Bài 20. Câu đặc biệt

Chào mừng quý thầy cô đã về dự giờ ngày hôm nay
CÂU ĐẶC BiỆT
Mục tiêu cần đạt:
Ki?n th?c: Kh�i ni?m c�u d?c bi?t.
T�c d?ng c?a vi?c s? d?ng c�u d?c bi?t.
2. K? nang: Nh?n bi?t c�u d?c bi?t, bi?t ph�n bi?t c�u d?c bi?t v� c�u r�t g?n.
Ph�n tích t�c d?ng c?a c�u d?c bi?t.
S? d?ng di?p ng? ph� h?p v?i hồn c?nh giao ti?p.
3.Th�i d?:Cĩ � th?c s? d?ng c�u d?c bi?t trong nĩi, vi?t.
Tiết 82
*Xét ví dụ:
- Ôi, em Thủy ! Tiếng kêu sửng sốt của cô giáo làm tôi giật mình. Em tôi bước vào lớp.
Khánh Hoài
- Mưa và rét! Vắt rừng! Đoàn quân vượt suối băng rừng tiến lên phía trước. Dân công ùn ùn lướt theo…

- Làng quê đang thức dậy. Một tiếng gà gáy xa.
Một ánh sao Mai chưa tắt. Một chân trời ửng đỏ phía xa.

Câu in đậm không thể có chủ ngữ và vị ngữ
I.Khái niệm
Các câu in đậm có phải là câu đặc biệt không? Tại sao?
Chừng nửa đêm tới đỉnh. Có một cái hang rộng. Chúng tôi dừng lại.
Buổi văn nghệ, bỗng nhiên có một tiếng động mạnh, nước đập ùm ùm như có người tập bơi. Một người reo lên:
- Cá heo!
Hà Đình Cẩn
c. Hai chân Nhẫn quàng lên cổ. Quên cả đói. Quên cả rét. Con Tô cũng dài bụng ra chạy theo.
Hồ Phương




II. TÁC DỤNG
2.Nhận xét các câu in đậm trong các ví dụ sau:
a/. Vài hôm sau. Buổi chiều. Anh đi bộ dọc con đường từ bến xe tìm về xóm Hạ.

b/. Lớp sinh hoạt vào lúc nào?
-Buổi chiều.

c/. Bên ngoài. Người đang đi và thời gian đang trôi.

d/. Anh để xe trong sân hay ngoài sân?
- Bên ngoài.
*Phân biệt câu rút gọn và câu đặc biệt có điểm nào giống và khác?
Câu rút gọn
- Là câu đơn 2 thành phần
- Dựa vào hoàn cảnh sử dụng có thể xác định từ, cụm từ làm thành phần nào trong câu
- Có thể khôi phục các thành phần bị lược bỏ
Giống: Có cấu tạo gồm 1 từ hoặc một cụm từ.
Khác:
Câu đặc biệt
- Không tạo ra theo mô hình CN-VN
Từ, cụm từ làm trung tâm cú pháp


- Không có khả năng khôi phục.

a/.Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý. Có khi được trưng bày trong tủ kính trong bình pha lê rõ ràng dể thấy. Nhưng cũng có khi cất giấu kín đáo trong rương trong hòm. Bổn phận của chúng ta là làm cho những của quý kín đáo ấy được đưa ra trưng bày. Nghĩa là phải ra sức giải thích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo, làm cho tinh thần yêu nước của tất cả mọi người dều được thực hành vào công việc yêu nước, công việc kháng chiến.
Hồ Chí Minh
b/. Đứng trước tổ dế ong xanh khẽ vỗ cánh, uốn mình, giương cặp răng rộng và nhọn như đôi gọng kìm, rồi thoắt một cái lao nhanh xuống hang sâu. Ba giây….. Bốn giây…..Năm giây….Lâu quá!
Vũ Tú Nam
III. LUYỆN TẬP
1. Tìm câu rút gọn và câu đặc biệt. Nêu tác dụng.

c/. Sóng ầm ầm đập vào những tảng đá lớn ven bờ. Gió biển thổi lồng lộng. Ngoài kia là ánh đèn sáng rọi của một con tàu. Một hòi còi.
Nguyễn Tri Huân
d/. Chim sâu hỏi chiếc lá:
Lá ơi! Hãy kể chuyện cuộc đời bạn cho tôi nghe đi!
Bình thường lắm, chẳng có gì đáng kể đâu.
Trần Hoài Dương
III. LUYỆN TẬP
2. Viết một đoạn văn ngắn( khoảng 5-7 câu) tả cảnh quê hương em, trong đó có một vài câu đặc biệt.
*Bài tập về nhà:
-Học thuộc bài, tìm trong các văn bản đã học câu đặc biệt và nêu tác dụng của chúng.
-Nhận xét về cấu tạo của câu đặc biệt và câu rút gọn.
Soạn bài: Sự giàu đẹp của Tiếng Việt

III. LUYỆN TẬP
Nội dung bài giảng đến đây
kết thúc!
Chúc các em học tập thật tốt!