Bài 2. Cuộc chia tay của những con búp bê

Tiết 5-6
Cuộc chia tay của những con búp bê
Khánh Hoài
I. Tìm hiểu chung:
1.Tác giả:
- Khánh Hoài sinh năm 1937, quê Thái Bình
- Là nhà văn tiêu biểu của nền văn học Việt Nam hiện đại
- Nhận giải thưởng quốc tế văn học viết về Quyền trẻ em
a. Thể loại
- Văn bản nhật dụng đề cập tới vấn đề quyền trẻ em
- Hình thức viết văn bản: truyện ngắn
- Tác phẩm đạt giải nhì trong cuộc thi viết văn quốc tế về quyền trẻ em do Rat-đa Béc-nơ tổ chức
2.Tác phẩm
b. Bố cục
Từ đầu … “ hiếu thảo như vậy” → Cảnh hai anh em chia đồ chơi
Tiếp theo … “trùm lê cảnh vật” → Thủy chia tay lớp học
Còn lại → Hai anh em chia tay nhau
2. Tác phẩm
d. Tóm tắt truyện
Thành và Thủy là hai anh em hết mực yêu thương nhau nhưng lại phải chia tay nhau vì bố mẹ họ ly dị. Trước khi chia tay, hai anh em chia đồ chơi cho nhau. Thành nhường hết đồ chơi cho em. Thủy sợ anh lại gặp ác mộng, chia cho anh con búp bê Vệ Sĩ để nó canh giấc ngủ cho anh, còn em nhận lấy con Em nhỏ. Hai anh em còn đến trường để Thủy chia tay với cô giáo và bạn bè. Cô giáo tặng Thủy một quyển sổ và một chiếc bút máy nắp vàng nhưng em không dám nhận vì mẹ đã sắm cho em một thúng hoa quả để ra chợ ngồi bán. Trước khi chia tay, Thủy suy nghĩ lại, đã đưa luôn cho anh con búp bê Em Nhỏ, đề hai con búp bê không bao giờ phải xa nhau như Thành và Thủy.
II. Tìm hiểu văn bản
1. Nhan đề, ngôi kể và nhân vật chính
a. Nhan đề:
- Hình ảnh ẩn dụ : những con búp bê. Đây vốn là những đồ chơi của trẻ nhỏ
→ gợi lên sự hồn nhiên, trong sáng, ngây thơ, vô tội của các em bé
→ gợi ra một tình huống buộc người đọc phải theo dõi, góp phần thể hiện ý định mà tác giả muốn nói
b. Ngôi kể
→ Ngôi kể thứ nhất, người kể chuyện xưng tôi- là người trong cuộc chứng kiến mọi sự việc và kể lại
→ tăng tình chân thật cho văn bản; thể hiện sâu sắc những suy nghĩ tình cảm tâm trạng của các nhân vật
→ sức thuyết phục cao hơn
c. Nhân vật chính
Hai anh em Thành và Thủy là hai nhân vật chính.
d. Các cuộc chia tay:
-Chia tay lớp học
-Chia búp bê
-Chia tay anh em
III./ Tìm hiểu nội dung văn bản
1. Cuộc chia búp bê
*Búp bê : đồ chơi thân thiết , gắn với tuổi thơ
*Búp bê đối với Thành và Thuỷ là bạn , là sợi dây kết nối tình anh em thân thiết
Giống như những đứa trẻ vô tội, những con búp bê cũng phải bị chia đôi khi cha mẹ Thành và Thuỷ ly hôn
III./ Tìm hiểu nội dung văn bản
1. Cuộc chia búp bê
Thuỷ:
-Run lên bần bật
-Cặp mắt tuyệt vọng
-Hai bờ mi sưng mọng lên vì khóc nhiều
Thành
-Cắn chặt môi để khỏi bật lên tiếng khóc
-Nước mắt cứ tuôn ra như suối ướt đầm cả gối và hai cánh tay áo
Hai đứa trẻ buồn khổ, đau xót và bất lực trước cuộc chia búp bê mà chúng không muốn
III./ Tìm hiểu nội dung văn bản
1. Cuộc chia búp bê
Thành lấy hai con búp bê từ trong tủ ra đặt sang hai phía
Hai đứa trẻ giằng xé, đau xót trước cuộc chia búp bê
III./ Tìm hiểu văn bản
1. Cuộc chia búp bê
Hai con búp bê luôn đứng cạnh nhau
Hình ảnh của gia đình êm ấm sum họp, của tình anh em bền chặt, của hạnh phúc
III./ Tìm hiểu văn bản
2. Cuộc chia tay với lớp học
Thầy, cô, bản tin, cột cờ, các trò chơi
-Cô giáo: tái mặt, nước mắt giàn giụa
- bọn trẻ: khóc mỗi lúc một to hơn khi được tin Thuỷ sẽ không được đi học
Cô giáo, bạn bè...xót xa thương cảm cho nỗi bất hạnh của Thuỷ
III./ Tìm hiểu văn bản
2. Cuộc chia tay với lớp học
Cô giáo, bạn bè...xót xa thương cảm cho nỗi bất hạnh của Thuỷ
Khi đắt em ra khỏi trường, Thành lại kinh ngạc thấy mọi người vẫn đi lại bình thưng và nắng vẫn vàng ươm trùm lên cảnh vật ?
Tại sao ?
-Thành cảm nhận sự bất hạnh của hai anh em.
-Thành cảm nhận sự sự cô đơn của mình trước sự vô tình của người và cảnh
3.Cuộc chia tay của hai anh em
III./ Tìm hiểu văn bản
-Thuỷ mang kim ra tận sân vận động vá áo cho anh
-Thành giúp em mình học
-Chiều nào Thành cũng đón em đi học về, chúng dắt tay nhau vừa đi vừa trò chuyện
-Thành nhường hết đồ chơi cho em, nhưng Thuỷ lại sợ “ lấy ai gác đêm cho anh” nên lại nhường cho em con Vệ Sĩ
Anh em Thành Thuỷ rất mực gần gũi,
c. Hai anh em chia tay nhau
- Hai anh em đau đớn tột cùng khi phải chia tay nhau
- Trước khi đi em đã để lại con Vệ Sĩ bên cạnh con Em Nhỏ để cho chúng không bao giờ phải cách xa tượng trưng cho tình cảm gắn bó giữa hai anh em Thanh và Thủy. Em để hai con búp bê cạnh nhau và để cho con Vệ Sĩ gác cho anh ngủ
→ một người em hết mực yêu thương anh trai hi sinh niềm vui của mình vì anh.
→ đáng trân trọng đáng tự hào.
III. Tổng kết
1. Nội dung
- Ca ngợi tình cảm anh em thắm thiết trong sáng
- Phê phán những cặp cha mẹ vô trách nhiệm với con cái, đẩy con cái mình vào những hoàn cảnh bế tắc, éo le
2. Nghệ thuật
- Hình ảnh ẩn dụ trong nhan đề. Lựa chọn ngôi kể thích hợp. Xây dựng nhân vật tài tình, thành công.
- Nghệ thuật đối lập nội tâm với ngoại cảnh
Cuộc chia tay của những con búp bê
Tạm biệt cả lớp và he gặp lại ở tiết học sau