Bài 2. Thông tin và biểu diễn thông tin

Kiểm Tra Bài Cũ
Câu hỏi
1. Thông tin là gì? Cho ví dụ.
2. Hoạt động thông tin của con người bao gồm những hoạt động nào? Vẽ mô hình quá trình xử lí thông tin.
3. Một trong các nhiệm vụ chính của tin học là gì?
Trả lời
1. Thông tin là tất cả những gì đem lại sự hiểu biết về thế giới xung quanh (sự vật, sự kiện...) và về chính con người.
VD: Tiếng trống trường cho em biết giờ ra chơi hay vào lớp
Đèn tín hiệu giao thông cho em biết khi nào có thể qua đường, ...
Kiểm Tra Bài Cũ
3. Một trong các nhiệm vụ chính của Tin học là nghiên cứu việc thực hiện các hoạt động thông tin một cách tự động nhờ sự trợ giúp của máy tính điện tử.
Bài 2
THÔNG TIN VÀ
BIỂU DIỄN THÔNG TIN
1. Các dạng thông tin cơ bản
Thế giới quanh ta rất phong phú và đa dạng nên có nhiều dạng thông tin khác nhau. Nhưng ở đây chúng ta chỉ xét ba dạng thông tin cơ bản trong tin học
Dạng văn bản
Dạng hình ảnh
- Dạng âm thanh
Đây là các dạng thông tin thường gặp trong cuộc sống.
Nêu khái niệm của 3 dạng thông tin? Cho ví dụ
- Dạng văn bản: là những thông tin thu được từ sách vở, báo chí...
- Dạng hình ảnh: là những thông tin thu được từ những bức tranh, bức ảnh, những đoạn phim...
- Dạng âm thanh: là những thông tin mà em nghe thấy được như: tiếng đàn, tiếng trống trường...
1. Các dạng thông tin cơ bản
Ba dạng thông tin mà SGK trình bày không phải là tất cả các dạng thông tin. Trong cuộc sống con người thường thu nhận thông tin dưới dạng khác nhau: mùi, vị, cảm giác (nóng, lạnh, vui buồn...).
Nhưng hiện tại thì máy tính chỉ có thể xử lí 3 dạng thông tin nói trên. Con người cũng đang nghiên cứu để máy tính có thể xử lí các dạng thông thông tin khác.
1. Các dạng thông tin cơ bản
 Dạng văn bản
2. Biểu diễn thông tin
- Ngoài cách biểu diễn thông tin bằng văn bản, hình ảnh, âm thanh, thông tin còn có thể được biểu diễn bằng nhiều cách khác nhau.
VD:
- Mỗi dân tộc có hệ thống các chữ cái của riêng mình để biểu diễn thông tin dưới dạng văn bản.
- Để tính toán, chúng ta biểu diễn thông tin dưới dạng các con số và kí hiệu toán học.
- Để biểu diễn 1 bản nhạc người ta dùng các nốt nhạc...
a. Biểu diễn thông tin
- Ba dạng thông tin cơ bản mà ta đề cập ở trên thực chất chỉ là cách biểu diễn thông tin mà thôi.
- Các em lưu ý, cùng 1 thông tin có thể có nhiều cách biểu diễn khác nhau.
Vd: Để diễn tả 1 buổi sáng đẹp trời thì:
+ Họa sĩ có thể vẽ bức tranh
+ Nhạc sĩ lại diễn đạt cảm xúc dưới dạng bản nhạc.
+ Nhà thơ có thể sáng tác 1 bài thơ
....
2. Biểu diễn thông tin
Vậy biểu diễn thông tin là gì? Cho ví dụ.
- Biểu diễn thông tin là cách thể hiện thông tin dưới dạng cụ thể nào đó.
i
2. Biểu diễn thông tin
b. Vai trò của biểu diễn thông tin
Biểu diễn thông tin có vai trò như thế nào đối với việc truyền và tiếp nhận thông tin? Vì sao?
Quan trọng
- Vì biểu diễn thông tin giúp cho việc truyền và nhận thông tin một cách dễ dàng.
2. Biểu diễn thông tin
- Biểu diễn thông tin giúp cho việc truyền và nhận thông tin một cách dễ dàng.
- Biểu diễn thông tin có vai trò quyết định đối với mọi hoạt động thông tin của con người.
- Biểu diễn thông tin nhằm mục đích lưu trữ và chuyển giao thông tin thu nhận được.
Nêu ví dụ minh hoạ?
VD: - Khi nhìn một tấm ảnh của người bạn chưa quen sẽ giúp em dễ nhận ra người bạn đó ở lần gặp đầu tiên
- Tấm bia tiến sĩ trong văn Miếu Quốc Tử Giám Hà Nội cho ta biết về sự kiện và con người cách ta hàng trăm năm lịch sử.
3. Biểu diễn thông tin trong máy tính
Thông tin có thể được biểu diễn bằng nhiều cách khác nhau tùy theo mục đích và đối tượng.
Để máy tính xử lí thông tin thì thông tin lưu trữ trong máy tính phải được biểu diễn dưới dạng phù hợp
Đó là dạng nào?
 2 kí hệu: 0 và 1
- Dạng dãy bit
- Vậy trong máy tính người ta sử dụng dãy bit (còn gọi là dãy nhị phân) để biểu diễn thông tin.
- Dãy bit này chỉ bao gồm mấy kí hiệu?
Trong đó: + Kí hiệu số 1 ứng với trạng thái có tín hiệu.
+ Kí hiệu số 0 ứng với trạng thái không có tín hiệu.
VD: - Bóng đèn có 2 trạng thái sáng & tối (tương ứng với 1 là bóng đèn sáng (bật), 0 là tắt).
- Số 10 được biểu diễn dưới dạng dãy bit là 00001010 - Chữ A được biểu diễn dưới dạng dãy bit là: 01000001
- Để máy tính có thể xử lí, thì thông tin cần được biểu diễn dưới dạng dãy bit (còn gọi là dãy nhị phân) chỉ gồm hai kí hiệu 1 và 0.
3. Biểu diễn thông tin trong máy tính
- Thông tin đưa vào máy tính sẽ được biến đổi thành dãy bit. Kết quả sau xử lí sẽ được biến đổi dưới dạng văn bản, âm thanh hoặc hình ảnh để con người có thể tiếp nhận được.
Tại sao thông tin trong máy tính phải được biễu diễn thành dãy bit?
- Thông tin được biểu diễn dưới dạng các dãy bit và dùng các dãy bit ta có thể biểu diễn được tất cả các thông tin dạng cơ bản trong máy tính.
3. Biểu diễn thông tin trong máy tính
Bởi vì máy tính có thể hiểu, xử lí và lưu trữ được các dãy bit
Vậy những thông tin đưa vào và được lưu giữ trong máy gọi là gì?
- Để trợ giúp con người trong các hoạt động thông tin, máy tính cần:
+ Biến đổi thông tin đưa vào máy tính thành dãy bit.
+ Biến đổi thông tin lưu trữ dưới dạng dãy bit thành một trong các dạng thông tin cơ bản.
3. Biểu diễn thông tin trong máy tính
- Dữ liệu
- Thông tin được lưu giữ trong máy tính gọi là dữ liệu.
- Để trợ giúp con người trong các hoạt động thông tin, máy tính cần phải làm gì?
1. Ba dạng cơ bản của thông tin là văn bản, hình ảnh, âm thanh.
2. Thông tin có thể được biểu diễn bằng nhiều hình thức khác nhau. Biểu diễn thông tin có vai trò quyết định đối với mọi hoạt động thông tin của con người.
3. Dữ liệu là thông tin được lưu giữ trong máy tính.
4. Để máy tính có thể xử lí, thông tin cần được biểu diễn dưới dạng dãy bit chỉ gồm hai kí hiệu 0và 1.
Ghi nhớ
Bài tập
Ngoài 3 dạng thông tin cơ bản nêu trong bài học, em hãy thử tìm xem còn có dạng thông tin nào khác không?
Nêu một vài ví dụ minh hoạ việc có thể biểu diễn thông tin bằng nhiều cách đa dạng khác nhau.
Theo em, tại sao thông tin trong máy tính được biểu diễn thành dãy bit?