Bài 19. Tục ngữ về con người và xã hội

ngữ văn 9
Trường THCS thụy liên
Giáo viên: Vũ Thị Tuyết Mai
thái thụy
tiết 77 - văn bản: Tục ngữ về con người
và xã hội
I/. Đọc - Tìm hiểu chú thích
II/. Tìm hiểu văn bản
Cấu trúc
- Gồm 9 câu tục ngữ ngắn gọn
- Chủ đề: Con người và xã hội
Tục ngữ về giá trị-phẩm chất con người.

Tục ngữ về học tập tu dưỡng..

Tục ngữ về quan hệ ứng xử.
+ Câu 1,2,3:

+ Câu 4,5,6:

+ Câu 7,8,9:
tiết 77 - văn bản: Tục ngữ về con người và xã hội
I/. Đọc - Tìm hiểu chú thích
II/. Tìm hiểu văn bản
Cấu trúc
2.Nội dung
a) Những kinh nghiệm, bài học về giá trị, phẩm chất con người:
Câu 1:
Một mặt người bằng mười mặt của
Phê phán những trường hợp coi của hơn người.
Khẳng định sự quý giá của con người so với của.
của cải

Con người

So sánh
ngang bằng
?Người quý hơn của, quý gấp nhiều lần
An ủi, động viên con người khi mất của.
Quan niệm sinh đẻ trước đây: muốn đẻ nhiều con.
*Nghĩa
tiết 77 - văn bản: Tục ngữ về con người và xã hội
I/. Đọc - Tìm hiểu chú thích
II/. Tìm hiểu văn bản
2.Nội dung
Câu 1:
Câu 2:
Khẳng định sự quý giá của con người so với của
Cần biết hoàn thiện mình từ những điều nhỏ nhất
Khuyên con người phải biết giữ gìn răng, tóc cho sạch đẹp.
Răng và tóc phần nào thể hiện sức khoẻ con người
Những chi tiết nhỏ nhặt nhất cũng làm thành vẻ đẹp con người

*Giá trị
Có thể đánh giá tư cách con người từ những biểu hiện nhỏ của chính người đó
Biết hoàn thiện mình những điều nhỏ nhất.
Cái răng, cái tóc là góc con người
a) Những kinh nghiệm, bài học về giá trị phẩm chất của con người
Cấu trúc
*Hình thức nghệ thuật:
I/. Đọc - Tìm hiểu chú thích
II/. Tìm hiểu văn bản
2.Nội dung
Câu 1:
Câu 2:
Câu 3:
Khẳng định sự quý giá của con người so với của
Cần biết hoàn thiện mình từ những điều nhỏ nhất
Cần gìn giữ phẩm giá trong sạch trong bất kỳ hoàn cảnh nào.
tiết 77 - văn bản: Tục ngữ về con người và xã hội
Hai vế đối lập ý trong mõi vế: Đói - Rách; Sạch - Thơm ?Nhấn mạnh : Sạch .thơm
*Nghĩa
Nghĩa đen: Đói vẫn phải ăn uống sạch sẽ. Rách vẫn phải ăn mặc sạch sẽ
Nghĩa bóng: Dù nghèo khổ, thiếu thốn vẫn phải sống trong sạch. Không vì nghèo khổ mà làm điều xấu xa tội lõi.
a) Những kinh nghiệm, bài học về giá trị phẩm chất của con người
Đói cho sạch, rách cho thơm
Cấu trúc
Học ăn, học nói học gói, học mở

Học cách ăn, nói cho phù hợp, lịch sự,
đúng đạo lý
Học làm mọi thứ
cho khéo tay
I/. Đọc - Tìm hiểu chú thích
II/. Tìm hiểu văn bản
Khẳng định sự quý giá của con người so với của
Cần biết hoàn thiện mình từ những điều nhỏ nhất
Cần gìn giữ phẩm giá trong sạch trong bất kỳ hoàn cảnh nào.
tiết 77 - văn bản: Tục ngữ về con người và xã hội
a) Những kinh nghiệm, bài học về giá trị phẩm chất của con người
Cấu trúc
Câu 1:
Câu 2:
Câu 3:
2.Nội dung
b) Nh÷ng kinh nghiÖm, bµi häc vÒ häc tËp tu d­ìng
Câu 4:
Cần luôn học hỏi để hoàn thiện mình
Tư liệu: Các cụ kể rằng ở Hà Nội trước đây một số gia đình giàu sang thường gói nước chấm vào lá chuối xanh đặt vào cái chén xinh bày trên mâm. lá chuối tươi giòn, dễ gẫy rách khi gập gói, dễ bật tung khi mở. Người gói phải khéo tay mới gói được. Người ăn phải biết mở gói nước chấm sao cho khỏi bắn túng toé ra ngoài chén và bắn vào quần áo người ngồi cạnh. Biết gói, biết mở trong trường hợp này được coi là một tiêu chuẩn của con người khéo tay, lịch thiệp. Như vậy để biết gói nước chấm và mở nước chấm ra ăn đều phải học.
I/. Đọc - Tìm hiểu chú thích
II/. Tìm hiểu văn bản
2.Nội dung
Khẳng định vai trò, công ơn to lớn của thầy.
tiết 77 - văn bản: Tục ngữ về con người và xã hội
Đề cao vai trò của việc học bạn, chủ động trong học tập
Cấu trúc
?Câu 5:
* Hình thức:Lời thách đố
* Nghĩa: + Không được thầy dạy bảo sẽ không làm được việc gì thành công
+ Khẳng định công lao dạy dỗ của thầy khuyên con người không được quên công lao đó. Phải biết kính trong thầy, tìm thầy mà học
Câu 6:
*Hình thức nghệ thuật: So sánh
* Nghĩa: Cách học theo lời dạy của thầy có khi không bằng cách học chủ động theo gương bạn bè
?Khuyên nhủ: phải chủ động, tích cực và mở rộng việc học tập ra xung quanh bạn bè.
Khẳng định sự quý giá của con người so với của
Cần biết hoàn thiện mình từ những điều nhỏ nhất
Cần gìn giữ phẩm giá trong sạch trong bất kỳ hoàn cảnh nào.
a) Những kinh nghiệm, bài học về giá trị phẩm chất của con người
Câu 1:
Câu 2:
Câu 3:
b) Nh÷ng kinh nghiÖm, bµi häc vÒ häc tËp tu d­ìng
Câu 4:
Cần luôn học hỏi để hoàn thiện mình
5. Không thầy đố mày làm nên
6. Học thầy không tày học bạn
Vai trò dạy của thầy và tự học của trò đều quan trọng.
I/. Đọc - Tìm hiểu chú thích
II/. Tìm hiểu văn bản
Câu 7:
c) Những kinh nghiệm, bài học về quan hệ ứng xử
Cần sống nhân ái vị tha yêu thương con người
tiết 77 - văn bản: Tục ngữ về con người và xã hội
* Hình thức nghệ thuật: So sánh:
?Sống nhân ái vị tha, đùm bọc, yêu thương người khác.
* Nghĩa

Thương mình thế nào thì thương người như thế
2.Nội dung
Khẳng định vai trò, công ơn to lớn của thầy.
Đề cao vai trò của việc học bạn, chủ động trong học tập
Cấu trúc
Khẳng định sự quý giá của con người so với của
Cần biết hoàn thiện mình từ những điều nhỏ nhất
Cần gìn giữ phẩm giá trong sạch trong bất kỳ hoàn cảnh nào.
a) Những kinh nghiệm, bài học về giá trị phẩm chất của con người
Câu 1:
Câu 2:
Câu 3:
b) Nh÷ng kinh nghiÖm, bµi häc vÒ häc tËp tu d­ìng
Câu 4:
Cần luôn học hỏi để hoàn thiện mình
Vai trò dạy của thầy và tự học của trò đều quan trọng.
Thương người như thể thương thân
ăn quả phải nhớ ? công người trồng cây
Được hưởng thụ thành quả nào đó ?Phải nhớ đến công lao của người gây dựng nên thành quả đó, phải biết ơn người đã giúp mình...
tiết 77 - văn bản: Tục ngữ về con người và xã hội
* Nghĩa
I/. Đọc - Tìm hiểu chú thích
II/. Tìm hiểu văn bản
Câu 7:
c) Những kinh nghiệm, bài học về quan hệ ứng xử
Cần sống nhân ái vị tha yêu thương con người
2.Nội dung
Khẳng định vai trò, công ơn to lớn của thầy.
Đề cao vai trò của việc học bạn, chủ động trong học tập
Cấu trúc
Khẳng định sự quý giá của con người so với của
Cần biết hoàn thiện mình từ những điều nhỏ nhất
Cần gìn giữ phẩm giá trong sạch trong bất kỳ hoàn cảnh nào.
a) Những kinh nghiệm, bài học về giá trị phẩm chất của con người
Câu 1:
Câu 2:
Câu 3:
b) Nh÷ng kinh nghiÖm, bµi häc vÒ häc tËp tu d­ìng
Câu 4:
Cần luôn học hỏi để hoàn thiện mình
Vai trò dạy của thầy và tự học của trò đều quan trọng.
Câu 8:
Cần trân trọng và biết ơn công lao của người khác đối với mình
ăn quả nhớ kẻ trồng cây
Hưởng thụ thành quả
Người có công làm nên thành quả
Một cây không làm thành rừng núi. Nhiều cây hợp lại thành rừng rậm, núi cao.
Khẳng định sức mạnh của sự đoàn kết.
tiết 77 - văn bản: Tục ngữ về con người và xã hội
* Hình thức nghệ thuật: ẩn dụ; đối lập
* Nghĩa:
I/. Đọc - Tìm hiểu chú thích
II/. Tìm hiểu văn bản
Câu 7:
c) Những kinh nghiệm, bài học về quan hệ ứng xử
Cần sống nhân ái vị tha yêu thương con người
2.Nội dung
Khẳng định vai trò, công ơn to lớn của thầy.
Đề cao vai trò của việc học bạn, chủ động trong học tập
Cấu trúc
Khẳng định sự quý giá của con người so với của
Cần biết hoàn thiện mình từ những điều nhỏ nhất
Cần gìn giữ phẩm giá trong sạch trong bất kỳ hoàn cảnh nào.
a) Những kinh nghiệm, bài học về giá trị phẩm chất của con người
Câu 1:
Câu 2:
Câu 3:
b) Nh÷ng kinh nghiÖm, bµi häc vÒ häc tËp tu d­ìng
Câu 4:
Cần luôn học hỏi để hoàn thiện mình
Vai trò dạy của thầy và tự học của trò đều quan trọng.
Câu 8:
Cần trân trọng và biết ơn công lao của người khác đối với mình
Câu 9:
Khẳng định sức mạnh của tinh thần đoàn kết
Một cây làm chẳng nên non
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao
III. Tổng kết
Nội dung:












Tôn vinh giá trị con người, đưa ra những nhận xét, lời khuyên về phẩm chất, lối sống mà con người cần phải có.
2. Nghệ thuật
Nhận xét những nét đặc sắc nghệ thuật tục ngữ trên các phương diện sau:
Số câu, số chữ:
ý nghĩa của câu chữ
Biện pháp tu từ thường sử dụng
- Ngôn từ
Ngắn gọn, hàm súc
Thường sử dụng các biện pháp tu từ: So sánh, ẩn dụ, nhân hoá, vần, nhịp, vế đối ...
Gần gũi, dễ hiểu, dễ nhớ.




Xin Trân Trọng cảm ơn
các thầy cô giáo
và các em học sinh
đã tham gia tiết học này