Bài 19. Tục ngữ về con người và xã hội

NGỮ VĂN 7
KIỂM TRA BÀI CŨ
Đọc thuộc lòng các câu
tục ngữ về thiên nhiên
và lao động sản xuất, nêu
khái niệm tục ngữ, phân
tích một câu tục ngữ mà
em thích nhất.
Tiết 77: TỤC NGỮ VỀ CON NGƯỜI VÀ XÃ HỘI
I. Đọc - tìm hiểu chú thích
1. Đọc
- Một mặt người bằng mười mặt của.
- Cái răng, cái tóc là góc con người.
- Đói cho sạch, rách cho thơm.
- Học ăn, học nói, học gói, học mở.
- Không thầy đố mày làm nên.
- Học thầy không tày học bạn
- Thương người như thể thương thân.
- Ăn quả nhớ kẻ trồng cây.
Một cây làm chẳng nên non
Ba cây chụm lại nên hoàn núi cao
2. Giải từ khó
II. Đọc - tìm hiểu văn bản
*Câu 1: Một mặt người bằng mười mặt của
- Nghệ thuật:
+ Vần lưng (người - mười)
+ Nhân hóa (mặt của)
+ So sánh (người - của)
+ Đối lập (một >< mười)
- Nội dung:
Khẳng định giá trị con người của nhân
dân ta
Tiết 77: TỤC NGỮ VỀ CON NGƯỜI VÀ XÃ HỘI
*Câu 2: Cái răng cái tóc là góc con người
- Nghệ thuật:
+ Vần lưng (tóc - góc)
+ Nhịp 2/2/4
- Nội dung:
+ Răng và tóc phần nào thể hiện tình trạng sức khỏe của con người; một phần thể hiện hình thức, tính tình, tư cách của con người.
+ Khuyên nhủ, nhắc nhở con người phải giữ gìn răng tóc cho sạch đẹp.
Tiết 77: TỤC NGỮ VỀ CON NGƯỜI VÀ XÃ HỘI
Câu 3: Đói cho sạch, rách cho thơm
- Nghệ thuật:
+ Vần lưng (sạch-rách)
+ Có 2 vế
+ Phép đối (đói, rách >< sạch, thơm)
- Nội dung:
Dù nghèo khổ thiếu thốn vẫn phải sống trong sạch, không vì nghèo túng mà làm điều xấu xa, tội lỗi.
Tiết 77: TỤC NGỮ VỀ CON NGƯỜI VÀ XÃ HỘI
*Caâu 4: Hoïc aên, hoïc noùi, hoïc goùi, hoïc môû
- Ngheä thuaät:
+ Vaàn löng (noùi-goùi)
+ Caâu tuïc ngöõ coù 4 veá, vöøa ñaúng laäp
vöøa boå sung cho nhau
+ Ñieäp töø (hoïc)
- Noäi dung:
Muoán soáng cho coù vaên hoùa, lòch söï thì caàn phaûi hoïc töø caùi lôùn ñeán caùi nhoû, hoïc haøng ngaøy.
Caâu tuïc ngöõ neâu leân baøi hoïc veà caùch giao tieáp, öùng xöû.
Tiết 77: TỤC NGỮ VỀ CON NGƯỜI VÀ XÃ HỘI
*Câu 5: Không thầy đố mày làm nên
- Nghệ thuật:
+ Vần lưng (Thầy - mày)
+ Cách diễn đạt như một lời thách đố
- Nội dung:
Đề cao vai trò của người thầy trong việc giáo dục, đào tạo con người.
Tiết 77: TỤC NGỮ VỀ CON NGƯỜI VÀ XÃ HỘI
* Câu 6: Học thầy không tày học bạn
- Nghệ thuật:
+ Vần lưng (thầy - tày)
+ Có 2 vế
+ So sánh
- Nội dung:
Đề cao ý nghĩa, vai trò của việc học bạn
Tiết 77: TỤC NGỮ VỀ CON NGƯỜI VÀ XÃ HỘI
*Caâu 7: Thöông ngöôøi nhö theå thöông thaân
- Ngheä thuaät:
+ So saùnh
- Noäi dung:
Khuyeân nhuû con ngöôøi thöông yeâu ngöôøi khaùc nhö thöông yeâu chính baûn thaân mình.
Tiết 77: TỤC NGỮ VỀ CON NGƯỜI VÀ XÃ HỘI
Câu 8: Ăn quả nhớ kẻ trồng cây
- Nghệ thuật:
+ Ẩn dụ
- Nội dung:
Khi được hưởng thành quả, phải nhớ đến người đã có công gây dựng nên, phải biết ơn người đã giúp mình.
Tiết 77: TỤC NGỮ VỀ CON NGƯỜI VÀ XÃ HỘI
Câu 9: Một cây làm chẳng nên non
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao
- Nghệ thuật:
+ Thể thơ lục bát
+ Vần lưng (non- hòn)
+ Ẩn dụ
- Nội dung:
+ Một người lẻ loi không thể làm được việc gì, nhiều người hợp sức lại sẽ làm nên việc lớn.
+ Khẳng định sức mạnh của sự đoàn kết
Tiết 77: TỤC NGỮ VỀ CON NGƯỜI VÀ XÃ HỘI
Tiết 77: TỤC NGỮ VỀ CON NGƯỜI VÀ XÃ HỘI
Chín câu tục ngữ vừa học có nội dung như thế nào? Nêu đặc điểm nghệ thuật
- Nội dung:
+ Thể hiện truyền thống tôn vinh giá trị của con
người.
+ Đưa ra những bài học, những lời khuyên về cách
ứng xử, về phẩm chất đạo đức, về lối sống của
con người
- Nghệ thuật:
+ Cách diễn đạt ngắn gọn, cô đúc
+ Sử dụng các phép so sánh, ẩn dụ, phép đối, điệp
từ .
+ Tạo vần, nhịp cho câu văn dễ nhớ, dễ vận dụng
Tiết 77: TỤC NGỮ VỀ CON NGƯỜI VÀ XÃ HỘI
I. Đọc - tìm hiểu chú thích
1. Đọc
2. Giải từ khó
II. Đọc - tìm hiểu văn bản
Ghi nhớ SGK/13
Hướng dẫn HS tự học ở nhà
- Học thuộc lòng bài tục ngữ, ghi nhớ SGK, nội dung bài ghi.
- Tìm các câu tục ngữ gần nghĩa, câu tục ngữ trái nghĩa với một vài câu tục ngữ trong bài.
- Đọc thêm và tìm hiểu ý nghĩa các câu tục ngữ Việt Nam và nước ngoài.
- Chuẩn bị bài:
+ Đặc điểm của văn bản nghị luận
+ Đề văn nghị luận và việc lập ý cho bài văn nghị luận.
(Đọc và trả lời các câu hỏi SGK/18 -22, lập dàn ý cho đề bài "Sách là người bạn tốt cho con người")