Bài 2. Bố cục trong văn bản

KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1: Thế nào là liên kết trong văn bản? Tính liên kết trong văn bản có tác dụng gì?
Trả lời:
Liên kết trong văn bản là các câu văn, đoạn văn nối liền nhau, gắn bó chặt chẽ với nhau.
- Tác dụng: làm cho văn bản có nghĩa, dễ hiểu.
Câu 2: Có mấy phương tiện liên kết? Đó là những phương tiện nào?
Trả lời:
Có hai phương tiện liên kết:
+ Nội dung: ý nghĩa các câu nối liền, gắn bó chặt chẽ với nhau.
+ Hình thức: bằng phương tiện ngôn ngữ (từ, câu... ) thích hợp.
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - tự do - Hạnh phúc

ĐƠN XIN GIA NHẬP ĐỘI TNTP HỒ CHÍ MINH

Trải qua một thời gian học tập, tìm hiểu về Đội, em thấy Đội TNTP Hồ Chí Minh lấy 5 điều Bác Hồ dạy thiếu niên, nhi đồng làm mục tiêu phấn đấu rèn luyện cho đội viên, giúp đỡ đội viên phát triển mọi khả năng trong học tập hoạt động, vui chơi, thực hiện quyền và bổn phận theo Luật Bảo vệ chăm sóc và giáo dục trẻ em.
Tên em là: Vũ Đức Phúc- thuộc chi đội 5A - Trường tiểu Cao Nhân- Thành phố Hải Phòng.
Kính gửi :Cô Tổng phị trách Đội TNTP Hồ Chí Minh Trường tiểu Cao Nhân- Thành phố Hải Phòng.
Vì vậy em viết đơn xin gia nhập Đội, được vào đội em xin hứa sẽ chấp hành tốt những nội quy mà Đội đề ra.
Em xin chân thành cảm ơn!
Hải Phòng, ngày 24 tháng 8 năm 2015
Kí tên
a. Ví dụ:
* Đơn xin gia nhập đội TNTP Hồ Chí Minh
Quốc hiệu
- Tên đơn
Nơi gửi đơn
Lí do, nguyện vọng
Lời hứa
Lời cảm ơn
Ngày, tháng, năm
Kí tên
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

ĐƠN XIN GIA NHẬP ĐỘI TNTP HỒ CHÍ MINH

Kính gửi : Cô Tổng phụ trách Đội TNTP Hồ Chí Minh Trường tiểu Cao Nhân- Thành phố Hải Phòng.
Tên em là: Vũ Đức Phúc- thuộc chi đội 5A - Trường tiểu Cao Nhân- Thành phố Hải Phòng.
Trải qua một thời gian học tập, tìm hiểu về Đội, em thấy Đội TNTP Hồ Chí Minh lấy 5 điều Bác Hồ dạy thiếu niên, nhi đồng làm mục tiêu phấn đấu rèn luyện cho đội viên, giúp đỡ đội viên phát triển mọi khả năng trong học tập hoạt động, vui chơi, thực hiện quyền và bổn phận theo Luật Bảo vệ chăm sóc và giáo dục trẻ em.
Vì vậy em viết đơn xin ra nhập Đội, được vào đội em xin hứa sẽ chấp hành tốt những nội quy mà đội đề ra.
Em xin chân thành cảm ơn!
Hải Phòng, ngày 24 tháng 8 năm 2015
Kí tên

Vũ Đức Phúc
- Văn bản không được viết tùy tiện mà phải có bố cục rõ ràng, được sắp xếp đúng trình tự, hợp lí.
- Bố cục giúp giao tiếp đạt kết quả cao nhất.
=> Sự sắp xếp các ý, các phần , các đoạn theo trình tự hợp lý.
* Câu chuyện 1 – Ngữ liệu
Có một con ếch quen thói coi trời bằng vung, nên cứ nghênh ngang đi lại khắp nơi, nhâng nháo nhìn trời và kêu ồm ộp. Trước kia, ếch sống ở trong giÕng. Tại vì năm ấy trời mưa, nước trong giÕng dềnh lên tràn bờ, đưa ếch ta ra ngoài.
Trước đó, ếch ta từ đáy giÕng nhìn lên và nó thấy trời bé tí, chỉ bằng cái vung thôi. Còn nó lại oai ghê lắm, vì nó mà cất tiếng kêu thì tất thảy bọn cua, ốc, nhái ở giÕng đều phải hoảng sợ. Cuối cùng, nó bị một con trâu giẫm bẹp. Từ đấy, trâu trở thành bạn của nhà nông.
* Văn bản: Ếch ngồi đáy giÕng – SGK Ngữ văn 6
Có một con ếch sống lâu ngày trong một giêngs nọ. Xung quanh nó chỉ có vài con nhái, cua, ốc bé nhỏ. Hằng ngày nó cất tiếng kêu ồm ộp làm vang động cả giêngs, khiến các con vật kia rất hoảng sợ. Ếch cứ tưởng bầu trời trên đầu chỉ bé bằng chiếc vung và nó thì oai như một vị chúa tể.
Một năm nọ, trời mưa to làm nước trong giêngs dềnh lên, tràn bờ, đưa ếch ta ra ngoài.
Quen thói cũ, ếch nghênh ngang đi lại khắp nơi và cất tiếng kêu ồm ộp. Nó nhâng nháo đưa cặp mắt nhìn lên bầu trời, chả thèm để ý đến xung quanh nên đã bị một con trâu đi qua giẫm bẹp.
* Câu chuyện 1


* Câu chuyện 1 – SGK Ngữ văn 7 (đã sửa)
Có một con ếch sống ở trong giêngs, ếch ta từ đáy giêngs nhìn lên và nó thấy trời bé tí, chỉ bằng cái vung thôi. Còn nó lại oai ghê lắm, vì nó mà cất tiếng kêu thì tất thảy bọn cua, ốc, nhái ở giếng đều phải hoảng sợ.
Tại vì năm ấy trời mưa, nước trong giêngs dềnh lên tràn bờ, đưa ếch ta ra ngoài.
Ếch quen thói coi trời bằng vung, nên cứ nghênh ngang đi lại khắp nơi, nhâng nháo nhìn trời và kêu ồm ộp. Cuối cùng, nó bị một con trâu giẫm bẹp.



=> Nội dung các phần, các đoạn phải thống nhất chặt chẽ với nhau, đồng thời giữa chúng phải có sự phân biệt rạch ròi.
* Câu chuyện 2 – Ngữ liệu
Ngày xưa, có một anh tính rất hay khoe. Một hôm, anh ta may được cái áo mới, liền đem ra mặc, rồi đứng hóng ở cửa, đợi có ai qua người ta khen. Đứng mãi từ sáng đến chiều chả thấy ai hỏi cả, anh ta tức lắm.
Nhưng rồi anh ta cũng khoe được áo với một người rằng: “Từ lúc tôi mặc chiếc áo mới này, tôi chả thấy con lợn nào chạy qua cả”. Đấy là do người kia, tính cũng hay khoe, bỗng không biết từ đâu tất tưởi chạy đến hỏi anh ta: “ Bác có thấy con lợn cưới của tôi chạy qua đây không?”.
* Văn bản: Lợn cưới, áo mới – SGK Ngữ văn 6
Có anh tính hay khoe của. Một hôm, may được cái áo mới, liền đem ra mặc, rồi đứng hóng ở cửa, đợi có ai đi qua người ta khen. Đứng mãi từ sáng đến chiều chả thấy ai hỏi cả, anh ta tức lắm.
Đang tức tối, chợt thấy một anh, tính cũng hay khoe, tất tưởi chạy đến hỏi to:
- Bác có thấy con lợn cưới của tôi chạy qua đây không?
Anh kia liền giơ ngay vạt áo ra, bảo:
- Từ lúc tôi mặc chiếc áo mới này, tôi chả thấy con lợn nào chạy qua đây cả!



* Câu chuyện 2
- Có hai đoạn.
- Ý mỗi đoạn đã phân biệt tương đối rõ ràng.
- Có thể hiểu câu chuyện nhưng là chuyện cười mà không gây cười, ý nghĩa phê phán không rõ ràng.
=> Các phần, các đoạn phải xếp đặt theo trình tự hợp lí -> đạt mục đích giao tiếp.
3. Các phần của bố cục
+ Mở bài : Thông báo đề tài, làm cho người đọc (nghe) có thể đi vào đề tài một cách dễ dàng, tự nhiên.
+ Thân bài: Nội dung chính của đề tài.
+ Kết bài: Có nhiệm vụ nhắc lại đề tài.
- Gồm ba phần
II. LUYỆN TẬP
Bài tập 2 - SGK
- Bố cục của văn bản cuộc chia tay của những con búp bê gồm ba phần.
+ Phần một: Cuộc chia đồ chơi và búp bê.
+ Phần hai: Thủy chia tay cô giáo và các bạn.
+ Phần ba: Hai anh em chia tay nhau.
=> Bố cục trên rành mạch, hợp lí, đạt mục đích giao tiếp.
Bài tập 3 - SGK
Bố cục này có chỗ chưa rành mạch, hợp lí.
- Mở bài: Sau lời chào mừng thì giới thiệu họ tên; cần giới hạn đề tài báo cáo.
- Thân bài: Bỏ đi phần 4
- Kết bài: Trước lúc hội nghị thành công cần tóm tắt những điều trình bày; gơi mở hướng mới đang có ý định.
Bài tập 3 – SGK ( Bố cục đã sửa)
Mở đầu:
+ Chào mừng các đại biểu, các thầy cô và các bạn tham dự hội nghị; giới thiệu họ tên của người báo cáo.
Nội dung:
+ Nêu rõ kinh nghiệm của bản thân đã học như thế nào ở trên lớp.
+ Nêu rõ kinh nghiệm của bản thân đã học như thế nào ở nhà.
+ Nêu rõ kinh nghiệm của bản thân đã học như thế nào trong
cuộc sống.
Kết thúc:
+ Tóm tắt những điều đã trình bày.
+ Gợi mở ra hướng học mới.
+ Chúc hội nghị thành công.
HƯỚNG DẪN HỌC TẬP Ở NHÀ
* Học thuộc các ghi nhớ trong SGK.
* Làm bài tập 1- SGK, hoàn chỉnh bài tập 2,3.
- Bài tập: Tự tạo lập một văn bản hành chính theo trình tự bố cục đã học.
* Đọc trước bài học “Mạch lạc trong văn bản”.