Bài 2. Thông tin và biểu diễn thông tin

GV: Võ Nhật Trường
GV: Võ Nhật Trường
Câu hỏi 1. Thông tin là gì? Cho ví dụ.
Trả lời: Thông tin là tất cả những gì đem lại sự hiểu biết về thế giới xung quanh (sự vật, sự kiện...) và về chính con người.
VD: Tiếng trống trường cho em biết giờ ra chơi hay vào lớp
Đèn tín hiệu giao thông cho em biết khi nào có thể qua đường, ...
Kiểm Tra Bài Cũ
GV: Võ Nhật Trường
Kiểm Tra Bài Cũ
Trả lời:
-Hoạt động thông tin bao gồm việc tiếp nhận thông tin, xử lí thông tin, lưu trữ thông tin và truyền thông tin
-Những công cụ, phương tiện đó là: kính hiển vi, nhiệt kế, kính thiên văn, máy tính điện tử…
Câu hỏi 2. Hãy cho biết hoạt động thông tin là gì? Tìm những công cụ và phương tiện giúp con người vượt qua hạn chế của các giác quan và bộ não?
GV: Võ Nhật Trường
NỘI DUNG
1. Các dạng thông tin cơ bản
2. Biểu diễn thông tin
3. Biểu diễn thông tin trong máy tính.
GV: Võ Nhật Trường
Dạng văn bản



Dạng hình ảnh



Dạng âm thanh

Đây là các những dạng thông tin thường gặp trong cuộc sống.
1. Các dạng thông tin cơ bản
GV: Võ Nhật Trường
Là những gì được ghi lại bằng con số, chữ viết hay các ký hiệu trong sách vở, báo chí…
1. Các dạng thông tin cơ bản
Dạng văn bản:
GV: Võ Nhật Trường
Là những hình vẽ minh họa trong sách báo, bức tranh vẽ, tấm ảnh chụp một người nào đó…
1. Các dạng thông tin cơ bản
Dạng hình ảnh:
GV: Võ Nhật Trường
như tiếng đàn, tiếng chuông, tiếng chim hót, tiếng trống trường, tiếng bài hát….
1. Các dạng thông tin cơ bản
Dạng âm thanh:
GV: Võ Nhật Trường
Lưu ý:
Ngoài 3 dạng thông tin cơ bản trên, trong cuộc sống ta còn gặp các dạng thông tin khác như: mùi, vị, cảm giác (nóng, lạnh, vui buồn...).
Nhưng hiện tại thì máy tính chỉ có thể xử lí 3 dạng thông tin nói trên. Con người cũng đang nghiên cứu để máy tính có thể xử lí các dạng thông thông tin khác.
1. Các dạng thông tin cơ bản

- Dạng văn bản
- Dạng hình ảnh
- Dạng âm thanh
GV: Võ Nhật Trường
2. Biểu diễn thông tin
GV: Võ Nhật Trường
VD:
- Mỗi dân tộc có hệ thống các chữ cái của riêng mình để biểu diễn thông tin dưới dạng văn bản.
- Để tính toán, chúng ta biểu diễn thông tin dưới dạng các con số và kí hiệu toán học.
- Để biểu diễn 1 bản nhạc người ta dùng các nốt nhạc...
a. Biểu diễn thông tin
 Biểu diễn thông tin là cách thể hiện thông tin dưới dạng cụ thể nào đó.
2. Biểu diễn thông tin
Biểu diễn thông tin là gì?
GV: Võ Nhật Trường
Phiến đá khắc hoạ
của người xưa
Hình vẽ trong động đá
Hình vẽ trên mặt trống đồng
Bia mộ trong Văn Miếu Quốc Tử Giám Hà Nội
2. Biểu diễn thông tin
GV: Võ Nhật Trường

 Biểu diễn thông tin có vai trò quyết định trong các hoạt động thông tin nói chung và xử lí thông tin nói riêng.
 Biểu diễn thông tin phù hợp cho phép lưu giữ và chuyển giao thông tin từ đời này sang đời khác.
b. Vai trò của biểu diễn thông tin
2. Biểu diễn thông tin
Biểu diễn thông tin có vai trò như thế nào đối với việc truyền và tiếp nhận thông tin?
GV: Võ Nhật Trường
- Biểu diễn thông tin dưới dạng phù hợp cho phép lưu giữ và chuyển giao thông tin, không chỉ cho những người đương thời mà cho cả thế hệ tương lai. Các hình vẽ của người xưa khắc hằn trong hang động cho ta biết được phần nào về cuộc sống con người thời cổ đại…
Ví dụ: việc mô tả bằng lời về hình dáng hoặc tấm ảnh của người bạn chưa quen, giúp em nhận ra bạn ở lần gặp đầu tiên.
Bức hoạ trong hang động
2. Biểu diễn thông tin
GV: Võ Nhật Trường

b. Vai trò của biểu diễn thông tin
2. Biểu diễn thông tin
 Cùng một thông tin nhưng sẽ có nhiều cách biểu diễn khác nhau. Tùy vào trường hợp hoàn cảnh cụ thể mà ta có cách biểu diễn thích hợp.
GV: Võ Nhật Trường
Chữ nổi dành cho người khiếm thị.
Thiết bị trợ tai cho người khiếm thính.
2. Biểu diễn thông tin
GV: Võ Nhật Trường
3. Biểu diễn thông tin trong máy tính:
- Để máy tính có thể giúp con người xử lý thông tin thì thông tin cần được biểu diễn dưới dạng phù hợp.
Thông tin được biểu diễn trong máy tính như thế nào?
GV: Võ Nhật Trường
3. Biểu diễn thông tin trong máy tính:
 Thông tin trong máy tính được biểu diễn dưới dạng các dãy bit (còn gọi là dãy nhị phân) chỉ gồm 2 kí hiệu là 0 và 1. vì máy tính chỉ hiểu và xử lý được thông tin dưới dạng các dãy bit.
GV: Võ Nhật Trường
3. Biểu diễn thông tin trong máy tính
Em hãy cho biết dữ liệu là gì?
 Dữ liệu: là thông tin được lưu trữ trong máy tính.
Để trợ giúp con người trong các hoạt động thông tin, máy tính cần gì?
 Để trợ giúp con người trong các hoạt động thông tin, máy tính cần:
- Biến đổi thông tin đưa vào máy tính thành dãy bit.
- Biến đổi thông tin lưu trữ dưới dạng dãy bit thành các dạng thông tin cơ bản.
GV: Võ Nhật Trường
Ví dụ:
3. Biểu diễn thông tin trong máy tính
GV: Võ Nhật Trường
Quy ước:
- Bật là 1
- Tắt là 0
1
1
0
0
1
0
1
0
Quy ước cách biểu diễn thông tin trong máy tính
Ví dụ:
3. Biểu diễn thông tin trong máy tính
GV: Võ Nhật Trường
BỘ
PHẬN
BIẾN
ĐỔI
GIAO TIẾP
Mô hình quá trình thực hiện giao tiếp giữa người và máy tính
GV: Võ Nhật Trường
Ví dụ:
Số 15 được biểu diễn trong máy tính dưới dạng dãy bit là 00001111
Chữ A được biểu diễn trong máy tính dưới dạng dãy bit là 01000001
Số 514 được biểu diễn trong máy tính dưới dạng dãy bit là 0000001000000010
Từ HOA được biểu diễn trong máy tính dưới dạng dãy bit là :
01001000 01001111 01000001
H O A
3. Biểu diễn thông tin trong máy tính
GV: Võ Nhật Trường
Các phát biểu sau đây là đúng hay sai?



Bài tập
GV: Võ Nhật Trường
2. Những dạng thông cơ bản trong tin học?
A. Văn bản
B. Hình ảnh
C. Âm thanh
D. Tất cả đều đúng
Đáp án đúng: D
Bài tập
GV: Võ Nhật Trường
3. Thế nào là biểu diễn thông tin?
A. Là lưu trữ và chuyển giao thông tin
B. Có vai trò quyết định đối với hoạt động tin học
C. Là cách thể hiện thông tin dưới dạng cụ thể nào đó
D. Tất cả đúng
Đáp án đúng: C
Bài tập
GV: Võ Nhật Trường
4.Trong máy tin thông tin được biểu diễn như thế nào ?
A. Thông tin được biểu diễn văn bản
B. Thông tin được biểu diễn hình ảnh
C. Thông tin được biểu diễn âm thanh
D. Thông tin được biểu diễn dưới dạng dãy bit
Đáp án đúng: D
Bài tập
GV: Võ Nhật Trường
Tập truyện tranh quen thuộc với nhiều bạn nhỏ “Đô rê mon” cho em thông tin
Dạng văn bản.
Dạng âm thanh.
Dạng hình ảnh.
Tổng hợp hai dạng văn bản và hình ảnh.
Cả 3 dạng văn bản, âm thanh, hình ảnh.
Hãy chọn phương án đúng nhất.
Bài tập
GV: Võ Nhật Trường
Văn bản, số, hình ảnh, âm thanh, phim ảnh trong máy tính được gọi chung là:
Lệnh.
Chỉ dẫn.
Thông tin.
Dữ liệu.
Hãy chọn phương án ghép đúng.
Bài tập
GV: Võ Nhật Trường
Để ca ngợi về đất nước Việt Nam tươi đẹp ta có thể làm gì?
Viết một bài văn.
Vẽ một bức tranh hay chụp một tấm ảnh.
Viết một bản nhạc.
Tất cả các hình thức trên.
Hãy chọn phương án đúng trả lời đúng.
Bài tập
GV: Võ Nhật Trường
Để nói chuyện với người khiếm thính hoàn toàn, người ta không thể
Nói hoặc đọc thật to.
Vẽ hoặc viết ra giấy.
Dùng điệu bộ của nét mặt hoặc cử chỉ của bàn tay.
Cho xem những tấm ảnh.
Hãy chọn phương án ghép đúng.
Bài tập
GV: Võ Nhật Trường
Máy tính có thể dùng để xác định
Mọi suy nghĩ trong đầu con người.
Quỹ đạo quay quanh mặt trời của các hành tinh.
Cảm giác của em khi nhận phần thưởng học sinh giỏi.
Giấc mơ của em đêm qua.
Hãy chọn phương án ghép đúng.
Bài tập
GV: Võ Nhật Trường
Có thể biểu diễn các chữ Việt để máy tính xử lí được không?
Không. Chúng ta chỉ có thể biểu diễn được các chữ cái tiếng Anh.
Không. Chúng ta chỉ có thể biểu diễn được các chữ cái không có bất kì dấu đặc biệt nào khác.
Được, nhưng cần phải có máy tính với một bộ xử lí riêng.
Được. Các chữ tiếng Việt là các kí hiệu và sử dụng các chữ số nhị phân chúng ta có thể biểu diễn được mọi kí hiệu.
Hãy chọn phương án trả lời đúng.
Bài tập
GV: Võ Nhật Trường
Theo em, tại sao thông tin trong máy tính biểu diễn thành dãy bit?
Vì máy tính gồm các mạch điện tử chỉ có hai trạng thái đóng mạch và ngắt mạch.
Vì chỉ cần dùng hai kí hiệu 0 và 1, người ta có thể biểu diễn được mọi thông tin trong máy tính.
Vì máy tính không hiểu được ngôn ngữ tự nhiên.
Tất cả các lí do trên đều đúng.
Hãy chọn phương án trả lời đúng.
GV: Võ Nhật Trường
Để truyền đạt thông tin tới người bị khiếm thị hoàn toàn, người ta có thể
Vẽ hoặc viết ra giấy.
Đọc nội dung ghi trên giấy hoặc cho nghe một bài hát.
Cho xem những bức ảnh.
Nhấp nháy đèn tín hiệu.
Hãy chọn phương án ghép đúng.
GV: Võ Nhật Trường
Theo em, mùi vị của món ăn mẹ nấu cho em là thông tin dạng nào?
Văn bản.
Âm thanh.
Hình ảnh.
Không phải là một trong các dạng thông tin cơ bản hiện nay của tin học.
Hãy chọn phương án trả lời đúng.
GV: Võ Nhật Trường
Theo em, tại sao thông tin trong máy tính được biểu diễn thành dạng dãy bit?
A. Vì máy tính gồm các mạch điện tử chỉ có hai trạng thái đóng mạch và ngắt mạch
B. Vì chỉ cần dùng hai kí hiệu 0 và 1 , người ta có thể biểu diễn được mọi thông tin trong máy tính.
C. Vì máy tính không hiểu được ngôn ngữ tự nhiên.
D. Tất cả các lí do trên đều đúng
Bài tập
Ngoài 3 dạng thông tin cơ bản nêu trong bài học, em hãy thử tìm xem còn có dạng thông tin nào khác không?
Nêu một vài ví dụ minh hoạ việc có thể biểu diễn thông tin bằng nhiều cách đa dạng khác nhau.
Theo em, tại sao thông tin trong máy tính được biểu diễn thành dãy bit?