Bài 20. Câu đặc biệt

CÂU ĐẶC BIỆT
Tuần 23 - Tiết 82
Tiếng Việt
I. TH? N�O L� C�U D?C BI?T?
ễi, em Th?y ! Ti?ng kờu s?ng s?t c?a cụ giỏo l�m tụi gi?t mỡnh. Em tụi bu?c v�o l?p.
( Khỏnh Ho�i )
Câu được in đậm có cấu tạo như thế nào? Hãy thảo luận với các bạn trong 1 phút và lựa chọn một câu trả lời đúng:
a) Đó là một câu bình thường, có đủ chủ ngữ và vị ngữ.
b) Đó là một câu rút gọn, lược bỏ cả chủ ngữ lẫn vị ngữ.
c) Đó là câu không thể có chủ ngữ và vị ngữ
b. Không thể khôi phục chủ ngữ và vị ngữ.
a. Khôi phục chủ ngữ và vị ngữ được.

Câu: Ôi, em Thủy!
Ta khôi phục lại chủ ngữ - vị ngữ được không?
* Bài tập nhanh
Xác định câu đặc biệt trong đoạn văn sau:
Rầm! Mọi người ngoảnh lại nhìn. Hai chiếc xe
máy đã tông vào nhau. Thật khủng khiếp.
x
x
x
x
* Bài tập nhanh
Xác định và nêu tác dụng câu đặc biệt trong đoạn văn sau:
Hai ông sợ vợ tâm sự với nhau. Một ông thở dài:
Hôm qua, sau một trận cãi vã tơi bời khói lửa, tớ buộc bà ấy phải quỳ…
Bịa!
Thật mà!
Thế cơ à? Rồi sao nữa?
Bà ấy quỳ xuống đất và bảo: Thôi! Bò ra khỏi gầm giường đi!
( Phải quỳ- sưu tầm)
B?a!
-> Phủ định
Thật mà!
-> Khẳng định bộc lộ cảm xúc
Thế cơ à? Rồi sao nữa?
-> Hỏi và bộc lộ cảm xúc
Thôi!
-> Mệnh lệnh và bộc lộ cảm xúc.
- Không có cấu tạo theo
mô hình chủ ngữ, vị ngữ.
- VD: Hồi ấy, mỗi ngày một
lá thư.
Không phục hồi lại được
Lược bỏ thành phần câu:
Chủ ngữ, vị ngữ…
- VD: Bao giờ Nam đi Duyên Hải ?
Ngày mai.
Phục hồi lại được thành phần
đã mất.
- VD: Bao giờ Nam đi Duyên Hải ?
Ngày mai. Tôi đi Duyên Hải.
III. LUYỆN TẬP
Bài tập 1 (SGK-29): Tìm câu đặc biệt và câu rút gọn.
Không có câu đặc biệt
Ba giây…Bốn giây…
Năm giây…Lâu quá!
Một hồi còi.
Lá ơi!
- Có khi …trong hòm
- Nghĩa là phải…công việc kháng chiến
Không có câu rút gọn
Không có câu rút gọn
- Hãy kể chuyện cuộc đời bạn cho tôi nghe đi!
- Bình thường lắm, chẳng có gì đâu.
III. LUYỆN TẬP
b) Các câu đặc biệt.
Ba giây…Bốn giây…Năm giây….
c) Một hồi còi.
d) Lá ơi!
Bài tập 2 (SGK-29): Tác dụng của câu đặc biệt và câu rút gọn:
-> Xác định thời gian.
Lâu quá!
-> Bộc lộ cảm xúc
-> Tường thuật
-> Gọi đáp
* Tác dụng của câu đặc biệt:
* Tác dụng của câu rút gọn:
- Làm cho câu gọn hơn, tránh lặp những từ ngữ đã xuất hiện trong câu đứng trước (các câu trong đoạn a, câu thứ 2 trong đoạn d)
- Làm cho câu gọn hơn – câu mệnh lệnh thường rút gon chủ ngữ (câu thứ nhất trong đoạn d)