Bài 19. Tục ngữ về con người và xã hội

Giáo viên thực hiện:
Phòng giáo dục và đào tạo ba vì
Trường thcs tiên phong
Chào mừng các thầy cô về dự tiết học
trương thị thanh thuỷ
Kiểm tra bài cũ
-Đọc thuộc lòng 8 câu tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất.
-Theo em câu nào hay nhất? Vì sao? Câu nào khó hiểu nhất?
Tiết 77.
Văn bản:
Tục ngữ về con người và xã hội
I/ Đọc và tìm hiểu chú thích.
II/ Đọc và tìm hiểu văn bản.
Một mặt người bằng mười mặt của
Câu 1:
Chỉ con người, tình người
giá trị con người (Hoán dụ)
Tiền của, vàng bạc
Một mặt người bằng mười mặt của
Nghệ thuật: so sánh.
=> Đề cao giá trị của con người: Con người là thứ của cải quí giá nhất .
Em hiểu mặt người, mặt của là gì?
Hãy giải nghĩa câu tục ngữ?
Giá trị con người, con người quí hơn của cải
Để diễn đạt ý này, câu tục ngữ đã dùng nghệ thuật gì?
Câu tục ngữ đề cao điều gì
Câu tục ngữ còn dùng trong những trường hợp nào nữa?
-Phê phán những người coi của cải hơn người.
-An ủa những người không may mất của.
Tìm những câu tục ngữ có nội dung
tương tự?
Tiết 77.
Văn bản:
Tục ngữ về con người và xã hội
I/ Đọc và tìm hiểu chú thích.
II/ Đọc và tìm hiểu văn bản.
Câu 1:
Nghệ thuật: so sánh.
=> Đề cao giá trị của con người:Con người là thứ của cải quí giá nhất.
Cái răng, cái tóc là góc con người
Câu 2:
Cái răng, cái tóc là góc con người
-Thể hiện cách nhìn nhận , đánh giá, bình phẩm con người qua hình thức.
Là hình thức,tính tình, tư cách con người
Những gì thuộc hình thức bên ngoài con người đều thể hiện nhân cách của người đó.
-Khuyên nhủ mọi người cần giữ gìn răng tóc của mình.
Em hiểu " góc con người là gì?
Tại sao nói: " Cái răng cái tóc là góc con người?
Cái răng cái tóc là một phần thể hiện hình thức tính cách con người.
Câu tục ngữ này được vân dụng trong những trường hợp nào?
Tiết 77.
Văn bản:
Tục ngữ về con người và xã hội
I/ Đọc và tìm hiểu chú thích.
II/ Đọc và tìm hiểu văn bản.
Câu 1:
- Nghệ thuật hoán dụ, đối lập, so sánh
=> Đề cao giá trị của con người:Con người là thứ của cải quí giá nhất
Câu 2:
Thể hiện cách nhìn nhận, đánh giá, bình phẩm con người.qua hình thức
Khuyên nhủ mọi người cần giữ gìn răng tóc của mình
Đói cho sạch, rách cho thơm
Nghèo khó, thiếu thốn
về vật chất
Phẩm chất trong sáng bên trong của con người, cần giữ gìn để vượt lên hoàn cảnh.
Câu 3:
- Nghệ thuật đối
Đói cho sạch, rách cho thơm
Đói cho sạch, rách cho thơm
-Con người luôn phải sống trong sạch ngay cả khi nghèo.
-Nghĩa đen:Dù đói vẫn phải ăn uống sạch sẽ, dù rách vẫn phải ân mặc sạch sẽ giũ gìn cho thơm tho.
-Nghĩa bóng: Dù nghèo khổ thiếu thốn vẫn phái sống trong sạch không vì nghèo khổ mà làm điều xấu xa tội lỗi.
Nhận xét về hình thức nghệ thuật của câu tục ngữ?
Em hiểu "đói, rách, sạch, thơm" như thế nào?
Em hãy giải nghĩa câu tục ngữ?
Từ đó câu tục ngữ khuyên ta điều gì?
Tìm những câu tục ngữ có nội dung
tương tự?
ý nghĩa giáo dục của câu tục ngữ?
Giáo dục con người phải có lòng tự trọng,
giữ gìn nhân của mình trong mọi hoàn cảnh
Tiết 77.
Văn bản:
Tục ngữ về con người và xã hội
I/ Đọc và tìm hiểu chú thích.
II/ Đọc và tìm hiểu văn bản.
Câu 1:
- Tác giả dân gian đã dùng nghệ thuật so sánh
=> Đề cao giá trị của con người.: Con người là thứ của cải quí giá nhát.
Câu 2:
Khuyên mọi người cần giữ gìn răng tóc của mình
Cách nhìn nhận, đánh giá, bình phẩm con người.
Câu 3:
- Nghệ thuật đối
-Con người luôn phải sống trong sạch ngay cả khi nghèo.
Học ăn, học nói, học gói, học mở
Câu 4:
- Vì nó thể hiện rõ trình độ văn hoá, nếp sống, tâm hồn của mỗi người.
Học ăn, học nói, học gói, học mở
- Từ học được lặp lại bốn lần, nhấn mạnh, mở ra những điều mà con người cần phải học.
- Con người cần phải học để biết đối nhân xử thế trong cuộc sống.
Câu tục ngữ có mấy vế, các vế có quan hệ vối nhau như thế nào?
Tác giả dân gian còn sử dụng nghệ thuạt nào?
Nghệ thuật:4 vế đẳng lập, điệp từ "học"
Tác dụng của điệp từ "học"?
Em hiểu "học ăn, học nói" là gì? Vì
sao phải "họcăn học nói"
Qua câu truyện trên em hiểu"học gói học mở" là gì?
Học để biết mọi việc, biết giữ mình và biết giao tiếp khéo léo.
Giá trị của câu tục ngữ là gì?
Mọi cử chỉ hành vi đề thể hiện trình
độ văn hoá, hiểu biết tính cách tâm
hồn của con người nên học phải
Học là một nghệ thuật
Câu tục ngữ khuyên ta điều gì?
Không thầy đố mày làm nên
Người học, người tiếp nhận kiến thức.
Làm được việc, thành công trong mọi việc
Học thầy không tày học bạn
Câu 6:
Không bằng
Không thầy đố mày làm nên
Không thầy đố mày làm nên
Không thầy đố mày làm nên
- Khẳng định vai trò, công ơn của người thầy.
Học thầy không tày học bạn
- Đề cao vai trò học ở bạn nhưng không hạ thấp việc học ở thầy.
- Khuyến khích mở rộng phạm vi học, cách học.
Câu 5
Hãy giải thích những từ: "thầy", "mày", "nên" có trong câu tục ngữ?
Câu tục ngữ khẳng định điều gì?
Người truyền kiến thức mọi mặt
"Không tày" là gì?
Câu tục ngữ đề cập đến vấn đề gì?
Câu hỏi thảo luận:


Nội dung của câu này có mâu
thuẫn với câu 5 không?
Hai câu tục ngữ trên nói về hai vấn đề khác nhau. Một câu nhấn mạnh vai trò của thầy. Một câu lai nói về tầm quan trọng của việc học bàn. Để cạnh nhau tưởng như chúng mâu thuẫn đối lập nhưng thực ra chúng bổ xung ý nghĩa cho nhau
Tiết 77.
Văn bản:
Tục ngữ về con người và xã hội
I/ Đọc và tìm hiểu chú thích.
II/ Đọc và tìm hiểu văn bản.
Câu 1:
Nghệ thuật so sánh
=> Đề cao giá trị của con người:Con người là thứ của cảy quí giá nhất
Câu 2:
Khuyên mọi người cần giữ gìn răng tóc của mình
Cách nhìn nhận đánh giá bình phẩm con người qua hình thức
Câu 3:
- Nghệ thuật đối
- Người ta luôn phải sống trong sạch ngay cả khi nghèo.
Câu 4:
- Con người cần phải học để biết đối nhân xử thế trong cuộc sống.
Câu 5:
Câu 6:
- Khẳng định vai trò, công ơn của người thầy.
- Đề cao vai trò học ở bạn nhưng không hạ thấp việc học ở thầy.
- Khuyến khích mở rộng phạm vi học, cách học.
Thương người như thể thương thân
Câu 7:
Tình thương dành
cho người khác
Tình thương dành
cho chính mình
- Hãy sống bằng lòng vị tha nhân ái, không ích kỉ.
Thương người như thể thương thân
Em hiểu:
"Thương người" là gì?
"Thương thân"là gì?
Nhận xét thứ tự các tiéng
"thương người" "thương thân"?
Vì sao?
Câu tục ngữ khuyên ta điều gì?
Một số hình ảnh hoạt động cụ thể
Hũ gạo cứu đói năm 1945
Tặng quà cho người nghèo
Tiết 77.
Văn bản:
Tục ngữ về con người và xã hội
I/ Đọc và tìm hiểu chú thích.
II/ Đọc và tìm hiểu văn bản.
Câu 1:
Nghệ thuật so sánh
=> Đề cao giá trị của con người: Con người là thứ của cải quí giá nhất.
Câu 2:
Khuyên mọi người cần giữ gìn răng tóc của mình.
-Cách nhìn nhận, đánh giá, bình phẩm con người qua hình thức.
Câu 3:
- Nghệ thuật đối
- Con người luôn phải sống trong sạch ngay cả khi nghèo.
Câu 4:
-Nghệ thuật: 4vế bình đẳng điệp từ "học" Con người cần phải học để biết đối nhân xử thế trong cuộc sống.
Câu 5:
Câu 6:
- Khẳng định vai trò, công ơn của người thầy.
- Đề cao vai trò học ở bạn nhưng không hạ thấp việc học ở thầy.
- Khuyến khích mở rộng phạm vi học, cách học.
Câu 7:
- Hãy sống bằng lòng vị tha nhân ái, không ích kỉ.
Ăn quả nhớ kẻ trồng cây
Câu 8:
Nghĩa đen:
Trái ngon quả ngọt...
vật chất do lao động
tạo nên.
Cây trồng
(Sinh ra hoa quả)
Nghĩa đen:
Người trồng trọt,
chăm sóc cây.
Thắp hương mộ liệt sĩ
Thắp hương tổ tiên
Bông hồng tặng cô
Ăn quả nhớ kẻ trồng cây
Nghĩa bóng:
Là những thành quả, những giá trị
tinh thần trong
cuộc sống
Ăn quả nhớ kẻ trồng cây
Nghĩa bóng:
Những người đi trước. Những người tạo dựng cuộc sống ấm no hạnh phúc cho nhân dân
ăn quả nhớ kẻ trồng cây
Nhắc nhở con người được thừa hưởng thành quả nào đó thì phải biết ơn người có công tạo dựng lên nó.
"Ăn quả", "kẻ trồng cây" là gì?
Tác giả dân gian đã dùng nghệ thuật gì?
Từ đó nhắc nhở chúng ta điều gì?
Nghệ thuật:ẩn dụ, từ nhiều nghĩa
Tiết 77.
Văn bản:
Tục ngữ về con người và xã hội
I/ Đọc và tìm hiểu chú thích.
II/ Đọc và tìm hiểu văn bản.
Câu 1:
Nghệ thuật so sánh
=> Đề cao giá trị của con người: Con người là thứ của cải quí giá nhất.
Câu 2:
Khuyên mọi người cần giữ gìn răng tóc của mình.
-Cách nhìn nhận, đánh giá, bình phẩm con người qua hình thức.
Câu 3:
- Nghệ thuật đối
- Con người luôn phải sống trong sạch ngay cả khi nghèo.
Câu 4:
-Nghệ thuật: 4vế bình đẳng điệp từ "học" Con người cần phải học để biết đối nhân xử thế trong cuộc sống.
Câu 5:
Câu 6:
- Khẳng định vai trò, công ơn của người thầy.
- Đề cao vai trò học ở bạn nhưng không hạ thấp việc học ở thầy.
- Khuyến khích mở rộng phạm vi học, cách học.
Câu 7:
- Hãy sống bằng lòng vị tha nhân ái, không ích kỉ.
Câu 8:
Nghệ thuật:ẩn dụ, từ nhiều nghĩa Nhắc nhở con người được hưởng thành quả nào đó thì phải biết ơn người tạo dựng nên nó.
Hình ảnh sau thể hiện nội dung câu tục ngữ nào?
Một cây làm chẳng nên non
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao
Câu 9:
Một cây làm chẳng nên non
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao
Chỉ sự đơn lẻ
Chỉ sự liên kết, nhiều
- Nghệ thuật: ẩn dụ, đối lập
- Đoàn kết sẽ tạo ra sức mạnh, chia rẽ sẽ thất bại
Nhận xét cách nói của câu tục ngữ này?
Cách nói tưởng như vô lí.Một cây thì không thể nên rừng chứ sao lại "nên non"? Ba cây chụm lại thì có thể nên rừng chứ sao lại "nên hòn núi cao"
Vậy cái hay trong cách diễn đạt ở đây là gì?Tác giả dân gian đã sử dụng nghệ thuật gì?
Câu tục ngữ nêu lên một chân lí gì?
Tiết 77.
Văn bản:
Tục ngữ về con người và xã hội
I/ Đọc và tìm hiểu chú thích.
II/ Đọc và tìm hiểu văn bản.
Câu 1:
Nghệ thuật so sánh
=> Đề cao giá trị của con người: Con người là thứ của cải quí giá nhất.
Câu 2:
Khuyên mọi người cần giữ gìn răng tóc của mình.
-Cách nhìn nhận, đánh giá, bình phẩm con người qua hình thức.
Câu 3:
- Nghệ thuật đối
- Con người luôn phải sống trong sạch ngay cả khi nghèo.
Câu 4:
-Nghệ thuật: 4vế bình đẳng điệp từ "học" Con người cần phải học để biết đối nhân xử thế trong cuộc sống.
Câu 5:
Câu 6:
- Khẳng định vai trò, công ơn của người thầy.
- Đề cao vai trò học ở bạn nhưng không hạ thấp việc học ở thầy.
- Khuyến khích mở rộng phạm vi học, cách học.
Câu 7:
- Hãy sống bằng lòng vị tha nhân ái, không ích kỉ.
Câu 8:
Nghệ thuật: ẩn dụ, từ nhiều nghĩa Nhắc nhở con người được hưởng thành quả nào đó thì phải biết ơn người tạo dựng nên nó.
Câu 9
-Nghệ thuật: ẩn dụ, đối lập
-Đoàn kết sẽ tạo ra sức mạnh, chia rẽ thì sẽ thất bại.
III Tổng kết:
Ghi nhớ (SGK-trang13)
Chọn ý đúng nói về đặc điểm câu tục ngữ:
- Diễn đạt bằng so sánh
- Diễn đạt bằng hình ảnh ẩn dụ
- Từ và câu có nhiều nghĩa
Những câu tục ngữ trên đề cập tới những vấn đề nào của con người và xã hội:
1 Phẩm chất đạo đức
2 Học tập tu dưỡng
3 Quan hệ ứng xử của con người trong xã hội
4 Cả 3 đáp án trên
Hướng dẫn về nhà
Học thuộc ghi nhớ SGK
Nắm chắc nội dung, hình thức nghệ thuầt của 9 câu tục ngữ
Chuẩn bị bài:"Rút gọn câu" +Đọc ví dụ
+Tìm các thành phần câu bị rút gọn
+Tác dụng của việc rút gọn câu
chân thành cảm ơn
Quý thầy cô và các em học sinh
đã chú ý theo dõi