Bài 19. Rút gọn câu

PHÒNG GD- ĐT SƠN ĐỘNG
TRƯỜNG THCS LỆ VIỄN
BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ
NGỮ VĂN 7
Giáo viên thực hiện: Nông Ngọc Khuy
TIẾT 78: RÚT GỌN CÂU
I. Bài học
1. Thế nào là rút gọn câu?
a) Xét ví dụ: sgk- 14
? Cấu tạo của 2 câu sau có gì khác nhau?
a) Học ăn, học nói, học gói, học mở.
b) Chúng ta học ăn, học nói, học gói, học mở.
- Câu (a) không có CN, câu (b) có CN
CN
VN1
VN2
VN3
VN4
? Tìm những từ ngữ có thể làm chủ ngữ trong câu (a)?
- Thêm CN cho câu (a): chúng ta, người Việt Nam, chúng em…
? Vì sao chủ ngữ trong câu (a) được lược bỏ?
? Trong những câu in đậm dưới đây, thành phần nào của câu được lược bỏ? Vì sao?
a) Hai ba người đuổi theo nó. Rồi ba bốn người, sáu bảy người. (Nguyễn Công Hoan)
-> Thành phần được lược bỏ: Vị ngữ (đuổi theo nó). Vì tránh lặp từ ngữ đã xuất hiện trong câu đứng trước.
b) - Bao giờ cậu đi Hà Nội?
- Ngày mai.
-> Thành phần được lược bỏ: cả CN và VN (mình đi Hà Nội). Vì làm cho câu gọn hơn nhưng vẫn hiểu được-> Câu rút gọn.
? Qua ví dụ, em hiểu thế nào là rút gọn câu? Rút gọn câu nhằm mục đích gì?
b) Kết luận:* Ghi nhớ 1(sgk-15)
TIẾT 78: RÚT GỌN CÂU
I. Bài học
1. Thế nào là rút gọn câu?
a) Xét ví dụ: sgk- 14
b) Kết luận:* Ghi nhớ 1(sgk-15)
2. Cách dùng câu rút gọn
a) Xét ví dụ: sgk-15
* BT nhanh : Tìm câu rút gọn trong đoạn trích, cho biết thành phần nào được rút gọn?
a, Anh cứ hát. Hết sức hát. Gò ngực mà hát . Há miệng to mà hát .
( Nguyễn Công Hoan )
Rút gọn CN
b, Cuộc bắt nhái trời mưa đã vãn. Ai nấy ra về. Anh Duyện xách giỏ về trước. Thứ đến chị Duyện .
( Tô Hoài )
Rút gọn VN
? Những câu in đậm sau thiếu thành phần nào ? Có nên rút gọn như vậy không ? Vì sao ?
Sáng chủ nhật trường em tổ chức cắm trại . Sân trường thật đông vui . Chạy loăng quăng . Nhảy dây . Chơi kéo co.
Thiếu CN
Lưu ý : Đây là những câu sai ngữ pháp , không phải câu rút gọn , thiếu CN , làm câu không rõ ý diễn đạt
- Câu 1: Thiếu CN
-> Không phải câu rút gọn, câu sai ngữ pháp làm câu khó hiểu.
TIẾT 78: RÚT GỌN CÂU
I. Bài học
1. Thế nào là rút gọn câu?
a) Xét ví dụ: sgk- 14
b) Kết luận:* Ghi nhớ 1(sgk-15)
2. Cách dùng câu rút gọn
a) Xét ví dụ: sgk-15
- Câu 1: Thiếu CN
-> Không phải câu rút gọn, câu sai ngữ pháp làm câu khó hiểu.
- Mẹ ơi , hôm nay con được một điểm mười .
- Con ngoan quá ! Bài nào được điểm mười thế?
- Bài kiểm tra toán .
Nhận xét câu trả lời của người con với mẹ ? Theo em, phải trả lời thế nào để thể hiện là người con ngoan?
- Câu 2: Thêm “Thưa mẹ,... ạ!”
b) Kết luận: * Ghi nhớ 2 (sgk-16)
? Qua ví dụ trên, hãy cho biết: Khi rút gọn câu cần chú ý điều gì?
II. Luyện tập
1. Bài 1 (16)
TIẾT 78: RÚT GỌN CÂU
I. Bài học
1. Thế nào là rút gọn câu?
a) Xét ví dụ: sgk- 14
b) Kết luận:* Ghi nhớ 1(sgk-15)
2. Cách dùng câu rút gọn
a) Xét ví dụ: sgk-15
b) Kết luận: * Ghi nhớ 2 (sgk-16)
II. Luyện tập
1. Bài 1 (16)
? Trong các tục ngữ sau, câu nào là câu rút gọn? Những thành phần nào của câu được rút gọn? Rút gọn câu như vậy để làm gì?
a) Người ta là hoa đất.

b) Ăn quả nhớ kẻ trồng cây.



c) Nuôi lợn ăn cơm nằm, nuôi tằm ăn cơm đứng.




d) Tấc đất tấc vàng.
-> Câu đủ thành phần
-> Câu rút gọn thành phần CN.
- Mục đích: câu gọn hơn và ngụ ý khuyên chung mọi người biết sống có đạo lí.
-> Câu rút gọn thành phần CN.
- Mục đích: câu gọn hơn, thông tin rõ được điều muốn nói về sự vất vả của người nuôi lợn, chăn tằm.
-> Câu rút gọn thành phần CN-VN.
Mục đích: câu gọn hơn và khẳng định mạnh mẽ sự quý trọng đất.
Vd:(Chúng ta nên nhớ rằng) tấc đất tấc vàng.
TIẾT 78: RÚT GỌN CÂU
I. Bài học
1. Thế nào là rút gọn câu?
a) Xét ví dụ: sgk- 14
b) Kết luận:* Ghi nhớ 1(sgk-15)
2. Cách dùng câu rút gọn
a) Xét ví dụ: sgk-15
b) Kết luận: * Ghi nhớ 2 (sgk-16)
II. Luyện tập
1. Bài 1 (16)
2. Bài 2 (16)
? Tìm câu rút gọn, khôi phục thành phần câu được rút gọn. Vì sao trong thơ có nhiều câu rút gọn như vậy ?
a, Bước tới Đèo Ngang , bóng xế tà ,
Cỏ cây chen đá , lá chen hoa.,
Lom khom dưới núi tiều vài chú ,
Lác đác bên sông chợ mấy nhà
Nhớ nước đau lòng con quốc quốc
Thương nhà mỏi miệng cái gia gia,
Dừng chân đứng lại , trời , non , nước,
Một mảnh tình riêng ta với ta.
( Bà Huyện Thanh Quan)
-> (Tôi) bước tới Đèo Ngang, bóng xế tà,
…
(Tôi như) con quốc quốc đau lòng nhớ nước
(Tôi như) cái gia gia mỏi miệng thương nhà
(Tôi) dừng chân đứng lại, trời, non, nước,
TIẾT 78: RÚT GỌN CÂU
I. Bài học
1. Thế nào là rút gọn câu?
a) Xét ví dụ: sgk- 14
b) Kết luận:* Ghi nhớ 1(sgk-15)
2. Cách dùng câu rút gọn
a) Xét ví dụ: sgk-15
b) Kết luận: * Ghi nhớ 2 (sgk-16)
II. Luyện tập
1. Bài 1 (16)
2. Bài 2 (16)
? Tìm câu rút gọn, khôi phục thành phần câu được rút gọn. Vì sao trong thơ có nhiều câu rút gọn như vậy ?
b, Đồn rằng quan tướng có danh
Cưỡi ngựa một mình chẳng phải vịn ai
Ban khen rằng “ Ấy mới tài” ,
Ban cho cái áo với hai đồng tiền
Đánh giặc thì chạy trước tiên
Xông vào trận tiền, cởi khố giặc ra
Giặc sợ, giặc chạy về nhà ,
Trở về gọi mẹ mổ gà khao quân
( Ca dao )
- Hai câu đều rút gọn CN. Trong thơ ca diễn đạt súc tích, ngắn gọn và theo quy định số tiếng trong mỗi dòng thơ.
3. Bài 3 (17)
- Bài tập 3: Đọc câu chuyện và cho biết vì sao cậu bé và người khách hiểu lầm nhau? Em rút ra bài học gì về cách nói năng?
- Cậu bé và người khách hiểu lầm nhau vì khi trả lời cậu bé đã dùng 3 câu rút gọn: + Mất rồi!
+ Thưa…tối hôm qua
+ Cháy ạ.
-> Lược bỏ thành phần CN
Phải cẩn thận khi dùng câu rút gọn,
nếu dùng không đúng chỗ sẽ gây nên sự
hiểu lầm
TIẾT 78: RÚT GỌN CÂU
I. Bài học
1. Thế nào là rút gọn câu?
a) Xét ví dụ: sgk- 14
b) Kết luận:* Ghi nhớ 1(sgk-15)
2. Cách dùng câu rút gọn
a) Xét ví dụ: sgk-15
b) Kết luận: * Ghi nhớ 2 (sgk-16)
II. Luyện tập
1. Bài 1 (16)
2. Bài 2 (16)
3. Bài 3 (17)
- Cậu bé và người khách hiểu lầm nhau vì khi trả lời cậu bé đã dùng 3 câu rút gọn: + Mất rồi!
+ Thưa…tối hôm qua
+ Cháy ạ.
-> Lược bỏ thành phần CN
4. Bài tập 4: Viết đoạn hội thoại
- Bài tập : Viết đoạn hội thoại về chủ đề môi trường có sử dụng câu rút gọn .
* Gợi ý :
( Có thể trao đổi về công việc lao động vệ sinh sân trường hoặc bàn nhau làm thế nào để sử dụng bao bì ni – lông hợp lí )
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
HỌC THUỘC GHI NHỚ
LÀM BÀI TẬP 4 (18)
- SOẠN BÀI: TINH THẦN YÊU NƯỚC CỦA NHÂN DÂN TA
CHÚC CÁC EM HỌC TỐT!