Bài 20. Luyện tập về phương pháp lập luận trong văn nghị luận

Kiểm tra bài cũ:
? Nêu bố cục của bài văn nghị luận? Nội dung của từng phần?
? Nêu các phương pháp lập luận trong bài văn nghị luận?
Ví dụ 1:
Hôm nay trời mưa, chúng ta không đi chơi công viên nữa.
Em rất thích đọc sách, vì qua sách em học được nhiều điều.
Trời nóng quá, đi ăn kem đi.
I. Lập luận trong đời sống:
Ví dụ 1:
Hôm nay trời mưa, chúng ta không đi chơi công viên nữa.
Em rất thích đọc sách, vì qua sách em học được nhiều điều.
Trời nóng quá, đi ăn kem đi.
Ví dụ 2:
Hãy bổ sung luận cứ cho các kết luận sau:
Em rất yêu trường em......
Nói dối rất có hại........
....nghỉ một lát nghe nhạc thôi.
... trẻ em cần biết nghe lời cha mẹ.
... em rất thích đi tham quan.
Ví dụ 2:
Hãy bổ sung luận cứ cho các kết luận sau:
Em rất yêu trường em vì ở đấy có rất nhiều bạn bè thân thiết của em.
Nói dối rất có hại vì sẽ chẳng còn ai tin mình nữa.
c. Mình mệt quá, nghỉ một lát nghe nhạc thôi.
d. ở nhà trẻ em cần biết nghe lời cha mẹ.
e. Những ngày nghỉ cuối tuần, em rất thích di tham quan.
Ví dụ 3:
Viết tiếp kết luận cho các luận cứ sau nhằm thể hiện tư tưởng, quan điểm của người nói.
Ngồi mãi ở nhà chán lắm....
Ngày mai đã thi rồi mà bài vở còn nhiều quá......
Nhiều bạn nói năng thật khó nghe..
Các bạn đã lớn rồi, làm anh làm chị chúng nó.....
Cậu này ham bóng đá thật........
Ví dụ 3: Viết tiếp kết luận cho các luận cứ sau nhằm thể hiện tư tưởng, quan điểm của người nói.
Ngồi mãi ở nhà chán lắm, chúng mình đến thư viện đọc sách đi.
Ngày mai đã thi rồi mà bài vở còn nhiều quá, mình chẳng biết học cái gì nữa.
Nhiều bạn nói năng thật khó nghe mà họ cứ tưởng như thế là hay ho lắm.
Các bạn đã lớn rồi, làm anh làm chị chúng nó thì phải gương mẫu chứ.
Cậu này ham bóng đá thật chẳng ngó ngàng gì tới việc học hành.
- Trong đời sống, hình thức biểu hiện mối quan hệ giữa luận cứ và luận điểm ( kết luận) thường nằm trong một cấu trúc câu nhất định.
- Mỗi luận cứ có thể đưa tới một hoặc nhiều luận điểm ( kết luận) và ngược lại.
Có thể mô hình hóa như sau:
+ Nếu A thì B ( B1, B2..)
+ Nếu A ( A1, A2,.) thì B
( Luận cứ) ( Luận điểm)
II. Lập luận trong văn nghị luận:
Ví dụ:
a. Chống nạn thất học
b. Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước.
c. Cần tạo ra thói quen tốt trong đời sống xã hội.
d. Sách là người bạn lớn của con người.
e. Học cơ bản mới có thể thành tài lớn.


II, a. Chống nạn thất học
b. Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước.
c. Cần tạo ra thói quen tốt trong đời sống xã hội.
d. Sách là người bạn lớn của con người.
e. Học cơ bản mới có thể thành tài lớn.
I. a. Em rất yêu trường em......
b. Nói dối rất có hại........
c. ...nghỉ một lát nghe nhạc thôi.
d. .. trẻ em cần biết nghe lời cha mẹ.
e. .. em rất thích đi tham quan.
Em hãy so sánh các kết luận ở mục I và II?
Giống nhau:
Đều là những kết luận ( luận điểm)
Khác nhau:
- Kết luận ở mục I: Là lời nói trong giao tiếp hằng ngày thường mang tính cá nhân
- Kết luận ở mục II: Luận điểm trong văn nghị luận thường mang tính khái quát và nghĩa phổ biến với xã hội.
ếch ngồi đáy giếng ( Truyện ngụ ngôn)
Có một con ếch sống lâu ngày trong một cái giếng nọ. Xung quanh nó chỉ có vài con nhái, cua,ốc bé nhỏ. Hằng ngày nó cất tiếng kêu ồm ộp làm vang động cả giếng, khiến các con vật kia rất hoảng sợ. ếch cứ tưởng bầu trời trên đầu chỉ bé bằng chiếc vung và nó thì oai như một vị chúa tể.
Một năm nọ, trời mưa to làm nước trong giếng dềnh lên, tràn bờ, đưa ếch ta ra ngoài.
Quen thói cũ, ếch nghênh ngang đi lại khắp nơi và cất tiếng kêu ồm ộp. Nó nhâng nháo đưa cặp mắt lên nhìn bầu trời, chả thèm để ý đến xung quanh nên đã bị một con trâu giẫm bẹp.
( Ngữ văn 6- tập I)
Xác định luận điểm, luận cứ, lập luận của truyện ngụ ngôn "ếch ngồi đáy giếng"?
Luận điểm: Cái giá phải trả cho những kẻ dốt nát và kiêu ngạo
Luận cứ:
- éch sống lâu trong giếng, bên cạnh những con vật bé nhỏ.
Các loài vật này rất sợ tiếng kêu vang động của ếch.
ếch cứ tưởng mình là ghê gớm như một vị chúa tể.
trời mưa to làm nước trong giếng dềnh lên, tràn bờ, đưa ếch ta ra ngoài.
- Quen thói cũ, ếch nghênh ngang đi lại khắp nơi chả thèm để ý đến xung quanh
- ếch bị một con trâu giẫm bẹp.
Lập luận: - Theo trình tự không gian và thời gian
- Chi tiết, sự việc cụ thể và chọn lọc để rút ra kết luận ( luận điểm) một cách kín đáo.