Bài 2. Cuộc chia tay của những con búp bê

Tiết 5, 6
Cuộc chia tay của những con búp bê
Khánh Hoài
Nhà văn Khánh Hoài
Bút danh khác: Bảo Châu
Tên Khai sinh: Đỗ Văn Xuyền, sinh năm 1937.
Quê gốc: xã Đông Kinh, Đông Hưng, Thái Bình.
Nơi ở hiện nay: thành phố Việt Trì.
Là Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam (1981) Khánh Hoài học tiểu học và trung học ở Thái Bình, Hà Nội và Hải Phòng. Thời kỳ học Trung học đã tham gia hoạt động bí mật trong phong trào học sinh, sinh viên. Năm 1956-1959 học Đại học sư phạm Hà Nội. Từ 1959-1987: Dạy học, làm hiệu trưởng nhiều trường phổ thông ở Vĩnh Phú. Từ 1988 đến nay: Chi Hội trưởng chi hội Văn nghệ Việt Trì; Trưởng Ban Văn hóa-Xã hội và Phó chủ nhiệm thường trực ủy ban bảo vệ chăm sóc trẻ em thành phố Việt Trì.
Tác phẩm đã xuất bản: Trận chung kết (truyện dài, 1975); Những chuyện bất ngờ (truyện vừa 1978); Cuộc chia tay của những con búp bê (truyện, 1992); Chuyện ở lớp, chuyện ở nhà (hay Băng ngũ hổ, truyện vừa, 1993-1994)
Nhà văn đã được nhận: giải A, giải Văn nghệ Vĩnh Phú 10 năm (1975-1985).Giải chính thức giải thưởng Hùng Vương
Hai anh em đều là nhân vật chính vì mọi sự việc của câu chuyện đều có sự tham gia của cả hai.
Nhân vật chính của văn bản là ai? Vì sao?
Câu chuyện được kể theo ngôi thứ mấy? Việc chọn lựa ngôi kể này có tác dụng gì?
Truyện được kể theo ngôi thứ nhất. Người xưng tôi trong truyện là người chứng kiến các việc xảy ra, cũng là người chịu nỗi đau như em gái của mình. Cách chọn lựa ngôi kể này cũng làm tăng lên tính chân thực của câu chuyện và do vậy sức thuyết phục của truyện tăng cao hơn.
Tại sao tên truyện lại là "Cuộc chia tay của những con búp bê"? Tên truyện có liên quan gì đến ý nghĩa của câu truyện?
Những con búp bê vốn là đồ chơi của tuổi nhỏ, thường gợi lên thế giới trẻ em với sự ngộ nghĩnh, trong sáng, thơ ngây, vô tội . Những con búp bê trong truyện cũng như hai anh em Thành và Thuỷ trong sáng, vô tư, không có tội lỗi gì.thế mà lại phải chia tay nhau. Tên truyện đã gợi ra một tình huống buộc người đọc phải theo dõi và góp phần thể hiên được ý đồ mà người viết muốn thể hiện.
* Bố cục
* Bố cục : 3 đoạn
Từ đầu -> hiếu thảo như vậy: Chia búp bê
Tiếp ->trùm lên cảnh vật :Chia tay lớp học
Còn lại: Chia tay anh em
Vì bố mẹ chia tay nhau, hai anh em Thành và Thủy cũng phải mỗi người một ngả: Thủy về quê với mẹ, còn Thành ở lại với bố. Hai anh em nhường đồ chơi cho nhau, Thủy đau đớn chia tay thầy cô, khi chia tay còn quyến luyến anh không muốn rời…
Bi?t anh b? rách áo, Thủy đem kim chỉ ra tận sân bóng vá áo cho anh.
Thành tỉ mỉ giúp em trong học tập
Chiều nào cũng đến lớp đón em, vừa đi vừa trò chuyện.
Thành nhường hết đồ chơi cho em nhưng Thuỷ lại sợ "lấy ai gác đêm cho anh" nên lại nhường anh con búp bê Vệ Sĩ.
Hai anh em rất mực gần gũi, yêu thương, chia sẻ và quan tâm lẫn nhau.
Truyện "Cuộc chia tay của những con búp bê" kể về việc:
A. Hai anh em Thành và Thủy chia búp bê.
B. Những con búp bê chia tay nhau.
C. Cuộc chia tay đầy cảm động của Thành và Thủy khi bố mẹ li hôn.
C
Trong truyện, nhân vật chính là:
A. Hai anh em Thành và Thủy
B. Hai con búp bê.
C. Bố mẹ Thành và Thủy.
A
Vì sao lại có cuộc chia tay giữa hai anh em?
A. Vì cha mẹ chúng đi công tác xa.
B. Vì chúng được nghỉ học.
C. Vì cha mẹ chúng chia tay nhau.
C
- Rơi vào cảnh gia đình tan vỡ.
- Phải sống trong nỗi đau tinh thần : sống thiếu cha hoặc thiếu mẹ.
2. C?nh ng? c?a hai anh em:
Thủy:
- Run lên bần bật.
- Cặp mắt tuyệt vọng.
- Hai bờ mi sưng mọng lên vì khóc nhiều.
Thành:
- Cắn chặt môi để khỏi bật lên tiếng khóc.
- Nước mắt cứ tuôn ra như suối ướt đầm cả gối và hai cánh tay áo.
- Rơi vào cảnh gia đình tan vỡ.
- Phải sống trong nỗi đau tinh thần : sống thiếu cha hoặc thiếu mẹ.
2. C?nh ng? c?a hai anh em:
Phải chia đồ chơi, tâm trạng của hai anh em đau đớn, xót xa, tủi hờn.
Lời nói và hành động của Thuỷ khi thấy anh chia hai con búp bê Vệ sĩ và Em Nhỏ ra hai bên có gì mâu thuẫn? Theo em có cách nào để giải quyết được mâu thuẫn ấy không? Kết thúc truyện Thuỷ đã lựa chọn cách giải quyết như thế nào? Chi tiết này gợi lên trong em những suy nghĩ và tình cảm gì?
Thảo luận nhóm
Mâu thuẫn ở chỗ một mặt Thuỷ rất giận dữ không muốn chia rẽ hai con búp bê, nhưng mặt khác em lại rất thương Thành, sợ đêm đêm không có con vệ sĩ canh giấc ngủ cho anh, nên em rất bối rối sau khi đã "tru tréo lên giận dữ``.
Muốn giải quyết mâu thuẫn này, chỉ còn cách gia đình Thủy Thành phải đoàn tụ.
Cuối truyện, Thuỷ lựa chọn cách để lại con Em nhỏ ở bên cạnh con Vệ sĩ để chúng không bao giờ xa nhau.
Cách lựa chọn của Thuỷ gợi lên trong lòng người đọc lòng thương cảm đối với Thuỷ, em vừa giàu lòng vị tha, vừa thương anh, thương cả những con búp bê, thà mình chịu chia lìa chứ không để búp bê phải chia tay, thà mình chịu thiệt thòi để anh luôn có con Vệ sĩ gác cho ngủ đêm đêm.
Quan sát đoạn "Tôi đứng dậy -> cảnh vật." Chi tiết nào trong cuộc chia tay của Thuỷ với lớp học làm em "giật mình`` và chi tiết nào khiến em cảm động nhất? Vì sao?
Chi tiết khiến ai cũng phải giật mình là Thuỷ cho biết em sẽ không được đi học nữa do nhà bà ngoại xa trường quá, mẹ bảo sẽ sắm cho em một thúng hoa quả để ra chợ ngồi bán.
Chi tiết cảm động: Cô giáo Tâm tặng Thuỷ quyển vở và cây bút máy nắp vàng. Cô Tâm thốt lên: Trời ơi! Cô giáo tái mặt và nước mắt giàn giụa.
Thuỷ không được hưởng quyền của trẻ em. Gia đình tan vỡ, em mất đi quyền được cả bố mẹ yêu thương, chăm sóc, nuôi nấng, dạy dỗ. Mất quyền được cha mẹ chăm sóc, em mất tiếp quyền được học hành
Em hãy giải thích vì sao khi dắt em ra khỏi trường, tâm trạng của Thành lại "kinh ngạc thấy mọi người vẫn đi lại bình thường và nắng vẫn vàng ươm trùm lên cảnh vật``.
Thành kinh ngạc vì trong khi mọi việc đều diễn ra rất bình thường, cảnh vật vẫn rất đẹp, cuộc đời vẫn bình yên. ấy thế mà Thành và Thuỷ lại phải chịu đựng sự mất mát và đổ vỡ quá lớn.
Cuối truyện, hình ảnh Thủy hiện ra qua những chi tiết nào?
Mặt tái xanh như tàu lá.
Chạy vội vào nhà ghì lấy con búp bê.
Khóc nức lên, nắm tay tôi dặn dò.
Đặt con Em Nhỏ quàng tay vào con Vệ Sĩ.
Thủy là em nhỏ có tâm hồn trong sáng, nhạy cảm, rất yêu quí anh trai. Em đã phải chịu nỗi đau không đáng có.
Tiêu đề của truyện là cuộc chia tay của những con búp bê nhưng cuối truyện lại không chia. Nêu nhận xét của em về kết thúc truyện?
Kết thúc tác phẩm có hậu, không hoàn toàn bi quan, gợi một cái gì đó tích cực
1. Nghệ thuật
Kể bằng con mắt và những suy nghĩ của người trong cuộc (nhân vật Thành - người kể xưng tôi trong truyện)
Lời kể chân thành, giản dị, không có xung đột dữ dội, ồn ào. phù hợp tâm trạng nhân vật và có sức truyền cảm.
2. Nội dung: Truyện khắc hoạ những tình cảm và tấm lòng vị tha, nhân hậu trong sáng và đẹp đẽ của hai em bé.
Hai anh em Thành và Thủy không muốn chia búp bê vì:
A. Ai cũng muốn mình được cả hai con.
B. Không muốn hai con búp bê xa nhau.
C. Không muốn nghe lời mẹ phải chia tay nhau.
C
Chọn chữ cái
trước câu trả lời đúng
Thông điệp nào được gửi gắm qua câu chuyện?
Hãy tôn trọng và bảo vệ ý thích của trẻ em.
B. Hãy để trẻ em được sống trong một mái ấm gia đình.
C. Hãy hành động vì trẻ em.
B
Lật tranh
Trong câu " Nước mắt cứ tuôn ra như suối ướt đầm cả gối và hai cánh tay áo" có phép tu từ gì?
Vì sao hai anh em phải chia búp bê?
Từ chỉ tâm trạng của Thành khi thấy mọi người vẫn đi lại bình thường và nắng vẫn vàng ươm trùm lên cảnh vật?
Thành ngữ so sánh được dùng để tả gương mặt của Thủy ở cuối truyện?
Tâm trạng của Thành và Thủy trong truyện là tâm trạng gì?
Xác định ngôi kể của văn bản?
So sánh
Bố mẹ li hôn
Kinh ngạc
Xanh như tàu lá
Buồn, đau đớn vì phải xa nhau
Ngôi thứ nhất
Thử đặt tên cho bức tranh trên?
Tổ ấm gia đình
Viết đoạn văn có chủ đề : Tổ ấm gia đình