Bài 20. Câu đặc biệt

Tiếng Việt
GV : Đặng Thị Hoài
CÂU ĐẶC BIỆT
CÂU ĐẶC BIỆT
I. Thế nào là câu đặc biệt
1. Xét ví dụ :Cho ba câu sau:
O�i, em Thuỷ ! Tiếng kêu sửng sốt của cô giáo làm tôi giật mình .Em tôi bước vào lớp. (Khánh Hoài )
Câu được in đậm có cấu tạo như thế nào ?Hãy thảo luận với các bạn và lựa chọn một câu trả lời đúng:
A . Đó là một câu bình thường ,có đử CN và VN .
B . Đó là một câu rút gọn ,lược bỏ cả CN và VN.
C . Đó là một câu không thể có CN và VN.
Vì sao đây không phải là một câu rút gọn?
CÂU ĐẶC BIỆT
* Xác định câu đac� biệt trong hai đoạn văn:
! Mọi người ngoảng lại nhìn .Hai chiếc xe máy đã tông vào nhau .
Hai chiếc xe đều lạng lách ,phóng nhanh vượt ẩu .Bỗng một tiếng rầm khủng khiếp vang lên .Chúng đã tông vào nhau.
I. Thế nào là câu đặc biệt
-Rầm
Thật khủng khiếp.
Rầm
-O�i, em Thuỷ !
-Thật khủng khiếp.
Câu đặc biệt
Thế nào là câu đặc biệt?
2 .Ghi nhớ : SGK (tr 27)
Câu đặc biệt là câu không cấu tạo theo mô hình CN- VN
CÂU ĐẶC BIỆT
II. Tác dụng của câu đặc biệt
Tác dụng
Câu đặt biệt
Bộc lộ cảm xúc
Liệt kê thông báo về sự tồn tại của SV ,hiện tượng
Xác định thời gian, nơi chốn
Gọi đáp
Một đêm mùa xuân .Trên dòng sông êm ả
Tiếng reo.Tiếng vỗ tay.
Trời ơi!
-Sơn ! Em Sơn! Sơn ơi!
-Chị An ơi
*
*
*
*
CÂU ĐẶC BIỆT
II. Tác dụng của câu đặc biệt
Bài tập nhanh:
PHẢI QUỲ
Hai ông sợ vợ tâm sự với nhau .Một ông thở dài :
-Hôm qua ,sau một trận cãi vã tơi bời khói lửa ,tớ buộc bà ấy phải quỳ ,.


-Bà ấy quỳ xuống đất và bảo : Bò ra khỏi gầm giường đi!
(Sưu tầm trong dân gian)
Xác định và nêu tác dụng của câu đặc biệt trong mẫu chuyện trên?
Thôi !
-Bịa!
-Thật mà !
-Thế cơ à ? Rồi sao nữa ?
Phủ định
Khẳng định và bộc lộ cảm xúc
Hỏi và bộc lộ cảm xúc
Mênh lệnh và bộc lộ cảm xúc
CÂU ĐẶC BIỆT
II. Tác dụng của câu đặc biệt
Câu đặc biệt thường có tác dụng gì ?
Ghi nhớ :SGK(tr29)
Câu đặc biệt thường được dùng để :
-Xác định thời gian ,nơi chốn diễn ra sự việc được nói đến trong đoạn .
-Liệt kê ,thông báo về sự tồn tại của sự vật ,hiện tượng ;
-Bộc lộ cảm xúc;
-Gọi đáp;
NHÓM 1 :Câu a chỉ ra câu đặc biệt và nêu tác của nó
III . Luyện tập
HOẠT ĐỘNG NHÓM
Nhóm 2 : Câu b (BT 1) chỉ ra câu đặc biệt và nêu tác của nó
Nhóm 3 Câu c (BT1) chỉ ra câu đặc biệt và nêu tác của nó
CÂU ĐẶC BIỆT
?Tìm trong các đoạn ví dụ dưới đây những câu đặc biệt và câu rút gọn ,chỉ ra tác dụng của nó
Có khi được trưng bày trong tủ kính ,trong bình pha lê,rõ ràng dễ thấy .Nhưng cũng có khi cấu dấu kín đáo trong rương trong hòm.
Nghĩa là phải ra sức giải thích ,tuyên truyền ,tổ chức ,lãnh đạo ,làm cho tinh thần yêu nước của tất cả mọi người đều được thực hành vào công việc yêu nước ,công việc kháng chiến.
Không có câu đặc biệt
Câu rút gọn
Tác dụng : Làm cho câu gọn hơn ,tránh lặp lại những từ ngữ đã xuất hiện trong câu trước
III . Luyện tập
CÂU ĐẶC BIỆT
?Tìm trong các đoạn ví dụ dưới đây những câu đặc biệt và câu rút gọn ,chỉ ra tác dụng của nó
III . Luyện tập
Đứng trước tổ dế ,ong xanh khẽ vỗ cánh ,uốn mình ,giương cặp răng rộng và nhọn như đôi gọng kìm ,rồi thoắt cái lao nhanh xuống hang sâu .
Không có câu rút gọn
Câu đặc biệt
Ba giây .Bốn giây .Năm giây .Lâu quá
Ba giây .Bốn giây .Năm giây .Lâu quá
Bộc lộ cảm xúc
Xác định thời gian
CÂU ĐẶC BIỆT
Sóng ầm ầm đập vào những tảng đá lớn ven bờ .Gió biểu thổi lồng lộng .Ngoài kia là ánh đèn sáng rọi của một con tàu . (Vũ Tú Nam)
?Tìm trong các đoạn ví dụ dưới đây những câu đặc biệt và câu rút gọn ,chỉ ra tác dụng của nó
III . Luyện tập
Không có câu rút gọn
Câu đặc biệt
Một hồi còi.
Một hồi còi.
Liệt kê ,thông báo về sự tồn tại của sự vật hiện tượng
CÂU ĐẶC BIỆT
?Tìm trong các đoạn ví dụ dưới đây những câu đặc biệt và câu rút gọn ,chỉ ra tác dụng của nó
III . Luyện tập
Chim sâu hỏi chiếc lá :
-Lá ơi ! Hãy kể chuyện cuộc đời bạn cho tôi nghe đi!
-Bình thường lắm,chẳng có gì đáng kể đâu.
Câu rút gọn:
-Hãy kể chuyện cuộc đời bạn cho tôi nghe đi!
-Bình thường lắm,chẳng có gì đáng kể đâu.
Câu đặc biệt
-Lá ơi !
Làm cho câu gọn hơn -câu mệnh lệnh thường rút gọn chủ ngữ
Làm cho câu gọn hơn -tránh lặp lại từ ngữ đã xuất hiện ở trong câu đứng trước đó
Gọi đáp
CÂU ĐẶC BIỆT
Nhóm 1 :Xác định cấu tạo và tác dụng của những câu đặc biệt sau :
Bom tạ
Nhà bà Hoà.
Giáp
Nhóm 2 : Xác định cấu tạo và tác dụng của những câu đặc biệt sau :
-Ngã !
-Cháy nhà !
-Ồn ào một hồi lâu
Nhóm 3 :Xác định cấu tạo và tác dụng của những câu đặc biệt sau :
-Ơ� làng này ,khó lắm!
-Năm ấy ,mất mùa.
Cấu tạo : Danh từ hoặc cụm danh từ
Cấu tạo : Động từ,tính từ hoặc cụm động từ ,cụm tính từ
Cấu tạo :câu đặc biệt có trạng ngữ
-Miêu tả xác định sự tồn tại của SV
Nêu hoàn cảnh không gian ,thời gian
Tên cơ quan ,tên riêng
Xác nhận sự tồn tại của sự vật
Dùng để viết khẩu hiệu,thông báo
Trạng ngữ chỉ nơi chốn, thời gian
CÂU ĐẶC BIỆT
Dặn dò :
-Xem kĩ lại bài
-Làm lại các bài tập vào vở
-Chuẩn bị 2 bài :
+Bố cục và phương pháp lập luận trong văn nghị luận
+ Luyện tập về phương pháp lập luận trong văn nghị luận
CÂU ĐẶC BIỆT
Chúc các em khoẻ ,học tốt
CÂU ĐẶC BIỆT