Bài 19. Rút gọn câu

Giáo viên thực hiện
NGUYỄN THỊ ƯỞNG

NGỮ
VĂN
Tục ngữ là những câu nói dân gian ngắn gọn,
ổn định, có nhịp điệu, hình ảnh thể hiện những
kinh nghiệm của nhân dân về mọi mặt
(tự nhiên, lao động, sản xuất, xã hội) được
nhân dân vận
dụng vào đời sống, suy nghĩ và lời ăn tiếng nói
hằng ngày.
?
Tục ngữ là gì?
I. THẾ NÀO LÀ RÚT GỌN CÂU
NỘI
DUNG
BÀI
HỌC
II. CÁCH DÙNG CÂU RÚT GỌN
III. LUYỆN TẬP
?
Kí hiệu câu hỏi
Kí hiệu phần ghi vào vở
TIẾT 78: RÚT GỌN CÂU
RÚT GỌN CÂU
I. Thế nào là rút gọn câu?
Ví dụ :
* Ví dụ 1
a) Học ăn, học nói, học gói, học mở.
b) Chúng ta học ăn, học nói, học gói, học mở.
2) Nhận xét:
so sỏnh gi?a cõu a , cõu b cú gỡ khỏc nhau ?
- Câu a không có chủ ngữ
- Câu b có chủ ngữ
?
?
m?c dớch c?a cõu a l� gỡ ?
- Thông tin ngắn gọn hơn, nhanh hơn
Trong nh?ng cõu in d?m k? trờn, th�nh ph?n n�o
c?a cõu du?c lu?c b?? Vỡ sao?
Câu a: lược bỏ vị ngữ “đuổi theo nó”.
Câu b: Lược bỏ cả chủ ngữ, vị ngữ (nòng cốt câu)
“mình đi Hà Nội”
Ví dụ 2:
a) Hai ba người đuổi theo nó. Rồi ba bốn người, sáu bảy
người.
b) Bao giờ cậu đi Hà Nội?
- Ngày mai.
?
Nêu tác dụng của việc lược bỏ thành phần câu ở ví dụ 2
?
- Câu a: làm cho câu không mắc lỗi.
- Câu b: Làm cho câu trở nên ngắn gọn
Qua vi?c phõn tớch nh?ng vớ d? trờn em hi?u th? n�o
l� rỳt g?n cõu?
Rút gọn câu là lược bỏ một số thành phần câu
(Chủ ngữ, vị ngữ…).
- Làm cho câu trở nên ngắn gọn, thông tin nhanh.
?
3. KẾT LUẬN
B�i t?p: Tỡm cõu rỳt g?n, tỡm nh?ng th�nh
ph?n du?c rỳt g?n trong cỏc cõu sau
(b�i t?p 1 ph?n a, b SGK trang 16).
a) Ngu?i ta l� hoa d?t.

b)
Chúng ta
n quả nhớ kẻ trồng cây
Ă
ă
THẢO LUẬN
c) Bạn mua cuốn sách này ở đâu?
- Ở Ban Mê Thuột
Câu c lược bỏ thành phần chủ ngữ, vị ngữ
( Tôi mua cuốn sách ở Ban Mê Thuột ).
RÚT GỌN CÂU
I. Thế nào là rút gọn câu?
II. Cách dùng câu rút gọn.
Sáng chủ nhật, trường em tổ chức cắm trại. Sân
trường thật đông vui. Chạy loăng quăng. Nhảy dây.
Chơi kéo co.
- Những câu in đậm thiếu thành phần chủ ngữ.
?
Nhận xét
1. Ví dụ 1:
Nh?ng cõu in d?m trờn dõy thi?u th�nh ph?n n�o ?
Cú nờn rỳt g?n cõu nhu v?y khụng ? Vỡ sao ?
- Không nên rút gọn câu như vậy vì câu trở nên khó hiểu,
không thông báo đầy đủ nội dung cần diễn đạt.
Cần thêm những từ ngữ nào vào câu rút gọn
(in đậm) dưới đây để thể hiện thái độ lễ phép ?
Mẹ ơi , hôm nay con được một điểm 10.
Con ngoan quá ! Bài nào được điểm 10 thế ?
Bài kiểm tra toán.
Cần thêm từ: Thưa mẹ, bài kiểm tra toán ạ !
?
Trả lời
Ví dụ 2:
?
Ví dụ 3:
Hà ơi, hôm nay tớ được một điểm 10.
- Môn gì?
- Toán
Câu trên được rút gọn ở thành phần nào?
Nhận xét
Thiếu vị ngữ, ở lời thoại thứ nhất, thiếu chủ ngữ vị ngữ
ở lời thoại hai.
+ Môn gì được điểm 10 ?
+ Môn toán được điểm 10.
?
Qua ví dụ đã phân tích trên em có nhận xét gì về
cách dùng câu rút gọn?
=> Câu rút gọn được dùng :
- Thông báo nội dung trong giao tiếp.
- Sắc thái biểu cảm
- Đối tượng giao tiếp.

GHI NHỚ 2: (sgk)
KẾT LUẬN





Hãy tìm câu rút gọn trong các ví dụ dưới đây:
Khôi phục những thành phần câu được rút
gọn.

a.






Lom khom dưới núi, tiều vài chú,
Bước tới Đèo Ngang, bóng xế tà,
(Tôi) bước tới Đèo Ngang, bóng xế tà,
Cỏ cây chen đá, lá chen hoa.
Cỏ cây chen đá, lá chen hoa.
Vài chú tiều lom khom dưới núi.
Lác đác bên sông, chợ mấy nhà.
Mấy nhà chợ lác đác bên sông.
Thảo luận nhóm
?
III. Luyện tập: Bài 2


Hãy khôi phục lại các câu rút gọn sau đây:
a/ Khi nào cậu được nghỉ Tết ?
- Thứ năm
b/

c/


tớ được nghỉ Tết
Nuôi lợn ăn cơm nằm,
Người nuôi lợn ăn cơm nằm,
Nuôi tằm ăn cơm đứng
Chúng ta thương người như thể thương thân.
Người nuôi tằm ăn cơm đứng.
Thương người như thể thương thân.
III. Luyện tập: Bài 3/sgk
Cậu bé và người khách trong câu chuyện hiểu lầm nhau bởi vì
cậu bé khi trả lời người khách , đã dùng câu rút gọn khiến
người khách hiểu sai ý nghĩa.
Mất rồi. (ý cậu bé: tờ giấy mất rồi;
người khách hiểu: bố cậu bé mất rồi
Thưa … tối hôm qua.( ý cậu bé: Tờ giấy mất tối hôm
qua; người khách hiểu: Bố cậu bé mất tối hôm qua.)
Cháy ạ. (ý cậu bé: Tờ giấy mất vì cháy; người khách
hiểu: Bố cậu bé mất vì cháy.)
Qua câu chuyện này, cần rút ra bài học: Phải cẩn
thận khi dùng câu rút gọn, vì dùng câu rút gọn không
đúng có thể gây hiểu lầm.
ĐÁP ÁN
4. Cuûng coá
Học sinh đọc lại ghi nhớ 1
Về nhà học bài
Chuẩn bị bài: Đặc điểm của văn bản nghị luận.
5. Daën doø
GIỜ HỌC ĐÃ KẾT THÚC