Bài 21. Đột biến gen

Môn Sinh học - Lớp 9
Giáo viên : Nguyễn Thị Hương
Trường: THCS Liên Hòa
N hiệt liệt chào mừng
các thầy cô và các em về dự gi?
BIẾN DỊ TỔ HỢP
ĐỘT BIẾN
THƯỜNG BIẾN
ĐỘT BIẾN GEN
ĐỘT BIẾN NST
G
X
b
a
c
d
H21.1. Một số dạng đột biến gen
G
X
X
G
A
T
T
A
G
X
T
A
T
A
X
G
T
A
G
X
T
A
d
c
b
4
6
5
Mất cặp X - G
Thêm cặp T - A
Thay cặp A - T
bằng cặp G - X
- Mất một cặp nuclêôtic
- Thêm một cặp nuclêôtic
- Thay cặp nuclêôtic này
bằng cặp nuclêôtic khác
Quan sát H21.1, thảo luận nhóm và hoàn thành bảng:
G
X
b
a
c
d
Các dạng đột biến gen
(Mất một cặp X - G)
(Thêm một cặp T - A)
(Thay thế cặp A - T bằng cặp G - X)
Tác nhân vật lí gây đột biến gen








Sốc nhiệt
Các tia tử ngoại
Bụi phóng xạ và các bức xạ
từ phóng vũ khí hạt nhân
Chất phóng xạ từ bom nguyên tử
Bụi phóng xạ và các bức xạ
từ phóng vũ khí hạt nhân
Tác hại lớn nhất từ một vụ thử hạt nhân và bom nguyên tử là do bụi phóng xạ gây ra. Bụi phóng xạ và các bức xạ làm tăng nguy cơ bị ung thư máu, vô sinh và các dị tật bẩm sinh. Sự ảnh hưởng của bụi phóng xạ có thể kéo dài hàng trăm năm.
Tác nhân hoá học gây đột biến gen








Chất độc da cam Mỹ rải xuống trong chiến tranh
Hoá chất BVTV: thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, diệt nấm...
Tác nhân sinh học gây đột biến gen
Virút HPV
A
A
A
A
T
T
T
G
X
X
Tiền đột biến
(1)
(2)
ADN gốc
Đột biến
Đột biến thay thế cặp A - T bằng cặp G - X
Máy bay Mỹ rãi chất độc màu da cam (Dioxin) xuống các cánh rừng Việt Nam
Chất độc màu da cam
EM CÓ BIẾT
Từ 10/ 8/ 1961 – 1971: Mỹ thực hiện 19.905 phi vụ rải hơn 80 triệu lít chất độc hóa học gây tác hại nghiêm trọng đến môi trường tự nhiên và sức khỏe con người.
- Hơn 75,8 triệu người nhiễm chất độc màu da cam được Mỹ rải xuống Miền Nam Việt Nam.
- Hơn 2 triệu nạn nhân bị nhiễm trong đó hàng vạn đứa trẻ sinh ra bị nhiễm.
- 45% diện tích rừng của Miền Nam Việt Nam bị phá hủy.
- Hiện Việt Nam có khoảng:
+ 4,8 triệu người bị nhiễm chất độc màu da cam.
+ Độc tố con lưu lại trong đất và gây độc từ 20 – 100 năm nữa.
+ Tiếp tục gây biến đổi gen ở thế hệ thứ 2, 3 và 4 của các nạn nhân bị nhiễm. Thế hệ con, cháu của các nạn nhân do nhiễm chất độc da cam đã bị dị dạng, dị tật bẩm sinh, liệt hoàn toàn hoặc một phần cơ thể, như: mù, câm, điếc, thiểu năng trí tuệ, tâm thần, ung thư…và đang chịu cuộc sống vô cùng khó khăn, nhiều gia tộc có nguy cơ tuyệt tự.
Công ty bột ngọt Vedan thải chất thải ra sông Thị Vải làm cho nguồn nước bị ô nhiễm nặng.
Nhà máy hạt nhân
Thử vũ khí hạt nhân
Sử dụng thuốc trừ sâu
Rác thải
Cháy rừng
Vệ sinh môi trường đất , nước
Chất phóng xạ
EM CÓ BIẾT
- Khoảng 80.000 người chết ngay trong vụ ném bom tại thành phố Hirosima.
- Khoảng 192.020 người Hirosima chết do tác động của nhiệt, bức xạ, nhiễm độc xạ cho đến ngày nay.
- Khoảng 70.000 người chết trong vụ ném bom tai Nagasaki.
- Ô nhiễm chất phóng xạ kéo dài hàng trăm năm.
CÓ HẠI
CÓ HẠI
CÓ LỢI
1
4
5
Lợn con có đầu và chân sau dị dạng
Đột biến gen ở lúa làm cây cứng và nhiều bông hơn ở giống gốc.
Cà chua đột biến gen có khả năng chữa ung thư
Vịt có 4 chân
Lợn con có đầu và chân sau dị dạng
Lợn con có đầu và chân sau dị dạng
Lợn con có đầu và chân sau dị dạng
Đột biến gen ở lúa làm cây cứng và nhiều bông hơn ở giống gốc.
Lợn con có đầu và chân sau dị dạng
Đột biến gen làm mất khả năng tổng hợp diệp lục ở cây mạ
CÓ LỢI
3
1
2
CÓ HẠI
HẬU QUẢ ĐỂ LẠI
Một số đột biến có hại
Bò 6 chân
Cây bị bạch tạng
Ung thư bạch cầu
Một số đột biến gen
Bệnh bạch tạng
Bé bốn chân
Bệnh lao do đột biến gen CISH
Teo cơ

Để hạn chế đột biến gen cần lưu ý :

Để hạn chế đột biến gen cần lưu ý :
Sử dụng hợp lí thuốc trừ sâu, diệt cỏ …
Mặc quần áo bảo hộ và phun thuốc xuôi chiều gió
Bỏ vỏ , chai đựng thuốc đúng quy định.
Tích cực tham gia bảo vệ môi trường
Sử dụng phương tiện ít gây ô nhiễm môi trường
Sử dụng thực phẩm an toàn
Em có biết ?
 Đột biến tự nhiên cừu chân ngắn ở Anh ,làm chúng không nhảy qua hàng rào để phá vườn.
 Đột biến tăng khả năng thích ứng với điều kiện đất đai và làm mất tính cảm ứng quang chu kì phát sinh ở giống lúa Tám thơm đột biến trồng được 2 vụ /năm,trên nhiều điều kiện đất đai kể cả vùng đất trung du và miền núi
 ở nước ta đang trồng 1 số cây biến đổi gen
 Thực phẩm biến đổi gen đã và đang con người quan tâm tới
Hãy khoanh tròn vào đáp án đúng nhất
Câu 1 : Đột biến gen là gì ?
Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc của gen liên quan đến 1 hoặc 1 số cặp nuclêôtit
Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc của gen liên quan đến một hoặc một số nuclêotit.
Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc của mARN
Đột biến gen là những biến đổi về số lưuợng các NST .

Hãy khoanh tròn vào đáp án đúng nhất
Câu 2 : Nguyên nhân gây đột biến gen là gì ?
Các tác nhân vật lí, hoá học của ngoại cảnh
Những rối loạn trong quá trình tự sao chép phân tử ADN dưới ảnh hưuởng của môi trưuờng trong .
Đáp án b đúng
Cả a, b đều đúng.
Câu 3: Mét gen cã A = 600 Nu; G = 900Nu. §· x¶y ra ®ét biÕn g× trong c¸c trư­êng hîp sau:
a. NÕu khi ®ét biÕn, gen ®ét biÕn cã: A = 601 Nu; G = 900 Nu
b. NÕu khi ®ét biÕn, gen ®ét biÕn cã: A = 599 Nu; G = 901 Nu
c. NÕu khi ®ét biÕn, gen ®ét biÕn cã: A = 599 Nu; G = 900 Nu
BiÕt r»ng ®ét biÕn chØ x¶y ra víi 1 cÆp nuclª«tit.
Đáp án:
Thêm cặp A-T
Thay thế 1 cặp A-T bằng cặp G-X
Mất 1 cặp A-T
hoặc
một
số cặp
nucleotit
tác nhân vật lí
tác nhân hoá học
môi trường trong
môi trường ngoài
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
CHÚC CÁC EM CHĂM NGOAN HỌC GIỎI