. ĐỘT BIẾN GEN
? Kết luận:
- Đột biến gen gây ra biến đổi kiểu hình thường có hại cho bản thân sinh vật.
- Đột biến gen thường có hại nhưng đôi khi cũng có lợi cho con người.
- Đột biến gen có ý nghĩa trong chăn nuôi và trồng trọt
20
Bài 21. ĐỘT BIẾN GEN
I. Đột biến gen là gì?
Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc của gen, liên quan tới một hoặc một số cặp nuclêôtit
II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen.
Trong t? nhiên: Do rối loạn trong quá trình tự sao chép ADN dưới ảnh hưởng của môi trường trong và ngoài cơ thể.
Trong thực nghiệm: Con người đã gây ra các đột biến bằng tác nhân vật lý, hoá học (đột biến nhân tạo)
III. Vai trò của đột biến gen.
Đột biến gen gây ra biến đổi kiểu hình thường có hại cho bản thân sinh vật.
- Đột biến gen thường có hại nhưng đôi khi cũng có lợi cho con người.
- Đột biến gen có ý nghĩa trong chăn nuôi và trồng trọt
21
Đột biến tự nhiên Cừu chân ngắn ở Anh- làm cho chúng không nhảy được qua hàng rào để vào phá vườn.
Đột biến nhân tạo: gây đột biến tăng khả năng thích ứng với điều kiện đất đai và đột biến làm mất tính cảm quang chu kì phát sinh ở giống lúa tám thơm Hải Hậu tạo ra giống lúa tám thơm đột biến trồng được 2 vụ/năm, trên nhiều điều kiện đất đai kể cả vùng đất trung du và miền núi
22
Các giống lúa đạt năng suất cao, chất lượng tốt, khả năng chống sâu bệnh khoẻ, thời gian gieo trồng ngắn.
23
24
25
Cải rốt trắng đột biến chứa nhiều chất dinh dưỡng và ngọt hơn cải rốt đỏ
26
L?n d?t bi?n hai d?u
Mai vàng đột biến 150 cánh
R?n d?t bi?n hai d?u
CỦNG CỐ
Đột biến là những............. trong cấu trúc của gen. đột biến gen xảy ra do ảnh hưởng phức tạp của ............. và ngoài cơ thể tới phân tử AND, xuất hiện trong điều kiện .......... hoặc do con người gây ra. Đột biến gen thường liên quan tới một hoặc một vài..............., điển hình là các dạng .....................một cặp nuclêôtit. Đột biến gen thường ...........nhưng cũng có khi có lợi.
biến đổi
môi trường trong
tự nhiên
cặp nuclêôtit
mất , thêm, thay thế
Có hại
27
CHỌN ĐÁP ÁN ĐÚNG NHẤT TRONG MỖI CÂU SAU:
Câu 1: Đột biến gen là những biến đổi về:
C. Cấu tạo của NST.
D. Số lượng của NST
A. Cấu trúc của gen.
B. Số lượng của gen
Câu 2: Đột biến gen gồm các dạng
Mất một cặp nuclêotit.
Thay thế 1 cặp nuclêotit này bằng 1 cặp nuclêotit khac
C. Thêm một cặp nuclêotit.
D. Câu A, B, và C
Câu 3: Trong điều kiện tự nhiên, đột biến gen phát sinh do nguyên nhân nào sau đây:
Tác động của môi trường trong và môi trường ngoài cơ thể.
Tác động của môi trường ngoài và ánh sáng
C. Tác động của môi trường ngoài và nhiệt độ.
D. Tác động của môi trường trong và hoocmon
Câu 4: Đột biến gen thường dẫn đến hậu quả là:
C. Gây hại cho chính cơ thể sinh vật.
D. Tạo ra sự ổn định về kiểu gen
Tạo ra sự ổn định về kiểu hình.
Giúp cơ thể thích nghi hơn với điều kiện sống
28
DẶN DÒ
1. Học bài.
2. Tìm thêm một số ví dụ về đột biến gen phát sinh trong tự nhiên hoặc do con người tạo ra.
3. Sưu tầm tranh ảnh về đột biến ở người và động vật.
4. Nghiên cứu trước bài Đột biến cấu trúc NST
29