Bài 20. Câu đặc biệt

Em hãy nêu thế nào là câu rút gọn? Và cách dùng câu rút gọn?
Trong các câu sau, câu nào là câu rút gọn?
Mùa xuân đến rồi!
Ngày mai, tôi đi chợ.
Học ăn, học nói, học gói, học mở.
Nam là học sinh giỏi.
KI?M TRA B�I CU
Có nên sử dụng câu rút gọn trong trường hợp dưới đây không? Vì sao?
Thầy giáo gọi Nam lên bảng kiểm tra bài cũ, Nam chần chừ không muốn lên.
- Thầy: Em đã học bài cũ chưa?
- Nam: Chưa.
Câu đặc biệt
YÊU C?U C?N D?T

A.Th? n�o l� cõu d?c bi?t?
I. Vớ d?:
II. Nh?n xột:
III. Ghi nh?:
B.Tỏc d?ng c?a cõu d?c bi?t:
I. Vớ d?:
II. Nh?n xột:
III. Ghi nh?:
C. Luy?n t?p:
A. Thế nào là câu đặc biệt?
Ôi, em Thuỷ! Tiếng kêu sửng sốt của cô giáo làm em tôi giật mình. Em tôi bước vào lớp.
Câu in đậm có cấu tạo như thế nào? Hãy lựa chọn câu trả
lời đúng trong các câu sau?
a. Đó là câu bình thường có đủ chủ ngữ- vị ngữ.
b. Đó là câu rút gọn, lược bỏ chủ ngữ, vị ngữ.
c. Đó là câu không thể có chủ ngữ, vị ngữ.


ĐÁP ÁN
Câu in đậm không có thành phần chủ ngữ và vị ngữ mà chỉ một tiếng kêu ngạc nhiên, một lời kêu gọi.
GHI NHỚ
Câu đặc biệt là loại câu không cấu tạo theo mô hình chủ ngữ - vị ngữ.
Bài tập nhanh
Em hãy phân biệt câu đặc biệt với câu rút gọn?
* Lưu ý phân biệt hai kiểu câu
Đông khách quá
Mưa và rét!
Vắt rừng!
GHI NHỚ
Câu đặc biệt thường được dùng để:
Xác định thời gian, nơi chốn diễn ra sự việc được nói đến trong đoạn;
Liệt kê, thông báo về sự tồn tại của sự vật, hiện tượng;
Bộc lộ cảm xúc;
Gọi đáp.
C. Luyện tập
Bài 1: Tìm câu rút gọn và câu đặc biệt?
- Câu rút gọn:
“Có khi được trưng bày … dễ thấy”, “Nhưng cũng có khi … trong hòm”, “Nghĩa là … kháng chiến.”
-Không có câu đặc biệt.
- Câu đặc biệt:
“Ba giây … Bốn giây … Năm giây … Lâu quá!”.
- Không có câu rút gọn.
Câu đặc biệt:
“Một hồi còi.”
 Không có câu rút gọn.
d. Câu đặc biệt:
“ Lá ơi!”
Câu rút gọn:
“Hãy kể chuyện cuộc đời bạn cho tôi nghe đi!”; “Bình thường lắm, chẳng có gì đáng kể đâu.”

Bài 2: Tác dụng của câu rút gọn và câu đặc biệt ở bài tập (1):
- Câu rút gọn:
+ Câu a, “Hãy kể chuyện cuộc đời bạn cho tôi nghe đi!”; “Bình thường lắm, chẳng có gì đáng kể đâu.”
-> Làm cho câu gọn hơn, tránh lặp lại những từ ngữ đã xuất hiện trong câu trước “tinh thần yêu nước”
- Câu đặc biệt:
+ Câu b: “Ba giây …Bốn giây … Năm giây …Lâu quá!”.
->xác định thời gian; bộc lộ cảm xúc.
+ Câu c: “Một hồi còi.”
-> liệt kê, thông báo sự tồn tại của sự vật.
+ Câu d:“ Lá ơi!” :-> gọi đáp.
B�i t?p 3
Vi?t m?t do?n van ng?n(5-7 cõu) t? c?nh quờ huong em, trong dú cú s? d?ng cõu d?c bi?t.
Hướng dẫn về nhà
1. Học bài cũ:
-Học ghi nhớ.
-Làm bài tập 3.
2. Chuẩn bị bài mới:
- Ôn tập đặc điểm, đề văn nghị luận và việc lập ý cho bài văn nghị luận.
- Soạn bài: “Bố cục và phương pháp lập luận trong văn nghị luận”.
bài giảng đến đây là kết thúc
xin trân trọng cảm ơn !

các em !