Bài 21. Đột biến gen

- Di truyền là hiện tượng truyền đạt các tính trạng của bố mẹ, tổ tiên cho các thế hệ con cháu.
- Biến dị là hiện tượng con sinh ra khác với bố mẹ và khác nhau về nhiều chi tiết
Thế nào là hiện tượng di truyền và biến dị?
BIẾN DỊ TỔ HỢP
ĐỘT BIẾN
THƯỜNG BIẾN
ĐỘT BIẾN GEN
ĐỘT BIẾN NST
Quan sát các bức tranh sau và cho biết chúng có gì khác thường?
Hãy gắn mạch còn lại cho gen sau?
a
Gen (a) có tổng bao nhiêu cặp nuclêôtit?
5 cặp
Trình tự của các cặp nuclêôtit?
G
X
b
a
c
d
H21.1. Một số dạng đột biến gen
G
X
X
G
A
T
T
A
G
X
T
A
T
A
X
G
T
A
G
X
T
A
d
c
b
4
6
5
- Mất cặp X - G
- Thêm cặp T - A
Thay cặp A -T
bằng cặp G - X
- Mất một cặp nuclêôtit
- Thêm một cặp nuclêôtit
Thay cặp nuclêôtit này
Bằng cặp nuclêôtit khác
Quan sát hình và hoàn thành nội dung bảng sau :

Thảo luận nhóm( 3`)
Đột biến gen là gì ? Gồm những dạng nào?

G
X
a
e
Đảo vị trí một cặp Nucleotit
Các em quan sát một số hình ảnh.
Sự nhân đôi của ADN
Nổ hạt nhân
Đột biến gen do con người tạo ra
(Trong thực nghiệm)
Nguyên nhân phát sinh đột biến gen ?



Tác nhân vật lí gây đột biến gen








Sốc nhiệt
Các tia tử ngoại
Bụi phóng xạ và các bức xạ
từ phóng vũ khí hạt nhân
Chất phóng xạ từ bom nguyên tử
Tác hại lớn nhất từ một vụ thử hạt nhân và bom nguyên tử là do bụi phóng xạ gây ra. Bụi phóng xạ và các bức xạ làm tăng nguy cơ bị ung thư máu, vô sinh và các dị tật bẩm sinh. Sự ảnh hưởng của bụi phóng xạ có thể kéo dài hàng chục năm.
Tác nhân hoá học gây đột biến gen
Chất độc da cam Mỹ rải xuống trong chiến tranh
Hoá chất BVTV: thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, diệt nấm...
Ngày 10/8/1961, quân đội Mỹ mở đầu chiến dịch gieo rắc chất độc da cam/dioxin trong cuộc chiến ở Việt Nam. Tính chung trong thời gian 1961-1971, quân đội Mỹ đã thực hiện 19.905 phi vụ rải hơn 80 triệu lít chất độc hóa học gây tác hại nghiêm trọng đến môi trường tự nhiên và sức khỏe con người.
Chất độc da cam/dioxin đã làm cho 4,8 triệu người dân Việt Nam bị phơi nhiễm và hơn 3 triệu người là nạn nhân. Đến nay, hàng trăm nghìn nạn nhân đã chết và hàng trăm nghìn người khác đang từng ngày, từng giờ vật lộn với bệnh tật hiểm nghèo. Thế hệ con, cháu của các nạn nhân do nhiễm chất độc da cam đã bị dị dạng, dị tật bẩm sinh, liệt hoàn toàn hoặc một phần cơ thể, như: mù, câm, điếc, thiểu năng trí tuệ, tâm thần, ung thư…và đang chịu cuộc sống vô cùng khó khăn, nhiều gia tộc có nguy cơ tuyệt tự.
Nạn nhân chất độc màu da cam
Từ những nguyên nhân trên, chúng ta phải có ý thức như thế nào trong việc bảo vệ môi trường để hạn chế sự phát sinh đột biến gen?
HÀNH ĐỘNG TRỒNG CÂY BẢO
VỆ MÔI TRƯỜNG
Vệ sinh môi trường đất, nước
Sử dụng hợp lí thuốc trừ sâu ,diệt cỏ …
Mặc quần áo bảo hộ và phun thuốc xuôi chiều gió
Bỏ vỏ , chai đựng thuốc đúng quy định.

Đấu tranh chống sử dụng vũ khí hóa học vũ khí hạt nhân
Quan sát hình dưới đây cho biết đột biến nào có lợi? Đột biến nào có hại cho bản thân sinh vật và con người?
ĐBG làm mất khả năng tổng hợp diệp lục ở cây mạ ( màu trắng)
Lợn có đầu và chân sau dị dạng
ĐBG ở lúa (b)làm cây cứng và nhiều bông hơn ở giống gốc (a)
Đột biến có hại
Đột biến có hại
Đột biến có lợi
Lợn có đầu bị dị dạng
Đột biến có hại
Đột biến bạch tạng ở cây
Đột biến có hại
Rùa hai đầu
Đột biến có hại
Lúa có khả năng chịu hạn cho năng suất cao
Đột biến có lợi
Bé trai 6 chân
Đột biến có hại
Gen
mARN
Prôtêin
Tính trạng
Tại sao đột biến gen
gây ra biến đổi kiểu hình?

Tại sao đột biến gen thể hiện ra kiểu hình thường gây hại cho bản thân sinh vật?
Vì nó phá vỡ sự thống nhất hài hòa trong kiểu gen đã qua chon lọc tự nhiên và duy trì lâu đời trong tự nhiên, gây rối loạn quá trình tổng hợp Protein.
Đột biến gen có ý nghĩa gì trong sản xuất?
Đột biến gen có vai trò gì?
ĐỘT BIẾN GEN
SƠ ĐỒ TƯ DUY
BÀI TẬP
Điền từ còn thiếu vào chỗ trống:
Đột biến gen là những ……..…… trong …………của gen thường liên quan đến …..... hoặc ………....cặp Nucleotit.
Đột biến gen có các dạng : Mất, thêm và …………… cặp nucleotit.
Đột biến gen thường…..… nhưng đôi khi cũng ..………cho bản thân sinh vật và con người.
biến đổi
cấu trúc
một
một số
thay thế
có hại
có lợi
1
2
3
5
CK
TRÒ CHƠI Ô CHỮ
Thể lệ trò chơi như sau :
*Ô chữ gồm 5 hàng ngang, 1 từ khoá gồm 10 chữ cái. Lớp cử 4 đội chơi
* Mỗi đội lần lượt lựa chọn các ô chữ hàng ngang và trả lời trong vòng 30 giây; trả lời đúng ghi 20 điểm, trả lời sai ô chữ đó dành cho đội khác.
* Trả lời hết lựơt 4 từ hàng ngang mới được trả lời từ khoá, trả lời đúng từ khoá ghi 40 điểm, trả lời sai đội đó mất 1 lượt tham gia lựa chọn.
4
1
5
4
3
CK
2
a
b
c
d
e
Câu 1 ( 11 chữ cái ) : Đây là tên gọi của một cấu trúc gồm 2 Crômatit dính với nhau ở tâm động.
Câu 2 ( 6 chữ cái ) :Hiện tượng con cái sinh ra khác bố mẹ và khác nhau nhiều chi tiết là hiện tượng gì ?
Câu 3 ( 9 chữ cái ) :Nhiễm sắc thể tự nhân đôi ở kì này?
Câu 4 ( 6 chữ cái ): Đây là người đặt nền móng cho di truyền học
Câu 5( 9 chữ cái ) : Đây là đơn phân của phân tử ADN
Trò chơi ô chữ
Hướng dẫn về nhà :
Học và trả lời các câu hỏi SGK.
Tỡm thờm vớ d? v? d?t bi?n gen.
Chuẩn bị bài 22.