Bài 20. Câu đặc biệt

nhiệt liệt chào mừng quý thầy, cô giáo về dự giờ thăm lớp
giáo viên: nguyễn văn định
tổ khoa học xã hội
trường THCS xi măng lớp 7b
Kiểm tra bài cũ
Trong các câu sau, câu nào là câu rút gọn?
Mùa xuân đến rồi!
Ngày mai, tôi đi chợ.
Học ăn, học nói, học gói, học mở.
Nam là học sinh giỏi.
Có nên sử dụng câu rút gọn trong trường hợp dưới đây không? Vì sao?
Thầy giáo gọi Nam lên bảng kiểm tra bài cũ, Nam chần chừ không muốn lên.
- Thầy: Em đã học bài cũ chưa?
Nam: Chưa.
=> Không, vì nói như vậy sẽ dẫn tới cách nói cộc lốc, thiếu lễ độ với thầy giáo.
tiết 82:
câu đặc biệt
I. Thế nào là câu đặc biệt ?
Ví dụ:
Ôi, em Thuỷ! Tiếng kêu sửng sốt của cô giáo làm tôi giật mình.

Em tôi bước vào lớp. ( Khánh Hoài)
? 1: Câu " Ôi, em Thuỷ" có cấu tạo như thế nào?
Đó là một câu bình thường, có cả chủ ngữ và vị ngữ.
B. Đó là một câu rút gọn, lược bỏ cả chủ ngữ và vị ngữ.
C. Đó là một câu không thể có chủ ngữ và vị ngữ.
? 2: Có thể thêm chủ ngữ và vị ngữ vào câu
đó được không?
- Không
Không cấu tạo theo mô hình chủ ngữ, vị ngữ => Đó là câu đặc biệt.
- Câu đặc biệt là loại câu không cấu tạo theo mô hình chủ ngữ - vị ngữ.
tiết 82:
câu đặc biệt
I. Thế nào là câu đặc biệt ?
Ví dụ:
Ôi, em Thuỷ! Tiếng kêu sửng sốt của cô giáo làm tôi giật mình.


Em tôi bước vào lớp. ( Khánh Hoài)
? Câu " Ôi, em Thuỷ" có cấu tạo như thế nào?
Đó là một câu bình thường, có cả chủ ngữ và vị ngữ.
B. Đó là một câu rút gọn, lược bỏ cả chủ ngữ và vị ngữ.
C. Đó là một câu không thể có chủ ngữ và vị ngữ.
? Có thể thêm chủ ngữ và vị ngữ vào câu đó được không?
- Không
- Câu: " Ôi, em Thuỷ " => Không cấu tạo theo mô hình chủ ngữ, vị ngữ
=> Đó là câu đặc biệt.
CN
VN
VN
CN
Lời gọi tên
Là một tiếng kêu ngạc nhiên
tiết 82:
câu đặc biệt
I. Thế nào là câu đặc biệt ?
- Câu đặc biệt là loại câu không cấu tạo theo mô hình chủ ngữ - vị ngữ.
Bài
tập
nhanh
Tìm câu đặc biệt trong các ví dụ sau:
Một đêm mùa xuân. Trên dòng sông êm ả, cái đò cũ

của bác tài Phán từ từ trôi. ( Nguyên Hồng)

2. Đoàn người nhốn nháo lên. Tiếng reo. Tiếng vỗ tay.
( Nam Cao )
3. "Trời ơi!" Cô giáo tái mặt và nước mắt giàn giụa.
( Khánh Hoài)
4. An gào lên: - Sơn! Em Sơn! Sơn ơi!
- Chị An ơi!
Sơn đã nhìn thấy chị. ( Nguyễn Đình Thi)
Phân biệt
câu rút gọn
Và câu đặc biệt?
Thảo luận nhóm
Phân biệt câu đặc biệt và câu rút gọn:
- Cấu tạo theo mô hình chủ ngữ, vị ngữ nhưng lược bớt một số thành phần.
- Dựa vào ngữ cảnh có thể khôi phục lại thành phần đã lược bỏ.
Câu đặc biệt
Câu rút gọn
- Cấu tạo không theo mô hình chủ ngữ, vị ngữ.

- Không thể khôi phục lại thành phần đã lược bỏ.
Ví dụ
Ví dụ
Anh gặp chị ấy bao giờ?
Một đêm mùa xuân!
Khôi phục:
- Tôi gặp chị ấy vào một đêm mùa xuân
Một đêm mùa xuân. Trên dòng sông êm ả, cáI đò cũ của bác tài Phán từ từ trôi.
-> Không thể khôi phục chủ ngữ và vị ngữ
tiết 82:
câu đặc biệt
I. Thế nào là câu đặc biệt ?
- Câu đặc biệt là loại câu không cấu tạo theo mô hình chủ ngữ - vị ngữ.
II. Tác dụng của câu đặc biệt.

Quan sát bảng sau
và đánh dấu X vào ô
thích hợp?
tiết 82:
câu đặc biệt
I. Thế nào là câu đặc biệt ?
- Câu đặc biệt là loại câu không cấu tạo theo mô hình chủ ngữ - vị ngữ.
II. Tác dụng của câu đặc biệt.

? Câu đặc biệt
được dùng
để làm gì?
Câu đặc biệt được dùng để:
+) Nêu lên thời gian, nơi chốn diễn ra sự việc được nói đến trong đoạn.
+) Liệt kê, thông báo sự tồn tại của sự vật, hiện tượng.
+) Bộc lộ cảm xúc.
+) Gọi đáp.
tiết 82:
câu đặc biệt
I. Thế nào là câu đặc biệt ?
- Câu đặc biệt là loại câu không cấu tạo theo mô hình chủ ngữ - vị ngữ.
II. Tác dụng của câu đặc biệt.
Câu đặc biệt được dùng để:
+) Nêu lên thời gian, nơi chốn diễn ra sự việc được nói đến trong đoạn.
+) Liệt kê, thông báo sự tồn tại của sự vật, hiện tượng.
+) Bộc lộ cảm xúc.
+) Gọi đáp.
Bài
tập
nhanh
An và Bình tâm sự:
An: Hôm qua tớ được 10 điểm mà bị bố đánh đấy
Bình: Thật sao?
An: Thật mà!
Bình: Sao cậu bị điểm 10 mà vẫn bị đánh?
An: Vì đó là điểm 10 ngược!
Tìm câu đặc biệt và nêu tác dụng:
-> Hỏi, bộc lộ cảm xúc
-> khẳng định, bộc lộ cảm xúc
tiết 82:
câu đặc biệt
I. Thế nào là câu đặc biệt ?
Bài tập 1: Dòng nào nêu đúng khái niệm: Câu đặc biêt là câu như thế nào?
Là câu có đủ chủ ngữ và vị ngữ
B. Là loại câu không cấu tạo theo mô hình chủ ngữ - vị ngữ
C. Là câu chỉ có chủ ngữ
D. Là câu chỉ có vị ngữ
II. Tác dụng của câu đặc biệt.
III. Luyện tập.
=====================
Bài tập 2: Câu đặc biệt sau có tác dụng gì?
" Than ôi ! Thời oanh liệt nay còn đâu? "
( Nhớ rừng- Thế lữ)
A. Nêu lên thời gian, nơi chốn diễn ra sự việc được nói đến trong câu.
B. Liệt kê, thông báo sự tồn tại của sự vật, hiện tượng.
C. Bộc lộ cảm xúc.
D. Gọi đáp.
tiết 82:
câu đặc biệt
I. Thế nào là câu đặc biệt ?
II. Tác dụng của câu đặc biệt.
III. Luyện tập.
Bài tập 1:
Bài tập 2:
Bài tập 3: ? Đọc bài tập 1 trong sách giáo khoa và điền vào bảng sau:
a
b
c
d
Câu đặc biệt
Câu rút gọn
- Có khi được trưng bày trong tủ kính,.
- Nhưng cũng có khi cất dấu kín đáo trong...
- Nghĩa là phải ra sức. ( CN)
Ba giây. Bốn giây.
Năm giây. Lâu quá!
Một hồi còi.
Lá ơi!
- Hãy kể cuộc đời bạn cho tôI nghe đi!
- Bình thường lắm, chẳng có gì đáng kể đâu!
tiết 82:
câu đặc biệt
I. Thế nào là câu đặc biệt ?
II. Tác dụng của câu đặc biệt.
III. Luyện tập.
Bài tập 1:
Bài tập 2:
Bài tập 3:
Câu đặc biệt
Câu rút gọn
- Có khi được trưng bày .
- Nhưng cũng có khi cất ...
- Nghĩa là phải ra sức.
Ba giây. Bốn giây.
Năm giây. Lâu quá!
Một hồi còi.
Lá ơi!
- Hãy kể cuộc đời bạn .
- Bình thường lắm, .
Bài tập 4: ? Nêu tác dụng cuả câu đặc biệt vừa tìm được?
Tác dụng
Làm cho câu gọn hơn
tránh lặp lại từ " tinh thần
yêu nước", " chúng ta"
Thông báo thời gian
Thể hiện sự xuất hiện đột
ngột của hồi còi .
- Gọi đáp.
- Câu rút gọn thể hiện cách nói chuyện chân tình
Đ
Đ
Đ
0 đ
0 đ
A
B
C
D
E
F
Nhóm I
10 đ
Đ
Đ
Đ
40 đ
30 đ
20 đ
Đ
S
Nhóm II
Nhóm III
Nhóm IV
Trò chơi chọn chũ trả lời
Trò chơi chọn chữ trả lời
10
0
50 đ
60 đ
Đ
Đ
Đ
0 đ
0 đ
10 đ
Đ
Đ
Đ
40 đ
30 đ
20 đ
Đ
S
10
0
50 đ
60 đ
Đ
Đ
Đ
0 đ
0 đ
10 đ
Đ
Đ
Đ
40 đ
30 đ
20 đ
Đ
S
10
0
50 đ
60 đ
Đ
Đ
Đ
0 đ
0 đ
10 đ
Đ
Đ
Đ
40 đ
30 đ
20 đ
Đ
S
10
0
50 đ
60 đ
Kính chúc quý thầy cô giáo một năm mới
an khang thịnh vượng