Bài 20. Câu đặc biệt

07/07/2010
H` XUÂN KNUL
1

KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM!
KIỂM TRA BÀI CŨ:
Thế nào là câu rút gọn?
Tác dụng của rút gọn câu là gì?
Câu rút gọn là câu được lược bỏ một số thành phần chính như: chủ ngữ, vị ngữ.
Tác dụng:
Làm cho câu gọn hơn, vừa thông tin được nhanh, vừa tránh lặp những từ ngữ đã xuất hiện trong câu đứng trước;
Ngụ ý hành động, đặc điểm nói trong câu là của chung mọi người (lược bỏ chủ ngữ)
Bài 20: CÂU ĐẶC BIỆT
I. Thế nào là câu đặc biệt?
Câu được in đậm có cấu tạo như thế nào? Hãy thảo luận cùng các bạn và lựa chọn một câu trả lời đúng:
Đó là một câu bình thường, có đủ chủ ngữ và vị ngữ.
Đó là một câu rút gọn, lược bỏ cả chủ ngữ lẫn vị ngữ.
Đó là một câu không thể có chủ ngữ và vị ngữ.
1. Ví dụ:
Cho ba câu sau:
Ôi, em Thủy! Tiếng kêu sửng sốt của cô giáo làm tôi giật mình. Em tôi bước vào lớp. ( Khánh Hoài)
2. Bài học:
Câu đặc biệt là loại câu không cấu tạo theo mô hình chủ ngữ - vị ngữ
Câu “Ôi, em Thủy!” là câu không có chủ ngữ và vị ngữ.
II. Tác dụng của câu đặc biệt

Xem bảng sau đây, chép lại vào vở rồi đánh dấu x vào ô thích hợp.
X
X
X
X
Bài 20: CÂU ĐẶC BIỆT
I. Thế nào là câu đặc biệt?
1. Ví dụ:
2. Bài học:
II. Tác dụng của câu đặc biệt
Câu đặc biệt thường được dùng để làm gì?
Câu đặc biệt thường được dùng để:
Xác định thời gian, nơi chốn diễn ra sự việc được nói đến trong đoạn;
Liệt kê, thông báo về sự tồn tại của sự vật, hiện tượng;
Bộc lộ cảm xúc;
Gọi đáp
Câu đặc biệt thường được dùng để:
Xác định thời gian, nơi chốn diễn ra sự việc được nói đến trong đoạn;
Liệt kê, thông báo về sự tồn tại của sự vật, hiện tượng;
Bộc lộ cảm xúc;
Gọi đáp
Bài 20: CÂU ĐẶC BIỆT
I. Thế nào là câu đặc biệt?
Câu đặc biệt là loại câu không cấu tạo theo mô hình chủ ngữ - vị ngữ
Câu đặc biệt thường được dùng để:
Xác định thời gian, nơi chốn diễn ra sự việc được nói đến trong đoạn;
Liệt kê, thông báo về sự tồn tại của sự vật, hiện tượng;
Bộc lộ cảm xúc;
Gọi đáp
II. Tác dụng của câu đặc biệt
Dòng nào sau đây có câu đặc biệt:
Tảng sáng, vòm trời cao xanh mênh mông. Gió từ trên đỉnh núi tràn xuống thung lũng mát rượi.
Đêm. Thành phố lên đèn như sao sa.
Họ là những tấm gương dũng cảm. Vì những lẽ đó, họ gần với chúng ta.
Bài 20: CÂU ĐẶC BIỆT
I. Thế nào là câu đặc biệt?
II. Tác dụng của câu đặc biệt
III. Luyện tập:
Bài tập 1/29-SGK: Tìm trong các ví dụ dưới đây những câu đặc biệt và câu rút gọn.
a. Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý. Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy. Nhưng cũng có khi cất giấu kín đáo trong rương, trong hòm. Bổn phận của chúng ta là làm cho những của quý kín đáo ấy đều được đưa ra trưng bày. Nghĩa là phải ra sức giải thích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo, làm cho tinh thần yêu nước của tất cả mọi người đều được thực hành và công việc yêu nước, công việc kháng chiến. (Hồ Chí Minh)
a. Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy. Nhưng cũng có khi cất giấu kín đáo trong rương, trong hòm.
Nghĩa là phải ra sức giải thích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo, làm cho tinh thần yêu nước của tất cả mọi người đều được thực hành và công việc yêu nước, công việc kháng chiến.
Là câu rút gọn
Bài 20: CÂU ĐẶC BIỆT
I. Thế nào là câu đặc biệt?
II. Tác dụng của câu đặc biệt
III. Luyện tập:
Bài tập 1/29-SGK: Tìm trong các ví dụ dưới đây những câu đặc biệt và câu rút gọn.
b. Đứng trước tổ dế, ong xanh khẽ vỗ cánh, uốn mình, giương cặp răng rộng và nhọn như đôi gọng kìm, rồi thoắt cái lao nhanh xuống hang sâu. Ba giây….Bốn giây…Năm giây…Lâu quá! (Vũ Tú Nam)
b. Ba giây….Bốn giây…Năm giây…Lâu quá!
Là câu đặc biệt
Bài 20: CÂU ĐẶC BIỆT
I. Thế nào là câu đặc biệt?
II. Tác dụng của câu đặc biệt
III. Luyện tập:
Bài tập 1/29-SGK: Tìm trong các ví dụ dưới đây những câu đặc biệt và câu rút gọn.
c. Sóng ầm ầm đập vào những tảng đá lớn ven bờ. Gió biển thổi lồng lộng. Ngoài kia là ánh đèn sáng rọi của một con tàu. Một hồi còi. (Nguyễn Trí Huân)
c. Một hồi còi.
Là câu đặc biệt
Bài 20: CÂU ĐẶC BIỆT
I. Thế nào là câu đặc biệt?
II. Tác dụng của câu đặc biệt
III. Luyện tập:
Bài tập 1/29-SGK: Tìm trong các ví dụ dưới đây những câu đặc biệt và câu rút gọn.
d. Chim sâu hỏi chiếc lá:
- Lá ơi! Hãy kể chuyện cuộc đời bạn cho tôi nghe đi!
- Bình thường lắm, chẳng có gì đáng kể đâu. (Trần Hoài Dương)
d. - Lá ơi! Hãy kể chuyện cuộc đời bạn cho tôi nghe đi!
- Bình thường lắm, chẳng có gì đáng kể đâu.
Là câu rút gọn
Bài 20: CÂU ĐẶC BIỆT
I. Thế nào là câu đặc biệt?
II. Tác dụng của câu đặc biệt
III. Luyện tập:
Bài tập 2/29-SGK: Mỗi câu đặc biệt và rút gọn em vừa tìm được trong bài tập trên có tác dụng gì?
a. Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý. Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy. Nhưng cũng có khi cất giấu kín đáo trong rương, trong hòm. Bổn phận của chúng ta là làm cho những của quý kín đáo ấy đều được đưa ra trưng bày. Nghĩa là phải ra sức giải thích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo, làm cho tinh thần yêu nước của tất cả mọi người đều được thực hành và công việc yêu nước, công việc kháng chiến. (Hồ Chí Minh)
a. Các câu rút gọn có tác dụng làm cho câu gọn hơn, tránh lặp từ ngữ đã xuất hiện ở câu trước.
Bài 20: CÂU ĐẶC BIỆT
I. Thế nào là câu đặc biệt?
II. Tác dụng của câu đặc biệt
III. Luyện tập:
Bài tập 2/29-SGK: Mỗi câu đặc biệt và rút gọn em vừa tìm được trong bài tập trên có tác dụng gì?
b. Đứng trước tổ dế, ong xanh khẽ vỗ cánh, uốn mình, giương cặp răng rộng và nhọn như đôi gọng kìm, rồi thoắt cái lao nhanh xuống hang sâu. Ba giây….Bốn giây…Năm giây…Lâu quá! (Vũ Tú Nam)
b. Ba giây….Bốn giây…Năm giây… ( xác định thời gian)
Lâu quá! ( bộc lộ cảm xúc)
Bài 20: CÂU ĐẶC BIỆT
I. Thế nào là câu đặc biệt?
II. Tác dụng của câu đặc biệt
III. Luyện tập:
Bài tập 2/29-SGK: Mỗi câu đặc biệt và rút gọn em vừa tìm được trong bài tập trên có tác dụng gì?
c. Sóng ầm ầm đập vào những tảng đá lớn ven bờ. Gió biển thổi lồng lộng. Ngoài kia là ánh đèn sáng rọi của một con tàu. Một hồi còi. (Nguyễn Trí Huân)
c. Một hồi còi (thông báo về sự tồn tại của sự vật, hiện tượng)
Bài 20: CÂU ĐẶC BIỆT
I. Thế nào là câu đặc biệt?
II. Tác dụng của câu đặc biệt
III. Luyện tập:
Bài tập 2/29-SGK: Mỗi câu đặc biệt và rút gọn em vừa tìm được trong bài tập trên có tác dụng gì?
d. Chim sâu hỏi chiếc lá:
- Lá ơi! Hãy kể chuyện cuộc đời bạn cho tôi nghe đi!
- Bình thường lắm, chẳng có gì đáng kể đâu. (Trần Hoài Dương)
d. - Lá ơi! ( gọi đáp)
Hãy kể chuyện cuộc đời bạn cho tôi nghe đi!
- Bình thường lắm
Tránh lặp từ ngữ đã xuất hiện ở câu trước.
Bài 20: CÂU ĐẶC BIỆT
I. Thế nào là câu đặc biệt?
II. Tác dụng của câu đặc biệt
III. Luyện tập:
Bài tập 3/29-SGK: viết một đoạn văn ngắn (khoảng 5-7 câu) tả cảnh quê hương em, trong đó có vài câu đặc biệt.
DẶN DÒ
07/07/2010
H` XUÂN KNUL
18
BÀI HỌC KẾT THÚC TẠI ĐÂY
XIN CẢM ƠN QUÍ THẦY CÔ VÀ CÁC EM!