Bài 20. Câu đặc biệt

Nhiệt liệt chào mừng quý thầy cô về dự giờ
Giâo viín th?c hi?n: Lí Thiín Xuđn Duyín
Trong các câu sau, câu nào là câu rút gọn?
Mùa xuân đến rồi!
Ngày mai, tôi đi chợ.
Học ăn, học nói, học gói, học mở.
Nam là học sinh giỏi.
KIỂM TRA BÀI CŨ
Có nên sử dụng câu rút gọn như trường hợp dưới đây không?
Vì sao?
Thầy giáo gọi Nam lên kiểm tra bài cũ, Nam chần chừ không muốn lên.
Thầy: Em có học bài không?
Nam: Không.

Tiết 82
Thứ Năm ngày 20 tháng 1 năm 2011
CÂU ĐẶC BIỆT
I. THẾ NÀO LÀ CÂU ĐẶC BIỆT?
Xét ví dụ sau:
Ôi, em Thuỷ! Tiếng kêu sửng sốt của cô giáo làm em tôi giật mình. Em tôi bước vào lớp.
Hãy lựa chọn câu trả lời đúng?
a. Đó là câu bình thường có đủ chủ ngữ- vị ngữ.
b. Đó là câu rút gọn, lược bỏ chủ ngữ, vị ngữ.
c. Đó là câu không thể có chủ ngữ, vị ngữ.

I.Thế nào là câu đặc biệt:
1.Ví dụ: SGK
Nhận xét:
Ôi ! Em thủy!Câu không thể có chủ ngữ và vị ngữ =>Câu đặc biệt.
2.Ghi nhớ:
SGK/28
Tìm câu đặc biệt trong các đoạn văn dưới đây?

1. “Ôi! Trăm hai mươi lá bài đen đỏ, có cái ma lực gì mà run rủi cho quan mê được như thế”?

2. Chiều, chiều rồi! Một buổi chiều êm ả như ru văng vẳng tiếng ếch nhái kêu ran ngoài đồng ruộng theo gió nhẹ đưa vào.
Ôi!
Chiều, chiều rồi!
II. TÁC DỤNG CỦA CÂU ĐẶC BIỆT:
Chọn câu vào ô thích hợp.
II.Tác dụng của câu đặc biệt:
1.Ví dụ:
a.Một đêm mùa xuânXác định thời gian.
b.Tiếng reo.Tiếng vỗ tay  Liệt kê,thông báo về sự tồn tại của sự vật, hiện tượng.
c. “Trời ơi” Bộc lộ cảm xúc.
d.Sơn! Em Sơn! Sơn ơi! Chị An ơi! Gọi đáp
2.Ghi nhớ: SGK/ 29
Ví dụ:
-A hỏi: “ Chị gặp anh ấy bao giờ?”
-B trả lời: “ Một đêm mùa xuân”
Thảo luận:
1.Hãy xác định trong ngữ cảnh trên, câu: “ Một đêm mùa xuân” là câu rút gọn hay câu đặc biệt? Vì sao?
2.Câu đặc biệt khác câu rút gọn ở điểm nào?


I.Thế nào là câu đặc biệt:
II.Tác dụng của câu đặc biệt:
1.Ví dụ:
2.Ghi nhớ:
3.Lưu ý: Câu đặc biệt khác câu rút gọn
III. LUYỆN TẬP:
BT1:Học sinh thảo luận
Nhóm 1 + 2: câu a + b
Nhóm 3 + 4: câu c + d
BT1:Tìm câu rút gọn và câu đặc biệt:
a.- Câu rút gọn:
“Có khi được trưng bày … dễ thấy”, “Nhưng cũng có khi … trong hòm”, “Nghĩa là … kháng chiến.”
- Không có câu đặc biệt.
b.- Câu đặc biệt:
“Ba giây … Bốn giây … Năm giây … Lâu quá!”.
- Không có câu rút gọn.
c. Câu đặc biệt:
“Một hồi còi.”
 Không có câu rút gọn.
d. Câu đặc biệt:
“ Lá ơi!”
Câu rút gọn:
“Hãy kể chuyện cuộc đời bạn cho tôi nghe đi!”; “Bình thường lắm, chẳng có gì đáng kể đâu.”

2) Tác dụng của câu rút gọn và câu đặc biệt ở bài tập (1):
- Câu rút gọn:
Làm cho câu gọn hơn, tránh lặp lại những từ ngữ đã xuất hiện trong câu trước.
- Câu đặc biệt:
+ Câu (b): xác định thời gian(câu 1, 2, 3), bộc lộ cảm xúc(câu 4).
+ Câu (c): liệt kê, thông báo sự tồn tại của sự vật.
+ Câu (d): gọi đáp.
Em hãy xem bức tranh sau và viết một đoạn văn ngắn có sử dụng câu đặc biêt
IV/ CỦNG CỐ:
Thế nào là câu đặc biệt? Cho ví dụ.
Em hãy nêu tác dụng của câu đặc biệt?
V. DẶN DÒ:
Về nhà học bài.
Làm bài tập 3.
Soạn bài: “Bố cục và phương pháp lập luận trong văn nghị luận”.
XIN CẢM ƠN CÁC
THẦY CÔ CÙNG CÁC EM